Tholen - Met luchtbeweging is hetzelfde effect bereikt als waarvoor je normaal buisverwarming gebruikt. Die constatering doet Ary de Jong van HortiTech dinsdagochtend als een select groepje geïnteresseerden zich laat bijpraten over een proef met het ventilatorsysteem van Caeli in een tomatenteelt.
Ary slaagde erin na een lastige donkere periode begin februari tomaten aan de plant te hebben in de kas bij Proof. Ook bijzonder: in tegenstelling tot telers in de praktijk is er van schimmelproblemen in de kas nog geen sprake medio april. Dit terwijl de grens is opgezocht met een hoge RV en lage stooktemperaturen.
In de proefteelt maakte de ervaren teeltman van HortiTech het zichzelf niet makkelijk. Bewust. Er is aan de Gantellaan in Honselersdijk gekozen om op 1 december al te planten, 1 week vroeger dan de praktijkteler, die daarmee ook al vroeg is. Door voor deze uitdagende teeltstrategie te kiezen, kan in het onderzoek goed het effect van het horizontale ventilatorsysteem worden getest. Maximaal kilo's tomaten oogsten is niet het doel in de proef. Wel moet de tomatenteelt goed meekomen bij een doorsnee tomatenteelt, maar dan met een forse energiebesparing.
© Thijmen Tiersma | GroentenNieuws.nlBlik in de kas vanuit de corridor. De verticale ventilatoren staan uit. In deze teelt draaien alleen de Caeli-ventilatoren in de kaskolommen, bij de rode pijl is er eentje te zien.
Ventilator in kaskolom
Het systeem van Caeli is niet helemaal nieuw. In de praktijk is er ook al op grotere schaal ervaring mee opgedaan in de aardbeienteelt. Daar ging het homogeniseren van het klimaat goed, maar bleek de teeltsituatie niet ideaal om ook het maximale effect op ontvochtigen in de praktijk te testen. Het doel van de proef bij Proof is om de werking van het ventilatorsysteem te demonstreren in een uitdagende, hoog opgaande teelt én marktpartijen ook kennis te laten maken met hoe de technische innovatie werkt, en eruitziet.
Anders dan de al bekendere verticale ventilatoren is dit systeem geïntegreerd in de kaskolom. Het systeem maakt het mogelijk lucht van boven een gesloten schermdoek te zuigen, zonder concessies te doen aan de scherminstallatie. Het systeem beschikt over een proportioneel regelbare ventilatie- en klepstand, waarmee lucht van onder en/of boven het scherm kan worden aangezogen.
De Caeli™ ventilatoren worden ingezet om het kasklimaat te homogeniseren en te ontvochtigen volgens de principes van Het Nieuwe Telen. Sensoren meten de temperatuur en luchtvochtigheid boven en onder het scherm, waarna elke 10 minuten een algoritme de gewenste klepstand en ventilatiecapaciteit van de individuele units berekent. Het Cloud-platform Blockbax maakt klimaatverschillen via grafieken en heatmaps snel inzichtelijk en dankzij de koppeling aan de klimaatcomputer is het eenvoudig te bedienen.
© Thijmen Tiersma | GroentenNieuws.nlAry de Jong van HortiTech en Sven van Heijningen van Caeli/Alcomij
Egaal klimaat dankzij luchtbeweging
In de proefopstelling zijn tien ventilatorunits geplaatst. De systemen kunnen in meervoud aan elkaar gelust worden voor elektrische voeding, en communiceren draadloos. Omdat de ventilatorunits met sensoren zijn uitgerust, verzamelt het systeem van Caeli waardevolle data op meerdere plekken in de kas. Daarmee kan het systeem een veel beter gemiddeld beeld van het kasklimaat geven dan wat de meetbox die bij een klimaatcomputer hoort nu kan. De meetbox hangt namelijk vaak op één plek, en vaak ook niet echt tussen het gewas.
Door de plaatsing van de ventilatorunits levert het systeem van Caeli wel die data over temperatuur en luchtvochtigheid vanuit het gewas. Sven van Heijningen, de R&D-manager bij Alcomij die verantwoordelijk is voor de innovatieve kasklimaatoplossing, wijst op een plaatje waarin in blauw en rood weergegeven wordt waar de koudere en waar de warmere delen van de kas zich bevinden. Met de ventilatorunits, die aangestuurd worden door een algoritme, is het mogelijk luchtbeweging op gang te brengen voor een egaal klimaat.
© Thijmen Tiersma | GroentenNieuws.nlCaeli organiseerde twee sessies om naar de proef te komen kijken. Hier de sessie van dinsdagochtend 15 april.
Geen schimmelproblemen
De ervaringen in de proef bij Proof laten zien dat luchtbeweging ervoor zorgt dat het gewas ook bij een hoge RV kan verdampen. Nu zetten telers hiervoor vaak nog buisverwarming in. In stapjes is de RV in de demonstratieteelt opgevoerd van 85 naar 93%. De buis is door Ary alleen gebruikt om de kas voor te verwarmen, niet om luchtbeweging te creëren of te ontvochtigen.
De proef is de afgelopen tijd ook door de nodige telers gevolgd. Zij waren volgens Ary steevast verbaasd over hoe hij erin slaagde om schimmelproblemen te voorkomen, en toch ook productief wist te blijven. De eerste tros kwam er in de donkere tijd moeizaam aan, de tweede tros mislukte maar met kunst en vliegwerk zat de derde tros, ondanks twijfels van telers die kwamen kijken, er uiteindelijk toch aan.
Ook medio april zien we nog geen tekenen van meeldauw of Botrytis in de kas waar de laatste tien dagen drie trossen zijn geoogst. Op de grond is bewust het groenafval blijven liggen om het systeem extra uit te dagen, al erkent Ary dat het wel steeds lastiger wordt om vrij van schimmels te blijven. De laatste tijd is er ook wel gelucht, terwijl de Caeli-units bleven draaien in de kas die draait op een Priva-klimaatcomputer. Er zit namelijk wel een grens aan hoeveel je kunt ontvochtigen met alleen luchtbeweging.
In de nog lopende teelt is medio april sprake van een energiebesparing van 24% dankzij het Caeli-systeem. Sven: "We willen hier laten zien wat er mogelijk is. Zelfs als een praktijkteler maar de helft van deze energiebesparing zou halen met ons systeem, is dat al een grote winst."
© CaeliDe relatief kleine, lichte ventilatoren gaan 70.000 draaiuren mee.
Voor meer informatie:
Caeli™
© Thijmen Tiersma | GroentenNieuws.nl
info@greenhouse-climate.nl
www.greenhouse-climate.nl
HortiTech
ary@horti-tech.com
www.horti-tech.com