In Nederland heeft het zonnige voorjaar de tomatengroei gestimuleerd, hoewel telers nog steeds te maken hebben met ziektedruk en de prijzen dalen nu de volumes toenemen en de import uit Spanje afneemt. In Spanje nadert het herfsttomatenseizoen zijn einde, met prijzen van €0,96/kg, hoger dan vorig jaar. Voorjaarstomaten blijven tot de zomer op de markt. Italië heeft een stabiel seizoen, met lagere virusdruk en stabiele prijzen voor cherrytomaten en Datterino- en Piccadilly-tomaten. In Duitsland zijn de prijzen voor vlees-, tros- en ronde tomaten aanzienlijk hoger dan vorig jaar. Frankrijk zag begin april een prijsstijging door een beperkt aanbod uit Zuid-Europa, gevolgd door een daling toen de productie in Europa toenam.
Marokko zag een stijging van 19% in de export van tomaten, ondanks verliezen door ToBRFV en droogte, met kritische besprekingen over handelsspanningen met Europa in april en mei. In Zuid-Afrika beïnvloedde veel regenval de kwaliteit van de tomaten, wat leidde tot een prijsdaling van 25% ten opzichte van april vorig jaar.
Noord-Amerika bereidt zich voor op de beëindiging van de U.S.-Mexico Tomato Suspension Agreement, met een tarief van 20,91% vanaf 14 juli 2025. Mexico blijft de belangrijkste leverancier, maar het aanbod verschuift naarmate het seizoen afneemt en de vraag in het voorjaar toeneemt.
© Viola van den Hoven-Katsman | GroentenNieuws.nl
Nederland: Zonnig voorjaar stimuleert groei, maar volumes lopen nog wel achter
De maand maart en de eerste helft van april waren uitzonderlijk zonnig. Voor de onbelichte teelten de tijd om vaart te maken, nadat zeker voor telers die voor kerst hadden geplant het gewas geruime tijd niet wilde groeien door grijs en mistig weer. Sommige telers besloten na het grijze voorjaar van 2024 al om dit jaar later te planten. Andere telers overwegen dat na opnieuw een grijze start van hun teelt voor volgend jaar.
Uitdagingen zijn er ondertussen, ondanks inmiddels gunstig groeiweer, genoeg. Zo worstelen sommige telers onder meer met meeldauw, en blijft het nog altijd wennen aan de nieuwste ToBRFV-resistente rassen, al helemaal als ze onder full LED zijn geteeld.
De nieuwere resistente rassen zijn dikwijls iets vegetatiever en iets minder productief dan hun niet resistente voorgangers. Door veredelingsbedrijven worden wel telkens weer verbeterde rassen geïntroduceerd, waarmee de productiecijfers van voor de opkomst van ToBRFV-resistente weer gehaald kunnen worden. Dankzij de revival van de belichte teelt lagen de volumes in het laatste kwartaal van 2024 in ieder geval weer hoger en steeg ook de opbrengst.
Met het stijgen van de volumes de afgelopen weken zijn de prijzen gaan dalen. Momenteel liggen de prijzen op de Belgische veilingen, een belangrijke prijsreferentie, gelijk aan het vijfjarig gemiddelde. De prijzen zijn iets hoger dan vorig jaar, en iets lager dan in 2023 rond deze tijd, toen er na een moeizamere winter met minder belichte teelt nog minder volume beschikbaar was. Dit jaar helpt het dat de volumes uit import uit Spanje lager zijn. Hier profiteren lokale telers van, onder meer met een al vroeg hogere afzet van trostomaten op de Duitse markt.
Duitsland: Tomatenaanbod breidt uit nu seizoen ten einde loopt
Er was een breed scala aan producten beschikbaar, met deelname uit tal van landen. Naast de belangrijkste importeurs, Nederland en België, speelden Spanje en Italië nu nog slechts een secundaire rol, omdat hun seizoenen bijna zijn afgerond. Ook de import uit Turkije en Marokko daalde gestaag naarmate het einde van het seizoen naderde.
Vleestomaten zijn momenteel aanzienlijk duurder dan in dezelfde periode vorig jaar. Dezelfde trend geldt voor trostomaten en ronde tomaten.
Frankrijk: Tomatenprijzen dalen na stijging begin april
De tomatenmarkt in Frankrijk kende een dynamische start in april. De lage productie in Zuid-Europa en het zachte weer in een groot deel van Europa leidden tot een prijsstijging, met name voor tomaten van Franse oorsprong.
Deze week is de situatie echter omgekeerd, met minder vloeiende verkopen en een verschuiving in de weersomstandigheden. De Europese productie is toegenomen, met grotere hoeveelheden tomaten uit Marokko, Spanje en de Benelux. Omdat de vraag is afgenomen, zijn ook de prijzen gedaald.
Spanje: Najaarsseizoen sluit af met hogere gemiddelde prijzen
Het Spaanse najaarsseizoen is in zijn laatste fase. Wat tomaten betreft, is ongeveer 75% van de productie geoogst. De voorlopige balans tot maart laat zien dat tomaten het op twee na meest gewaardeerde product zijn, na paprika's en aubergines, met een prijs van €0,96/kg, vergeleken met €0,85/kg op hetzelfde moment in het seizoen 2023/24, volgens gegevens van de Andalusische regionale overheid.
"We zijn bijna aan het einde van het herfstseizoen," merkt een teler van de grootste tomatencoöperatie in Almería op. "Ik denk dat we over ongeveer twee weken helemaal klaar zijn, inclusief de vleestomaten die een paar maanden geleden in productie zijn gegaan. Dit jaar hebben we echter volop lentetomaten in ongeveer 70 ha kassen in de gebieden Guadix en Zafarraya. Op deze manier kunnen we doorgaan met het op de markt brengen tot in de zomer, en dat kunnen we doen dankzij de ToBRFV-resistente rassen."
"Voor de lente zijn sommige gewassen aangetast, maar over het algemeen zijn de prestaties van de ToBRFV-resistente variëteiten tot nu toe zeer goed."
Italië: Siciliaans tomatenseizoen stabiel met lagere virusdruk
Het Siciliaanse seizoen voor tomaten begon met de eerste oogsten in november 2024 en is tot nu toe stabiel en evenwichtig verlopen. De prijzen zijn stabiel gebleven ten opzichte van vorig jaar, met cherrytomaten die gemiddeld tussen € 1,60 en € 1,70 per kilo liggen. Datterino-tomaten brengen hogere prijzen op, rond de 2,50 euro/kg, terwijl Piccadilly-tomaten gemiddeld ongeveer 2,30 euro/kg halen.
Op fytosanitair gebied is er bemoedigend nieuws: de druk van ToBRFV is lager dan in voorgaande jaren, waardoor de opbrengsten beter zijn dan die van het seizoen 2023/24. De internationale concurrentie blijft in Turkije aanhouden.
Wat de internationale concurrentie betreft, blijft Turkije een groeiende speler, maar dit jaar heeft het de markt niet noemenswaardig beïnvloed. De situatie is anders voor Spanje, dat de productie van wintertomaten heeft teruggeschroefd ten gunste van de lente-zomercyclus. Deze verschuiving zal leiden tot een grotere instroom van producten in de komende maanden, samenvallend met aanvoer uit Noord-Italië en andere Europese landen, wat zorgen baart over mogelijke marktoverlappingen en congestie.
Noord-Amerika: Handelsovereenkomst met Mexico voor tomaten loopt ten einde
Deze week kondigde het Amerikaanse ministerie van Handel aan dat de V.S.-Mexico Tomato Suspension Agreement voor 2019 zou worden beëindigd, met ingang van 14 juli 2025. De beëindiging betekent dat de VS van plan is om vanaf 14 juli rechten van ongeveer 20,91 procent te heffen op de export van Mexicaanse tomaten. In reactie hierop is de Mexicaanse regering van plan om met de VS te gaan praten over het vernieuwen van een bilaterale overeenkomst voor de export van tomaten.
Op dit moment blijft Mexico de belangrijkste leverancier van tomaten aan de VS. Het winterseizoen is nog gaande, maar zal naar verwachting binnenkort afnemen. Extra aanvoer komt uit staten als Florida en Californië, samen met in kassen geteelde tomaten.
De recente koude weersomstandigheden verminderden de vraag naar tomaten, omdat er minder werd gewinkeld en uit eten gegaan. Met de komst van de lente wordt echter verwacht dat de vraag weer zal toenemen.
Wat de prijzen betreft, was de tomatenmarkt enige tijd hoog voordat er een lichte daling optrad. Recentelijk hebben de prijzen een bescheiden opleving laten zien.
Zuid-Afrika: Tomatenmarkt Gauteng blijft onvoorspelbaar
De tomatenmarkt is de afgelopen twee maanden erg moeilijk te interpreteren geweest, merkt een handelaar uit Gauteng op. Ongewoon veel neerslag over een langere periode en in de meeste regio's met zomerse neerslag, waar tomaten gewoonlijk worden geteeld, leidde tot de verwachting dat het aanbod beperkt zou zijn. De aan de markten geleverde tonnages waren in maart 2025 inderdaad iets, hoewel niet drastisch, lager dan in dezelfde maand in 2024.
De regenval had geen grote invloed op de volumes, maar wel op zowel de vraag als de houdbaarheid. "De kwaliteit is veel slechter dan we normaal in deze tijd van het jaar zien, en in het begin van het seizoen had de hitte in december ook invloed op de houdbaarheid en de opbrengst."
De marktagent merkt echter op dat de vraag naar tomaten zwakker lijkt dan normaal. De gemiddelde tomatenprijs heeft weerstand ondervonden en marktwaarnemers melden een gemiddelde prijs van R15 (€0,70) per kilogram, ondanks dat de volumes naar verluidt 30% hoger liggen dan op hetzelfde punt vorig jaar. Vergeleken met april 2024 liggen de prijzen aanzienlijk, volgens sommige schattingen tot 25% lager.
Vanaf dit moment wordt verwacht dat de tomatenprijzen zullen blijven dalen naarmate de wintertuin begint, tenzij ze worden verstoord door een nieuwe zwarte vorst zoals in juli 2024. De marktagent concludeert dat het steeds moeilijker is geworden om de tomatenmarkt nauwkeurig te voorspellen.
Marokko: Tomatenexport stijgt ondanks uitdagingen
Marokko exporteerde dit seizoen 690.000 ton tomaten, wat een stijging van 19% op jaarbasis betekent. Van het totaal bestond 58% uit niet-ronde variëteiten. Het Verenigd Koninkrijk importeerde 122.720 ton in 2024, waarvan 68% uit snacktomaten bestond, meer dan 30% van de totale import van tomaten in het VK. In totaal was het VK goed voor 18% van de Marokkaanse export van tomaten, die dit seizoen 46 landen bereikte.
Directe zendingen naar Duitsland groeiden ook sterk, van 69.800 ton in 2023 naar 98.400 ton in 2024. Babypruimtomaten waren goed voor 68% van het volume dat naar Duitsland werd geëxporteerd.
Ondanks het exportsucces werden de Marokkaanse telers dit seizoen geconfronteerd met opmerkelijke uitdagingen. Het Tomato Brown Rugose Fruit Virus (ToBRFV) leidde tot een geschat productieverlies van 15-20%. Als reactie hierop namen telers steeds meer resistente variëteiten over, waaronder nieuwere alternatieven voor gevestigde cultivars zoals Angelle, terwijl ze zich concentreerden op het verbeteren van zowel de opbrengst als de kwaliteit.
Aanhoudende droogte in de regio Souss Massa zette de productie verder onder druk. Veel telers zijn nu afhankelijk van zeewaterontzilting om de productie op peil te houden.
De spanningen met de Europese markt maakten het seizoen nog complexer. Hoewel de protesten tegen de import van Marokkaanse tomaten in Frankrijk en Spanje zijn afgenomen ten opzichte van vorig jaar, blijft de politieke en juridische weerstand groot. De nietigverklaring van handelsovereenkomsten tussen de EU en Marokko door het Europese Hof van Justitie heeft Europese telers een juridische weg geboden om de Marokkaanse importvolumes aan te vechten. Beide partijen hebben elkaar beschuldigd van oneerlijke concurrentie.
Belangrijke ontwikkelingen worden verwacht op de Internationale Marokkaanse Landbouwtentoonstelling (SIAM) van 21 tot en met 27 april 2025, waar Frankrijk de eregast zal zijn. Belanghebbenden verwachten een nieuwe overeenkomst tussen Marokkaanse en Franse telers, hoewel de Franse eisen om de Marokkaanse export tussen april en oktober stop te zetten een twistpunt blijven.
Een exporteur merkte op dat de Marokkaanse export naar Frankrijk nu al afneemt, omdat Franse tussenhandelaren, die ooit centraal stonden bij de wederuitvoer, steeds vaker worden overgeslagen ten gunste van directe zendingen naar andere Europese landen zoals Duitsland.
De sector zal op 21 mei weer bijeenkomen op de Morocco Tomato Conference in Agadir. Dit jaar zal het evenement zich naar verwachting richten op de gecombineerde effecten van productierisico's, verschuivende handelsdynamiek en strategische langetermijnplanning voor de sector.
Volgende week: Overzicht wereldmarkt asperges