Het globaal beteeld areaal gaat bij BelOrta gaat in 2025 opnieuw lichtjes achteruit. Bij de groenten daalt de globale oppervlakte serres met 1,6%. Doordat een aantal telers afgelopen jaar belichting in hun serres hebben geplaatst, is het aandeel van serres met belichte teelten wel naar 15% gestegen. Bij de openluchtgroenten blijft het globale areaal stabiel. Bij het fruit is de tendens dalend. Bij het pit- en steenfruit is de daling met 2,3% nog beperkt. Bij het zachtfruit zien ze een sterke achteruitgang, en dit zowel bij de beschermde teelten (-9,6%) als de openluchtteelten (-16%).
Een negentigtal telers of 7% van de actieve telers 2024 hebben aangegeven dat zij in 2025 hun bedrijfsactiviteit stopzetten en/of geen groenten en fruit meer op BelOrta zullen aanvoeren. Dit percentage stoppers ligt in de lijn van de voorgaande jaren en de demografie van haar telers. Ongeveer driekwart van de stoppers zijn ouder dan 60 jaar. Naast deze telers zijn er ook enkele telers jonger dan 55 jaar die hebben aangegeven dat zij stoppen met het telen van groenten en/of fruit voor BelOrta.
Dit blijkt uit resultaten van een areaalenquête die de coöperatie eind oktober 2024 naar alle actieve telers gestuurd heeft om de teeltplanning voor het jaar '2025' op te geven. Ze geven een overzicht van de te verwachten tendensen voor 2025 bij enkele grotere producten van de telers van BelOrta.
Vruchtgroenten
Het globale areaal vruchtgroenten daalt in 2025. Meerdere telers hebben immers aangegeven dat zij stoppen met hun bedrijf.
Tomaten
Een aantal telers van tomaten hebben aangegeven dat zij in 2025 stoppen met de teelt van tomaten of overschakelen naar een andere teelt. Hierdoor daalt het areaal tomaat in globaliteit met 3%. Bij de teeltwijze 'jaarrondteelt' zijn er wel opnieuw meer tomaten onder belichting aangeplant.
Zoals vorige jaren zijn er dit jaar opnieuw enkele opvallende verschuivingen tussen de segmenten.
- Het areaal losse tomaten daalt met 6%. Deze daling situeert zich integraal in het segment 'Prince', dat ten opzichte van 2024 met 28% daalt. Enkele telers zijn overgeschakeld van het segment 'Prince' naar het segment 'Baron', dat hierdoor ten opzichte van 2024 met 63% groeit.
- In tegenstelling tot de losse tomaten blijft het areaal tomatentrossen stabiel. In globo is er een zeer beperkte verschuiving van 1 ha van het segment 'Princess' naar het segment 'Elite'.
- Zoals bij de tomatentrossen blijft het areaal specialiteiten ook status quo. Binnen de specialiteiten zijn er groeiers zoals Cherrystar, Intens, Ministar, Ruby Red, San Marzano en Velvet Roze maar ook dalers waaronder Romared, Deliziano, Papritom, snoeptomaten en Sweetbel.
Komkommers
Het komkommerareaal stijgt in 2025 met 3%. De stijging situeert zich bij de teeltcombinatie 'komkommer en vruchtgroenten'. De oppervlakte waarop jaarrond komkommers worden geteeld, blijft op hetzelfde niveau als in 2024. Wel is de oppervlakte komkommers onder belichting meer dan verdubbeld.
Paprika
Het areaal paprika daalt in 2025 met 2%. Deze daling situeert zich bij de geblokte paprika.
BelOrta ziet bij de kleuren 'rood', 'groen' en 'geel' respectievelijk de volgende wijzigingen -8%, +11% en 0%. De verhouding tussen de kleuren groen/rood/geel bedraagt nu 8%/61%/30%. In tegenstelling tot de geblokte paprika stijgt het areaal paprikaspecialiteiten met 10%. Puntpaprika's nemen het grootste aandeel van de specialiteiten in. Daarnaast worden op beperkte schaal pepers en snackpaprika's geteeld.
Aubergine
Het areaal aubergine zal in 2025 met 1% dalen doordat een aantal telers hebben aangegeven dat zij minder aubergines gaan aanplanten. Op 99% van het areaal worden ovale aubergines geteeld. Op een zeer beperkt areaal worden nog langwerpige aubergines aangeplant.
Courgette en snijboon
Ze verwachten bij courgette in 2025 in globaliteit een stijging van het areaal met 5%. Deze stijging situeert zich zowel bij courgettes geteeld onder bescherming als bij courgettes in openluchtteelt. Daarnaast is er bij de snijbonen in globaliteit een daling van het areaal met bijna 9%.
Serrebladgroenten
Bij de serrebladgroenten hebben ze gedurende meerdere jaren een achteruitgang in productie. Ook in 2025 zet deze evolutie zich verder. Meerdere telers hebben aangegeven dat zij met de teelt van serrebladgroenten stoppen of minder serrebladgroenten zullen aanplanten. Er komen maar sporadisch nieuwe telers van serrebladgroenten bij en bestaande telers plannen geen bedrijfsuitbreidingen.
Kropsla en alternatieve slasoorten
Bij sla kent de coöperatie twee teeltwijzen namelijk 'grondteelt' en 'grondloze teelt' (= mobielgotensysteem en floating).
- De oppervlakte van de teeltwijze 'grondteelt' is al jaren dalend. De problematiek van de fusarium heeft er de laatste jaren voor gezorgd dat de aanvoer van sla van grondteelt sterk is teruggelopen. Ook in 2025 gaat de dalende tendens onverminderd door. In globaliteit wordt er een daling van de aanvoer met 12% verwacht. Volgens de opgaves van de telers situeert deze daling zich zowel bij de kropsla als bij de alternatieve slasoorten.
- Het areaal van de 'grondloze teelt' blijft in 2025 status quo.
- Ze verwachten dat de globale aanvoer van kropsla en alternatieve slasoorten door de daling in de teeltwijze 'grondteelt' in 2025 opnieuw met 4% zal dalen.
Veldsla
Door minder jaarrondteelt veldsla verwachten ze in 2025 dat het areaal veldsla met 13% zal dalen.
Overige
De arealen van de overige bladgewassen onder glas zijn beperkt en worden door een handvol telers aangeplant. BelOrta verwacht een status quo bij rucola en een lichte stijging bij spinazie. Meerdere telers hebben aangegeven dat zij dit voorjaar minder of geen selder (zowel groen als wit) meer gaan aanplanten. Ook voor andijvie zien ze dezelfde tendens. Hierdoor verwachten ze in het voorjaar significante aanvoerdalingen bij andijvie, groene en witte selder.
Openluchtgroenten
'2024' was een jaar dat gepaard ging met extreme weersomstandigheden. De zeer natte weersomstandigheden van de winter 2023–2024 en voorjaar 2024 hebben een sterke invloed gehad op de aangeplante/gezaaide arealen en de gerealiseerde producties. Daarnaast hebben telers in bepaalde regio's door het stormweer op 3 juli 2024 grote teeltverliezen geleden. Ook deze winter wordt gekenmerkt door somber en extreem natte weersomstandigheden. Het lijkt erop dat de start van het nieuwe teeltseizoen de nodige uitdagingen zal kennen.
Het globale areaal waarop openluchtgroenten worden geteeld, blijft in 2025 op niveau. Een aantal oudere telers hebben aangegeven dat zij hun activiteiten zullen stopzetten. De areaaldaling door deze telers wordt gecompenseerd door groei van het areaal openluchtgroenten bij een aantal bestaande telers en nieuwe telers. Bij meerdere openluchtgroenten hebben een beperkt aantal telers zich gespecialiseerd in een teelt waarbij zij een belangrijk aandeel van het areaal voor zich nemen. Deze telers hebben een grote invloed op eventuele verschuivingen in arealen.
Na verwerking van de gegevens van de enquêtes ziet de coöperatie de volgende intenties van de telers:
- Een aantal telers hebben aangegeven dat zij minder prei gaan aanplanten. Hierdoor gaat het areaal prei opnieuw lichtjes dalen met 2%.
- Het globale areaal bloemkool stagneert zich na de sterke stijging in 2024. Ze zien meer belangstelling voor de teelt van serrebloemkool terwijl het areaal openluchtteelt status quo blijft.
- Na jaren van constant areaal zal het areaal broccoli dit jaar verdrievoudigen. Het areaal broccolini blijft wel stabiel.
- Het gezaaide/aangekochte areaal witloofwortelen blijft status quo. Wel is er lichte stijging van areaal witloofwortelen dat via de teeltwijze 'hydroteelt' wordt geforceerd. Bij de teeltwijze 'grondteelt' zien ze een lichte daling door stopzetting van de teeltactiviteiten bij een aantal oudere telers.
- Het areaal asperges daalt met 3%. Deze daling situeert zich bij stopzetting van oudere plantingen. Het is ook afwachten welke invloed de natte weeromstandigheden van 2024 zullen hebben op de aspergeproducties in 2025. Zowel de jonge als oudere aanplantingen hebben hieronder zeker geleden.
- Voor de overige openluchtgroenten zijn dit de belangrijkste uitspringers wat betreft wijzigingen arealen: sluitkool +10%, pompoen +7%, Chinese kool -6%, pastinaak -7%, selder -7% en zoete aardappel -9%.
Fruit
Zoals bij de openluchtgroenten zijn de producties bij het fruit sterk weersafhankelijk. Vorst tijdens de bloei, nat en donker weer… hebben een belangrijke invloed op de uiteindelijke producties. Zo was '2024' een extreem ongunstig jaar voor de fruitteelt. De kriekenteelt is bijna volledig verloren gegaan. De opbrengsten van appel, kers en peer waren zeer tegenvallend. Typisch voor meerdere fruitteelten is dat een aanplanting veel jaren blijft staan. Hierdoor wijzigen arealen van deze meerjarige teelten minder snel.
Algemeen zien ze wel een dalende tendens van het fruitareaal. Na verwerking van de gegevens van de enquêtes zien ze volgende intenties wat betreft de arealen van de telers:
Pitfruit
Het globale areaal pitfruit (peer en appel) daalt in 2025 in globaliteit met 2%. Deze daling situeert zich vooral bij de appel. Meerdere telers hebben aangegeven dat zij percelen appel gaan rooien. Hierdoor gaat het areaal appel in 2025 met 5% sterk achteruit. Bij peren daarentegen ziet BelOrta dit minder. Het areaal peer daalt in 2025 met maar 1%. Bij appel bedraagt het aandeel van de clubrassen 15%. Bij peren daarentegen is het aandeel van de clubrassen met 4% eerder beperkt.
Steenfruit
Bij kers is er een beperkte daling van het areaal met 3%. Het is wel afwachten wat de impact van de huidige weeromstandigheden zal zijn op de kersenproductie in 2025. Kersenbomen houden er immers niet van dat hun wortels in het water staan. Het areaal krieken neemt met een kwart af. Daarnaast is er een beperkt areaal pruim wat in de lift zit. Ongeveer de helft van het areaal pruim is aangeplant met rassen die onder het BelOrta keurmerk 'BelOplum' worden gecommercialiseerd. Ook abrikoos en perzik zijn op kleine schaal aanwezig in het productgamma van het steenfruit.
Aardbeien
Het globale areaal aardbeien daalt in 2025 met 14%. Deze daling situeert zich voornamelijk in de grondteelt die met een derde daalt. Het areaal aardbeien geteeld op substraat daalt met 8%. Ook de tendens naar meer teelt onder bescherming (serre, wandelkap en regenkap) gaat onverminderd door. Het aandeel van areaal aardbei onder bescherming bedraagt nu 94%. Bij de aardbeien zien ze opnieuw een aantal verschuivingen in de aangeplante rassen. Elsanta blijft nog hoofdras maar het areaal gaat met 18% wel verder achteruit. Het aandeel van de aardbeirassen doordragers wordt steeds belangrijker. Het aandeel bedraagt nu 37% van het aardbeiareaal. In 2022 was dit nog maar 22%.
Zachtfruit
In globaliteit wordt er een daling van het areaal met 4% verwacht. De prijsvorming staat al een aantal jaren onder druk waardoor telers hun arealen gaan afbouwen of de teelt zelf stopzetten. Uitgezonderd de blauwe bessen waar het areaal met 16% stijgt door gastveilschap, is er bij het andere zachtfruit overal een daling van het areaal. De teelt van stekelbes heeft afgelopen jaar sterk geleden door uitval van planten door taksterfte waardoor het areaal stekelbes daalt met 19%. Bij het andere zachtfruit is de achteruitgang minder groot: braambes -6%, aalbes -8% en framboos -12%.
Overige
Ook in 2025 zullen er meer meloenen worden aangeplant.
Bio
Er is afgelopen jaar een nieuwe bioteler toegetreden met een omvangrijk areaal biovruchtgroenten. Hierdoor is er groter volume biovruchtgroenten op BelOrta beschikbaar. Teeltrotatie is een belangrijk onderdeel bij biologische teelt. Hierdoor wijzigen de arealen van bepaalde gewassen bij biovruchtgroenten en biovollegrondsgroenten soms onderling, maar globaal gezien blijven die arealen eerder stabiel. Bij het fruit zijn er omvangrijke arealen bioappel en biopeer.
Voor meer informatie:
BelOrta
Mechelsesteenweg 120
B-2860 Sint-Katelijne-Waver, België
Tel.: +32 (0)15 55 11 11
info@belorta.be
www.belorta.be