Tholen - Wie vrijdagmiddag in de kantine bij paprikateler Duijnisveld in De Kwakel naar buiten kijkt, ziet uitsluitend blauwe luchten en de zon. Goed weer voor zonnepanelen, om te telen, maar ook echt weer voor een warmtebatterij. Gebaseerd op de eeuwenoude techniek van de fruitmuur heeft Thermeleon een systeem ontwikkeld dat kan verwarmen én kan koelen.
"Gratis zon zit je nu als teler af te luchten", constateert Peter de Munck, sinds 1 januari teler af en goed bekend met het systeem van Thermeleon. Bij luchten verliest je ook CO₂, een steeds kostbaardere grondstof die planten nodig hebben om te groeien. Alleen zonneschijn is niet genoeg. Sterker nog, te veel zonneschijn kan ook belemmerend werken.
Zelf overwoog Peter enkele jaren terug in de techniek van de scale-up die in Rotterdam te investeren, maar zover kwam het niet. Koppert Cress deed dat wel. Daar draait het systeem inmiddels anderhalf jaar. Jildou de Jong, oprichter en directeur van Thermeleon, en Peter deelden vrijdagmiddag 11 april de eerste resultaten tijdens een kenniscafé van Greenport Aalsmeer.
© Thermeleon
Passieve techniek
"Even handen omhoog", zegt Peter als er vijf redenen om te investeren in een warmtebatterij op het presentatie-scherm staan. Net als in 2022, toen Thermeleon een onderzoekje deed, gaan ook deze keer de meeste handen omhoog bij terugverdientijd. Ook gewaskwaliteit vinden de aanwezige telers belangrijk, naast dat de investering in een warmtebatterij ook duurzaam is. Wie met de warmtebatterij zijn kas verwarmt en koelt, gebruikt geen fossiele brandstoffen en geen elektriciteit.
De warmtebatterij van Thermeleon is een passieve techniek. Er wordt gebruik gemaakt van een zogeheten Phase Change Materials (PCM) in de kas, die vanwege het 'broeikaseffect' een warmteoverschot kent. Die elementen laden en ontladen passief door dit warmteoverschot en door temperatuurverschillen. Er komt geen stroomkabel aan te pas, en het bevat ook geen schadelijke chemicaliën. Dat maakt de batterij echt anders dan traditionele batterijsystemen, benadrukt Jildou.
Verwarmen én koelen
Wie het principe snapt, begrijp dat de opgeslagen energie gebruikt kan worden om een kas te verwarmen. Het PCM van Thermeleon houdt 13 keer zoveel warmte vast als een bakstenen fruitmuur. De warmte komt langzaam uit de batterij vrij en draagt zo bij aan een betere kastemperatuur, met de gewenste instelling die de teler samen met Thermeleon vooraf kunt instellen.
Peter wijst tijdens zijn bespreking van de eerste praktijkresultaten op hectareschaal nadrukkelijk ook op het verkoelende effect van de Thermeleon-batterij. Zo laat hij zien dat bij Koppert Cress in de kas, waarin een kas van 1 hectare met warmtebatterij is vergeleken met een kas zonder warmtebatterij, het zomers minder warm werd. Die aantal graden koeler maken een groot verschil, stipt Peter aan. En ook niet onbelangrijk: er kan later gestart worden met stoken in het najaar.
© Thermeleon
Het Nieuwe Telen
Wie na het horen van het verhaal denkt dat na de installatie van de warmtebatterij de ketel de deur uit kan, zit mis. Net als bij veel nieuwe energietechnieken lijkt ook voor de warmtebatterij van Thermeleon te gelden dat het een mooie techniek is voor in de 'energiemix'. Met de warmtebatterij kan een teler de basislast dekken. Door gebruik te kunnen maken van meerdere technieken zijn telers flexibeler, en is de energievraag tijdens piekuren lager. Niet onbelangrijk nu de overheid een nogal wispelturige indruk maakt, en het lastig vooruit kijken is, omdat er telkens weer nieuwe Haagse maatregelen bijkomen.
Na het plenaire gedeelte gaat de groep van circa dertig telers en andere geïnteresseerden met Jildou, Peter en engineer Wouter Bentvelsen om tafel voor meer details. Telers willen weten hoe het werkt met opladen in de winter. Ook dan zijn er dagen dat er genoeg zon is om het systeem op te laden, zo blijkt uit data uit de kas bij Koppert Cress, en daarnaast houdt de warmtebatterij de warmte beter vast.
Ook vragen ze hoe je het systeem het beste kunt integreren? Dat verschilt per teelt en is op verschillende plekken in de kas mogelijk, om op die manier een egaal klimaat te creëren. De techniek sluit goed aan bij Het Nieuwe Telen. Wie steeds meer gesloten gaat telen, heeft belang bij koeling, zonder overmatig te luchten.
© Thijmen Tiersma | GroentenNieuws.nl Jildou in gesprek met een tafel vol geïnteresseerden.
Minimum stooktemperatuur
Ook Peter had de vragen die de telers vrijdag stellen. Bij het zien van de resultaten in de praktijk raakte hij steeds enthousiaster. "Er is voor elke teelt wel iets uit te halen. De meeste winst is te halen in het voorjaar en de zomer, maar onderschat het effect in het najaar en de winter niet."
Thermeleon ziet de grootste kansen voor het systeem in teelten met een stooktemperatuur vanaf 17 graden Celsius. Jildou: "Daarnaast biedt het systeem ook waarde ook telers die bewust kiezen voor een teeltstrategie met minimaal energiegebruik: juist in die situatie is het vasthouden van warmte extra belangrijk."
Als gebruik wordt gemaakt van een aantal subsidies kan het systeem in een aantal jaar worden terugverdiend. De precieze terugverdientijd is afhankelijk van het type teelt en de integratiekeuze, benadrukt Jildou. "Omdat het systeem passief is, zijn er geen operationele kosten en wordt na installatie elk jaar op energiekosten bespaard. Voor telers die baat hebben bij meer CO2-behoud en een egaal kasklimaat, zijn dat extra bijkomende voordelen."
Voor meer informatie:
Thermeleon
Van Nelleweg 1
3044 BC Rotterdam
contact@thermeleon.nl
www.thermeleon.nl