Afgelopen week bezocht een LTO-delegatie Oekraïne. De LTO-vertegenwoordigers bezochten verschillende agrarische bedrijven rondom Lviv onder begeleiding van UNAF, het Ukrainian National Agricultural Forum. Met UNAF voerde LTO goede gesprekken over de doorontwikkeling van handelsrelaties tussen Oekraïne en de Europese Unie, – op korte en langere termijn. "Ik ben onder de indruk van de inzet die ik zag bij onze Oekraïense collega's," zegt LTO-directeur Hans Van den Heuvel: "Voor toetreding tot de EU zal Oekraïne Europese wetgeving met betrekking tot agrarische productie moeten implementeren in nationale wet- en regelgeving. Dat proces kost tijd. In de tussentijd willen we de goede wederzijdse handelsrelaties voortzetten en tegelijkertijd marktverstoring voor gevoelige sectoren voorkomen. Dat waren belangrijke gespreksonderwerpen."
Lviv-conferentie
Het bezoek aan Oekraïne vond plaats in het kader van de Lviv-conferentie; een bilaterale conferentie die de Nederlandse en Oekraïense overheid samen organiseerden met als doel de versterking van handelsrelaties tussen beide landen. Land- en tuinbouw stond hoog op de agenda, aangezien dit een sleutelsector is in de relatie tussen de EU en Oekraïne. Op uitnodiging van het ministerie van LVVN nam LTO deel aan de conferentie.
Handelsrelaties
Sinds de Russische invasie in februari 2022 verleende de Europese Unie Oekraïne tijdelijk vrije toegang tot de Europese interne markt. In 2023 werd deze toegang opgevolgd door zogenaamde 'Autonomous Trade Measures' (ATM's), waardoor de Europese Commissie kan bewaken dat markten niet te erg verstoord raken.
De huidige ATM's lopen in juni af. LTO roept de Europese Commissie op om de onderhandeling over nieuwe handelsafspraken voortvarend op te pakken. Voor gevoelige producten als eieren, pluimveevlees, suiker, gerst, mais en honing moet een 'noodrem' gehandhaafd worden. Tegelijkertijd moet recht worden gedaan aan de sterke handelsrelaties tussen Europa en Oekraïne.
Invoeren EU-wetgeving
Sinds 2022 is Oekraïne een kandidaat EU-lidstaat. Om lid van de Europese Unie te worden, moet EU-wetgeving worden overgenomen en ingevoerd. Voor de land- en tuinbouw betreft dit het invoeren van wetgeving op het terrein van voedselveiligheid, dier- en plantgezondheid, dierenwelzijn, etc..
Met ingang van 2026 hanteert Oekraïne voor dierlijke sectoren dezelfde wettelijke (productie)standaarden die in de EU gelden. Een vraag die wij tijdens het rondetafelgesprek stelden, is hoe Oekraïne toezicht en handhaving op deze standaarden borgt. Een aandachtspunt is dat deze standaarden op dit moment nog niet doorgevoerd worden voor de bredere keten (toelevering, transport, slacht). Ook moet Oekraïne in de komende jaren verdere stappen zetten om productiestandaarden voor plantaardige sectoren gelijk te stellen aan Europese wet- en regelgeving.
Samen sterker
Met een ontgonnen landoppervlak van 41 miljoen hectare is Oekraïense een agrarische speler van formaat. Voor behoud van voldoende strategische voedselautonomie op het Europese continent, kan integratie van Oekraïense in de Europese Unie op termijn van grote waarde zijn. In een rondetafelgesprek met UNAF-vertegenwoordigers werd er besproken hoe deze winst verder versterkt kan worden. Wanneer Oekraïne zich meer richt op de productie van eiwitgewassen, soja, vezelteelten en bio-bouwstoffen zal dit Europa minder afhankelijk maken van import uit andere werelddelen. Van den Heuvel: "Bij een uitbreiding van de EU met Oekraïne is het van belang om als Europese agrarische gemeenschap tot intelligente vormen van gewasdifferentiatie te komen. Als Oekraïne de productie opschaalt van teelten die complementair zijn, leidt dit wederzijds tot grotere afzetmogelijkheden en tot een sterkere sector in totaliteit."
Relatie Nederland – Oekraïne
Nederland onderhoudt van oudsher goede handelsrelaties met Oekraïne. Nederland exporteert nu al uitgangsmaterialen, pootgoed, bouwmateriaal en kennis en ziet goede kansen om dit in de toekomst te versterken. De Nederlandse land- en tuinbouw is deels afhankelijk van Oekraïne voor de aanvoer van grondstoffen als granen, plantaardige olie en mais, onder andere voor de biologische veehouderij.
LTO is voorstander van Oekraïense toetreding tot de EU en de interne markt. Wel is het cruciaal dat deze toetreding geleidelijk verloopt. Toetreding van Oekraïne tot de interne markt betekent voor LTO niet automatisch toegang tot het GLB. Deelname aan het toekomstige GLB vereist zorgvuldige uitwerking waarbij bezien moet worden welke vormen zich daarvoor lenen met behoud van GLB-doelstellingen voor de EU als geheel. Gedurende dit 'ingroei-proces' wordt er gewerkt aan nauwe samenwerking, intensieve kennisuitwisseling en het blijven versterken van handelsrelaties. In 2022 tekende LTO daarom een Memorandum of Understanding met de ambassadeur van Oekraïne over samenwerking. LTO-directeur Van den Heuvel: "In de Europese telersgemeenschap ervaren wij solidariteit met de agrarische gemeenschap in Oekraïne. Vanuit agrarisch oogpunt ligt de toekomst van Oekraïne binnen de Europese Unie. Dat is de stip aan de horizon waaraan we gezamenlijk bouwen."
Bron: LTO