De faillissementsaanvraag van Plenty Unlimited Inc. op 23 maart 2025 was een belangrijk moment voor vertical farming, niet alleen vanwege de omvang van de ineenstorting, maar ook door wat het onthulde over de bredere hightech bedekte teeltsector.
Als een van de best gefinancierde spelers in de geschiedenis van vertical farming, gesteund door zo'n 940 miljoen dollar aan financiering, heeft Plenty's beslissing om onder toezicht van de rechtbank te herstructureren scherpe reacties en reflectieve inzichten uitgelokt van leidende partijen binnen de industrie.
Ondanks de uiteenlopende meningen is hun gezamenlijke boodschap duidelijk: Plenty's struikelblok betekent niet de ondergang van de sector, maar is een waarschuwing voor het belang van een schaalbare strategie en slimme groei binnen een snel veranderende sector.
© Plenty
Schaal, niet technologie het probleem
"Plenty is een van de vele verkeerde voorbeelden in CEA," schreef Ruud van der Vliet, CEO van Van der Vliet & Van der Oost BV. "CEA omvat alle vormen van indoor farming: low-, mid-, en hightech kassen en vertical farming. In totaal wordt de omvang van CEA wereldwijd geschat door Rabobank, WUR en AVAG op 3,7 miljoen hectare. Hiervan is het meeste lowtech, wat beperkte bescherming tegen het weer betekent, en het grootste deel van dat lowtech areaal ligt in China. Volgens recent onderzoek van WUR kunnen groenten en fruit het meest duurzaam worden geteeld in hightech kassen."
"Wereldwijd wordt het areaal van hightech geschat op 70.000 hectare, waarvan 10.000 hectare in Nederland. Vertical farming beslaat wereldwijd maximaal 1.000 hectare. Alle typen kassen zullen naar verwachting substantieel blijven groeien vanwege de behoefte aan planbare en duurzamere voeding. Het areaal van hightech kassen zal naar verwachting de komende 5 tot 10 jaar groeien naar 120.000 hectare." Volgens Van der Vliet zijn hightech kassen de meest duurzame methode van teelt, niet alleen voor sierplanten, maar ook voor kasgroenten en zachtfruit. "Met de 400 miljoen dollar van Plenty zouden gemakkelijk 100 hectare hightech kassen kunnen worden gebouwd – genoeg voor ongeveer 70 tot 80 miljoen kilogram trostomaten per jaar."
Vertical farming heeft nog steeds een plek in een hybride toekomst
Charlie Guy, CEO van het in het VK gevestigde vertical farming bedrijf LettUs Grow, zei: "De CEA-sector is veel breder en veel groter dan alleen vertical farming. Deze opvallende faillissementen zijn minder dan ideaal voor iedereen die erdoor wordt getroffen, maar helaas zijn ze een fundamenteel onderdeel van de volwassenwording van de sector. Vertical farming zal blijven groeien (waarschijnlijk langzamer dan velen hadden gehoopt/voorspeld een paar jaar geleden...) als een subsector, maar het zal een relatief klein deel blijven (voorlopig) van de veel grotere wereldwijde CEA-beweging die steeds meer gewasproductie onder dak brengt en onder grotere omgevingscontrole."
"Er zijn veel verschillende structuren en systemen die deze bescherming bieden en de opbrengst en omgevingsresultaten aanzienlijk verbeteren ten opzichte van traditionele teelt in de volle grond. Bij LettUs Grow zijn we al bijna 10 jaar bezig met het ontwikkelen van Advanced Aeroponics voor zowel kassen als vertical farms. We begrijpen en waarderen de voordelen en de beperkingen van deze twee verschillende CEA-teeltomgevingen en adviseren hier graag over in de verschillende regio's waarin we actief zijn."
"De toekomst zal hybride zijn, een mix van verticaal, horizontaal, polytunnel, kas en volledig indoor. Naast natuurlijk de traditionele, seizoensgebonden vollegrondsteelt. De CEA-sector als geheel groeit, laat je niet ontmoedigen door de worstelingen van inspirerende pioniers in de sector zoals Plenty. Dingen anders doen is nooit makkelijk."
Plenty's marktstrategie kreeg scherpe kritiek
Andere reacties daags na het nieuws zijndirecter. Rien Kamman, CEO van Source.ag: "Had dit geld anders kunnen worden besteed om meer impact te maken op voedselbeschikbaarheid en betaalbaarheid? Ik denk van wel. In de afgelopen 2 jaar hebben investeerders zoals SoftBank Group Corp., Walmart en Jeff Bezos 2,7 miljard dollar verloren door faillissementen van slechts 4 teeltbedrijven: Plenty (1 miljard dollar), AppHarvest (700 miljoen dollar), Bowery Farming (700 miljoen dollar) en AeroFarms (300 miljoen dollar)."
"Volgens mij had dat soort geld veel waardevoller kunnen worden gebruikt, echt bijdragend aan de betaalbaarheid en beschikbaarheid van verse groenten en fruit: het bouwen van grootschalige voedselclusters, geïnspireerd door Agriport A7 (NL) of Leamington (CA).
Op het voorbeeld Agriport A7gaat hij dieper in. Binnen het cluster van 1000 hectare in werken 3 soorten bedrijven samen:
- Techgiganten zoals Microsoft en Google exploiteren grootschalige datacenters
- Kasbedrijven zoals Agro Care, Royal Pride Holland, Red Harvest, en Harvest House telen verse groenten in hightech kassen
- Energiebedrijven zoals Liander, ECW Energy en TenneT produceren elektriciteit en exploiteren duurzame energiebronnen, zoals geothermie
Het is een ecosysteem dat elkaar versterkt, benadrukt Rien. "De kassen kunnen overtollige warmte van industriële faciliteiten gebruiken en fungeren als een 'energiebuffer' voor (intermitterende) hernieuwbare energiebronnen, door het overschot aan elektriciteit van het net te gebruiken wanneer er overcapaciteit is en elektriciteit terug te leveren aan het net wanneer er een tekort is. Op deze manier voorziet de glastuinbouw in Nederland in bijna 10% van de totale binnenlandse elektriciteitsvraag."
"De gecombineerde ~600 hectare kassen in dit cluster produceren voldoende verse tomaten, paprika's en komkommers voor ongeveer 20-30 miljoen(!) consumenten. Ter referentie, dat betekent dat een dergelijk cluster betaalbare, duurzame, schone, veilige, gezonde verse producten zou kunnen leveren voor ~10% van de gehele Amerikaanse bevolking."
"Het ontwikkelen van dergelijke clusters is complex en vereist samenwerking tussen overheden, infrastructuurinvesteerders, ervaren kastelers, energiebedrijven, technologiebedrijven en andere belanghebbenden. Maar zo'n cluster had waarschijnlijk kunnen worden gebouwd voor minder dan de 2,7 miljard dollar die nu verloren is gegaan door het opnieuw uitvinden van het teeltwiel."
Communitygerichte modellen bieden een alternatief pad
Nona Yehia, CEO van Vertical Harvest Farms, een in Wyoming gevestigd vertical farming bedrijf dat bekendstaat om zijn sociaal-impactmodel: "Weer één. Weer een vertical farm die faillissement aanvraagt - dit keer Plenty. En hoewel het me niet verbaast, ben ik het zat. Zat om koppen te zien die suggereren dat vertical farming niet werkt, terwijl het eigenlijk het bedrijfsmodel is dat niet deugt. Zat van de hype die meer aandacht krijgt dan moeizaam behaalde vooruitgang. Zat van verhalen zoals deze die het moeilijker maken voor degenen onder ons die elke dag opkomen, het werk doen."
"Bij Vertical Harvest Farms hebben we een andere weg gekozen. We hebben bijna een decennium in een commerciële vertical farm geteeld. We hebben fouten gemaakt, harde lessen geleerd en die gebruikt om een model te bouwen dat geworteld is in gemeenschap, efficiëntie, inclusie en levensvatbaarheid voor de lange termijn. Maar koppen zoals deze? Ze maken ons werk moeilijker - moeilijker om kapitaal aan te trekken, moeilijker om vertrouwen te winnen, moeilijker om op te schalen."
Opgericht in 2016, teelt Vertical Harvest Farms bladgroenten in stedelijke omgevingen en biedt het werk aan mensen met een beperking als onderdeel van zijn inclusieve aannamebeleid. In tegenstelling tot Plenty, dat nationale schaal nastreefde door enorme kapitaalinjecties, is de aanpak van Vertical Harvest Farms lokaal.
Het volgende hoofdstuk begint met slimmer schalen en scherpere strategie
Deze uiteenlopende meningen komen samen rond een gedeeld thema: vertical farming is niet inherent gebrekkig, maar het commerciële succes ervan hangt af van context, schaal en uitvoering. Hoewel de meningen verschillen over de rol ervan binnen wereldwijde voedselsystemen, blijft vertical farming belofte tonen voor specifieke gewassen, klimaten en toepassingen, zoals andere bedrijven aantonen door middel van diverse, lokaal aangepaste modellen. Voor nu kan Plenty's Chapter 11 dienen als een pauzepunt en een echt moment voor de sector om te evalueren welk soort innovatie financierbaar, schaalbaar en werkelijk duurzaam is.
Voor meer informatie:
Van der Vliet & Van der Oost BV
Ruud van der Vliet, CEO
www.linkedin.com/in/ruudvandervliet
www.vandervlietenvanderoost.nl
LettUs Grow
Charlie Guy, Mede-oprichter & CEO
www.linkedin.com/in/charlie-guy
www.lettusgrow.com
Source.ag
Rien Kamman, Mede-oprichter & CEO
www.linkedin.com/in/rienkamman
www.source.ag
Vertical Harvest Farms
Nona Yehia, Mede-oprichter & CEO
www.linkedin.com/in/nona-yehia
www.verticalharvestfarms.com