Tholen - De aardbeienteelt mag de laatste jaren wereldwijd onder de aandacht liggen, maar de eerste onderzoeksfoto's van Proefcentrum Hoogstraten naar aardbeienteelt op substraat zijn nog in zwart-wit. Het Vlaamse onderzoekscentrum doet namelijk al meer dan zestig jaar onderzoek naar de teelt van aardbeien, en voert al zeventig jaar proeven uit met tomaten. Afgelopen zaterdag werd aan die rijke geschiedenis een nieuw hoofdstuk toegevoegd, toen Hans Vanderhallen en Tom Van Delm van het Proefcentrum, samen met minister van Landbouw Jo Brouns en gedeputeerde Jinnih Beels, de nieuwe serres officieel openden. "Met 0,2 procent van de landbouwgrond staat de tuinbouw voor een productiewaarde van een half miljard. De top bereiken is één ding, die positie behouden een ander. Daarvoor heb je mensen nodig die kennis willen delen, en het toppunt van infrastructuur", sprak de minister.
Klik hier voor de fotoreportage.
De nieuwe serres bieden ruimte voor de teelt van tomaten en aardbeien, maar ook voor innovatieve gewassen zoals meloen en passiefruit, evenals onderzoek naar biologische gewasbescherming. Daarvoor zijn zeventien afdelingen gerealiseerd: drie kleinere en veertien op semi-praktijkschaal. Dat laatste is belangrijk, omdat de nadruk ligt op onderzoek waar de telers echt iets aan hebben. Tijdens de opening werd meerdere keren benadrukt hoe hecht de samenwerking is met de tuinbouwschool VITO in de regio en de telers, zowel individueel als via Coöperatie Hoogstraten. "Rendabel werken vraagt vakkennis, een goede opleiding en continue innovatie", besloot Hans Vanderhallen. "De nood en zucht naar kennis is onverzadigbaar."
Het was sowieso een bijzondere week voor Proefcentrum Hoogstraten, want er werd ook een belangrijke stap gezet in de voorgenomen fusie met Proefstation voor de Groenteteelt te Sint-Kathelijne-Waver. Beide besturen en de directeuren van BelOrta en Coöperatie Hoogstraten tekenden de intentieverklaring om de onderzoekscentra per 1 januari samen te voegen tot Harvestis.
Snoepwinkel van onderzoekers
Daar zal ook het nagelnieuwe kassencomplex onderdeel van uit gaan maken, volledig uitgerust om zowel fundamenteel als praktijkgericht onderzoek te doen, evenals de rassenproeven waar het Proefcentrum bekend om staat.
Bij het ontwerp en de indeling van de serre werd sterk ingezet op flexibiliteit. Zo bestaat de infrastructuur uit meerdere gelijke onderzoeksafdelingen, wat toelaat om verschillende proeven parallel en modulair uit te voeren. De volledige serre is omgeven door een smalle corridor die niet alleen randeffecten van buitenmuren voorkomt, maar ook fungeert als fysieke barrière tegen ziekten en plagen. Bovendien kunnen bezoekers via deze gang alles goed observeren, zonder dat de teelten zelf betreden moeten worden – een belangrijke meerwaarde voor teelthygiëne.
In de watertechnische ruimtes zijn de voorraadtanks uitgerust met een inzichtelijk telemetriesysteem, en vind je zoveel mengunits dat er veertig verschillende voedingen gegeven kunnen worden om proeven en vergelijkingen te kunnen maken voor aardbei en tomaat. Het gebruikte water is regenwater. Dankzij onder andere zand- en UV-filters en een fyto-opvang is recycling mogelijk waar gewenst, terwijl de rest biologisch wordt afgebroken en gerecycled. De serres zelf zijn voorzien van zeer lichtdoorlatend Vetrasol-glas, twee energieschermen (waarbij er indien gewenst nog een extra geïnstalleerd kan worden) en luchtramen met insectengaas om plagen buiten te houden. Qua belichting is er gekozen voor dynamische en dimbare lampen, waarbij er op vier kanalen gestuurd kan worden.
De kassen zijn ook toegerust om onderzoek te doen naar robotica: zo kunnen de UV-robots in de strijd tegen witziekte in aardbei getest worden op de buisrails, en hebben de kassen brede corridors om andere robots ook ruimte te bieden voor onderzoek naar gewasregistratie en oogstprognoses. Qua sensoren kunnen de onderzoekers ook goed aan de slag: met sensoren voor temperatuur, relatieve luchtvochtigheid, instraling, fotosynthese en CO₂. Ook de substraten, de stomata en het gedrag van de plant kunnen gemonitord worden.
Maatregelen
De bouw van het project begon vorig jaar januari met de sloop van de bestaande kassen. In de jaren daarvoor ondervond het plan al de nodige vertraging door pandemiemaatregelen en sterk stijgende kosten. Toch kon er in januari vorig jaar gestart worden met de sloop van de bestaande kassen en in maart met de bouw van de nieuwe serres. Een gebouw met 24 afdelingen realiseren in een winter met een record aan regen is echter ook geen peulenschil, en dus nam Tom Van Delm de ruimte om in het bijzonder Jan Janssen en Roel Vanderbruggen, maar in het algemeen ook alle betrokkenen, te bedanken voor hun inzet, flexibiliteit en creativiteit, waardoor het lukte de plantdata van de geplande onderzoeken te halen.
De sterk stijgende kosten vormen een van de grotere uitdagingen voor de sector en onderstrepen volgens de sprekers het belang van een onderzoekscentrum zoals dat in Hoogstraten. "Onze investeringen richten zich niet zozeer op infrastructuur, maar op innovatie en de toekomst", aldus gedeputeerde Jinnih Beels. De uitdagingen waarvoor die innovatie nodig is, zijn legio: de strengere milieumaatregelen, de marktvraag en vooral de energietransitie. Hans Vanderhallen benadrukte dat zelfs in gesprek met energiespecialisten duidelijk wordt hoe ver de tuinbouw al voorloopt op het gebied van technologie en inzichten, en hoe waardevol deze kennis kan zijn voor de samenleving. "De sector komt vaak naar voren als lijdend voorbeeld, maar zou een leidend voorbeeld moeten zijn." Dat bevestigde ook minister Jo Brouns. "De onafhankelijkheid van energie is cruciaal. Maximaal besparen, zoveel mogelijk hernieuwbaar, en waar fossiel gebruikt wordt, daar zo efficiënt mogelijk mee omgaan. Dat is hier driemaal ja."
Klik hier voor de fotoreportage.
Voor meer informatie:
Proefcentrum Hoogstraten
www.proefcentrum.be