Tholen - In het Westland gingen afgelopen week de Frieslanders de grond in, in een koude kas. In Vlaanderen telen ze ook Frieslanders, bijvoorbeeld op het bedrijf van Benny De Coster.
"Mijn eerste poters zijn rond 10 januari in paperpots geplant. En onder ongeveer 12 graden Celsius opgekweekt. Voor het uitplanten probeer ik ze nog even af te harden. Later worden ze buiten, in vooraf getrokken ruggen, uitgeplant. Dit gebeurt met een aangepaste oude preiplanter."
Vorig jaar koos de teler ervoor om op 8 februari uit te planten. Op 1 mei begon toen het oogsten. "Dat was voor mij uitzonderlijk vroeg. De opbrengst was toen al 300kg/are. Meestal start ik met oogsten rond 10 mei." Benny verwacht dat het uitplanten rond medio februari kan beginnen dit jaar. "Daar reken ik op."
Benny doet geregeld een proefrooiing, wat betekent dat hij vijf kuilen rooit en dan de knollen weegt. "Ik wil dan minstens 2,5 kg verkoopbare knollen hebben. Dan begin ik met rooien."
Paperpots
Vermits hij de paperpots uitplant op 25 cm, heeft hij meer dan 500 planten per are, wat neerkomt op dik 250 kg. "Dan moet je beginnen, want dan gaat het snel bij Frieslanders."
Vorig jaar werden ze uitgeplant op 8 februari. "Dat ging prima, want wij hebben hier droge leem." Wel gebruikt de teler een bandendruksysteem op de trekker.
Dit jaar zal 8 februari uit planten waarschijnlijk niet lukken. "Daarom heb ik nog maar de helft paperpots gevuld. De rest zit nog in voorkiemkisten. Dit omdat het in de paperpots te hard gaat, en de planten worden dan te groot wanneer je niet tijdig kan uitplanten."
Benny poot ook ieder jaar een paar meter zonder paperpots om het verschil te zien. "Dit is vooral onder niet ideale plantomstandigheden zeer groot, zowel qua opbrengst als qua maat en vorm van de aardappelen."
Stikstof
Er wordt niet geploegd, gewoon optrekken, bemesten en ruggen maken achteraan de rotoreg, is waarvoor Benny kiest. "In deze ruggen worden de paperpots geplant en daarna worden de ruggen nog even dichtgereden met een open aanaarder om de scheuten die uit de paperpots komen niet te beschadigen. Er wordt geen herbicide toegepast. Ik zorg dat ik onmiddellijk de bescherming erop doe."
Wanneer de aardappels 15 tot 20 cm groot zijn worden ze nogmaals aangeaard om het opkomend onkruid te bedekken. "Normaal gesproken hebben de aardappels genoeg voorsprong op het onkruid."
Qua bemesting hanteert de teler standaard 180-100-300. "Te veel stikstof, zeggen sommigen, maar ik heb nooit problemen gehad met "in het loof groeien" bij Frieslanders. Ik heb eerder de ervaring van geen loof, geen aardappelen in de uiterst vroege teelt. De planten nemen maar op wat ze nodig hebben als de balans goed zit." Wel zaait hij na de oogst onmiddellijk een stevig vanggewas.
De natuur bedriegen
Vorst is het grote risico voor de teler die vroeg wil oogsten. "Vorig jaar hebben we geen vorst gehad, behalve 1 nacht half april, maar toen waren de planten te groot om schade te hebben." De teler kiest ervoor twee keer vliesdoek met vogelnet ertussen te plaatsen om een luchtlaag te hebben. "Dan kunnen ze tot -4 à -5 graden Celsius aan. Pas als er dag en nacht aanhoudende vorst is, is er een probleem."
Goed de meteo in de gaten houden is de boodschap en doen wat kan, weet de ervaren teler. "Als je de natuur wilt bedriegen, loop je risico om zelf bedrogen uit te komen natuurlijk. Daar hou ik ook rekening mee, al is het tot nu toe steeds gelukt. Voor mij is het een sport om zo vroeg als de Spaanse import inlandse aardappelen te rooien. Hopelijk lukt het dit jaar opnieuw."
De oogst verkoopt Benny aan marktkramers, groentewinkels en een supermarkt. Zij weten hem goed te vinden. Dusdanig goed dat hij wat heeft moeten snoeien in zijn klantenbestand. "Vorig jaar is de thuisverkoop uit zijn voegen gebarsten."