Al enige jaren hangt de CO2 crisis als een donkere wolk boven onze kassen. Dit omdat het verbranden van fossiel aardgas als CO2 bron op termijn ophoudt. Industriële CO2 is relatief duur en CO2 zoals van o.a. OCAP is onzeker. Daarom wordt er naarstig gezocht naar nieuwe CO2 bronnen om deze crisis te bezweren.
"Zonder CO2 dosering zal de productie en dus het teeltrendement van veel gewassen onvermijdelijk lager worden. Maar waarom zouden we niet eerst beginnen met die kostbare CO2 beter te benutten?" vraagt J.O. Voogt van Adviesbureau PlantPhysiLogics in een artikel op Kas als Energiebron.
Gangbare teeltmethoden leiden tot CO2 verspilling
"Zo'n 25 jaar geleden werd de volledig gesloten kas als de ultieme oplossing voor duurzaam en CO2 efficiënt telen beschouwd. Al spoedig bleek echter dat dit om meerdere redenen, althans in Nederland, praktisch niet haalbaar is en economisch niet rendabel. Dat was tevens de aanleiding voor de ontwikkeling van Het Nieuwe Telen. In de HNT cursussen voor telers en niet-telers komt de CO2 crisis regelmatig aan de orde. En dan kan ik het niet laten om mijn verbazing uit te spreken dat er veel onderzoek gedaan wordt naar alternatieve CO2 bronnen, terwijl bij de gangbare teeltmethoden de CO2 benutting slechts 5 – 10% is. Als je op een zonnige dag 100 of 200 kg/ha.uur CO2 doseert terwijl de luchtramen wijd open staan, dan waait het overgrote deel nutteloos haar buiten. Dat geldt niet alleen voor fossiele CO2, maar ook voor de toekomstige (duurdere) alternatieven. Door te focussen op een innovatieve teeltmethode gericht op efficiëntere CO2 benutting valt er dus veel sneller en goedkoper resultaat te behalen."
Wat zijn de opties om CO2 te besparen?
In de gangbare kassen zijn er verschillende opties om CO2 te besparen. "De eerste optie is om geheel te stoppen met CO2 doseren en alleen de natuurlijke CO2 in de buitenlucht te benutten die door de (wijd geopende) luchtramen naar binnen komt. Het gevolg is dat de CO2 concentratie in de kas dan behoorlijk onder de buitenwaarde zakt en niet homogeen in de kas verdeeld is. Dat kost dus productie en kwaliteit. En dat was ooit de reden om met CO2 dosering te gaan beginnen."
De tweede optie is om de ventilatiesnelheid kunstmatig zodanig te verhogen dat de CO2 concentratie in de kas vrijwel gelijk blijft aan de buitenwaarde, dus ca 400 ppm. "Een recente studie in opdracht van KAE heeft echter uitgewezen dat hiervoor een behoorlijk krachtige installatie nodig is, die niet alleen een hoge investering vergt, maar ook veel elektrische energie verbruikt. Bovendien zal de hoge ventilatiesnelheid de gewasverdamping onnodig aanjagen en de waterbalans van de planten verstoren, hetgeen door (deels) gesloten huidmondjes de opname van CO2 belemmert. De rendabiliteit van deze optie is op z'n zachts gezegd erg twijfelachtig."
De derde optie is om (bij geopende luchtramen) de CO2 dosering te beperken tot de buitenwaarde, dus tot 400 ppm. "Dan zal er immers netto geen CO2 de kas uitgaan, en alle gedoseerde CO2 wordt voor 100% benut door het gewas. Deze optie is dus veel beter dan de maatregel die we vaak in de praktijk zien; namelijk om de CO2 dosering geheel te stoppen zodra de luchtramen boven een bepaalde stand komen. Door helemaal te stoppen wordt zinloze CO2 emissie tegengegaan, maar het kost ook productie."
Voor alle drie de opties geldt dat de CO2 concentratie beperkend is bij hogere PAR niveaus, dus ten koste gaat van de potentiële productie en rendement.
Efficiënt CO2 gebruik door teeltinnovatie
De vierde optie is CO2 dosering in combinatie met beperkt ventileren volgens de basisprincipes van Het Nieuwe Telen. "Optimale benutting van licht en warmte en efficiënt CO2 gebruik zijn hierbij onderdeel van een geïntegreerde teeltmethodiek, gebaseerd op plantkundige en natuurkundige wetmatigheden. De CO2 dosering en de ventilatie sturing zijn gericht op de meest gunstige combinatie van PAR, CO2, RV voor fotosynthese, en de temperatuurstrategie (RTR) zorgt voor een optimale benutting van de assimilaten en een evenwichtige gewasontwikkeling. Door deze aanpak is vergeleken met de nu gangbare methoden veel minder CO2 nodig en blijft ook industriële CO2 ondanks de hogere kostprijs rendabel."
"Het mooie van deze HNT-optie is dat optimale benutting van CO2 en PAR licht, een hoge productie en kwaliteit, en een gezond en sterk gewas hand in hand gaan. Bovendien zijn in veel gevallen geen nieuwe investeringen en geen extra energie input nodig. Duurzaam en winstgevend telen in optima forma dus."
Bron: Kas als Energiebron