Tholen - Brainchild Commodity Intelligence (BCI) ondersteunt telers in de energiehandel, inmiddels alweer ruim tien jaar. Dat doet het bedrijf door telers rechtstreeks naar de beurs te brengen, de plek waar het vooral gebeurt tegenwoordig. BCI volgt de energiemarkten voor telers nauwgezet, en houdt hen continu van alle ontwikkelingen op de hoogte. Wat verwachten de energiespecialisten van 2025? En wat doen telers om hierop in te spelen?
LNG
De LNG-markt blijft waarschijnlijk aan de krappe kant, is een verwachting die Klaas Dozeman, Energy Forecaster bij BCI, uitspreekt. "Hoewel er langzaam maar zeker nieuwe capaciteit bijkomt (Plaquemines, Corpus Christi 3 en Canada als voornaamste terminals naast enkele kleinere in andere werelddelen) stijgt ook de vraag naar LNG op de wereldmarkt. Azië blijft een groeimarkt terwijl Europa op zoek zal moeten om 15 bcm aan gas te vervangen die in 2024 nog via Oekraïne is geleverd."
De economische ontwikkeling op beide continenten zal daarbij bepalend zijn hoeveel extra gasvraag zal ontstaan, verwacht hij. "Hoe meer economische groei, hoe meer gasvraag zal ontstaan." Of de markt daardoor in balans blijft, is daarom moeilijk te zeggen. "Azië lijkt daarbij meer economische groei te kennen dan Europa waar deze groei door hoge kosten en inflatie flink achterblijft. Een handelsoorlog tussen China en de VS kan echter extra druk op de economische groei en de gasvraag opleveren."
Verder in de tijd gas vastleggen
Bij BCI in Den Haag zien ze een toenemende vraag naar directe handel op de beurzen vanwege het opdrogen van de OTC-markten. Het is de 'Over-the-counter-markt', waarbij twee partijen buiten de beurs om handelen. Hier zijn de risico's de afgelopen jaren steeds groter geworden, waardoor de volumes afnemen en de handel opdroogt. "Ook is er bij ons meer interesse vanuit kleinere partijen die posities in de toekomst willen vastleggen, momenteel tot aan 2030 toe", signaleert Managing Director Wouter Alblas.
Maickel Bonke, analist en handelaar bij BCI, ziet dat telers in toenemende mate weer gas durven vast te leggen, jaren vooruit. Dit ondanks de nodige onzekerheid over energiemarktontwikkelingen, maar ook door politieke en maatschappelijke onrust rond de toekomst van de agrarische sector, en de glastuinbouw als hightech onderdeel daarvan. "Vooral in de periodes dat gas t.o.v. de voorkant (verder op de curve, verder in de tijd) relatief goedkoop is (Cal-28/29/30), zien we dat telers gas vastleggen. Dichterbij, in 2025 en 2026, is er meer onzekerheid gezien de hoge prijsniveaus in afwachting van een daling van de gasprijzen."
Met de huidige, iets mildere energieprijzen, is energiehandel niet meer alleen voor de grotere telers toegankelijk. BCI vraagt van handelende partijen een financieel onderpand, afhankelijk van de grootte van de positie en de bewegelijkheid van het contract. Maickel: "Het benodigde onderpand is een stuk minder geworden. Dat maakt de handel toegankelijker. Wij zien meer interesse van kleinere telers. Ook omdat de handelsmogelijkheden zich meer en meer beperken tot de beurzen nu de OTC-markten opdrogen."
Wouter, Klaas en Maickel
Gasvoorraden
Klaas gaat er, met de blik van de Energy Forecaster, vanuit dat de gasvoorraden dit jaar 15-20 procentpunt extra vulvraag hebben ten opzichte van vorig jaar door het vrij kalme en bewolkte begin van de winter en het achterblijven van LNG-volumes ten opzichte van vorig jaar in het vierde kwartaal vanwege de hogere Aziatische LNG-vraag in de herfst. Ergens in de komende zomer zal dat verschil goedgemaakt moeten worden, weet hij. "De extra hoeveelheid zon, wind en nucleair in Europa zal dat maar voor een fractie kunnen opvangen. De kans op (lage) gasprijzen zoals in februari 2024 is daardoor een stuk kleiner."
Hoge energieprijzen door weer
In Europa speelt het weer uiteraard ook een belangrijke rol. Vorig jaar kon volop geprofiteerd worden van een zeer goed aanbod hydro in het zomerhalfjaar, maar dat is geen garantie hoe dat dit jaar gaat verlopen, benadrukt Klaas. "Een droger en warmer voorjaar en zomer kunnen een risico vormen voor de beschikbaarheid van kerncentrales in het derde kwartaal, net als de beschikbaarheid van hydro zelf."
Ook in zo'n geval ontstaat extra gasvraag en ontstaan vanzelf hogere prijzen. "Een betere zonbeschikbaarheid betekent dan uiteraard ook lagere prijzen overdag. Een derde overwegend regenachtig jaar zou voor de energiemarkten uiteindelijk toch druk betekenen (ondanks het gebrek aan zon) door de kleinere koelingsvraag en betere hydro en nucleaire beschikbaarheid. Welk scenario het wordt is op voorhand uiteraard niet te voorspellen."
Oplevingen spark spread
Klaas ziet dat telers proberen in te spelen op negatieve uurprijzen voor elektriciteit, een van de trends van de afgelopen jaren. De verwachting is dat het aantal negatieve uren nog licht toeneemt. In 2024 waren het er 458. "We zien op de markt toenemende bereidheid bij stroomproducenten om op zulke prijzen te anticiperen. Dat voorkomt niet de negatieve uurprijs zelf, maar wel houdt dit het prijsniveau beheersbaar. Vorig jaar waren er nauwelijks negatieve extremen (< -€200) en dit jaar verwachten we hetzelfde beeld."
Een andere ontwikkeling is een toename van handelsactiviteit in spark spreads. Hierbij spelen telers met het stoken van gas in op wat ze aan elektriciteit kunnen maken, en verkopen. Maickel: "De telers zijn hiermee bekend. Ze hebben de keuze om te draaien of de positie te sluiten. Ook is het onderpand, de margin, gunstiger vanwege de correlatie tussen stroom en gas."
Tijdens de energiecrisis handelde de spark spread vrij hoog en was er een goede spread vast te leggen. "Het laatste jaar is de spread bijna continu gedaald en handelt al geruime tijd negatief. Ondanks de dalingen zijn er ook tussentijdse oplevingen. Dat kan voor sommige telers een verkoopmoment zijn."
Het vastleggen van een negatieve spread gebeurt logischerwijs minder, ook al kan het dus nog verder zakken, benadrukt de handelaar en analist. "Als spreads aantrekken verwachten wij hier wel meer handel, maar dit gaat samen met een flinke gasprijsdaling en deze lijkt nog op zich te laten wachten."
Geopolitiek
Geopolitiek zijn er nog steeds veel onzekerheden met oorlogen in het Midden-Oosten en Rusland. Daarbij zal de invloed van de aanstaande president Trump met argusogen gevolgd worden; niet alleen zijn directe invloed op deze oorlogen zelf is daarbij van belang, maar ook zijn wil om extra gas en olie op de markt te brengen kan daarbij gevoeld worden, stipt Klaas aan.
"Ook de wens om sancties op te leggen aan Rusland en Iran kan het olie- en gasaanbod beïnvloeden zodat het netto-effect niet op voorhand uitgekristalliseerd is. Daarnaast kunnen zich altijd nieuwe zaken voordoen die nu nog nauwelijks een rol spelen: ongelukken zijn van alle tijden terwijl oorlogen kunnen escaleren en zodoende het aanbod van gas en olie kunnen veranderen."
Voor meer informatie:
Brainchild Commodity Intelligence
[email protected]
www.brainchildcommodity.com