Serreteelt: dat betekent ook energiebesparing en dus het gesloten houden van ramen. Maar daardoor kunnen zich wel vocht en condens op de vrucht ophopen, wat zorgt voor kwaliteitsverlies. Investeren in ontvochtiging is een mogelijke oplossing. Maar welke methode is de beste?
Dat werd onlangs onderzocht in het LA-traject 'Opti-Energie' van VLAIO, dat keek naar de factoren die een invloed hebben op de efficiëntie en kosten van ontvochtiging. Meer specifiek werden vijf methodes getest: natuurlijke ventilatie, het gebruik van kieren, mechanisch ventileren, ventilatie met gebruik van warmterecuperatie en actieve koeling.
Vele factoren
Ontvochtigingsmethodes kunnen op basis van verschillende parameters worden vergeleken. De belangrijkste zijn de ontvochtigingsefficiëntie en de ontvochtigingskost. Daarnaast zijn ook factoren die invloed hebben op de efficiëntie en kost cruciaal. Een voorbeeld hiervan is het toelaatbare absolute vochtgehalte in de serre. Hoe hoger dat gehalte, hoe efficiënter en goedkoper het is om 1 kg vocht af te voeren.
Andere facetten zijn buitenlucht en de verhouding tussen de elektriciteits- en warmteprijs. Naast omgeving, hebben ook procesparameters zoals de COP en constructie van de warmtewisselaars een belangrijke invloed. Deze zijn dikwijls afhankelijk van de gebruikte methode en dus moeilijk te vergelijken.
Ventilatie met warmterecuperatie
Als ze rekening houden met al deze parameters, dan komt ventilatie met warmterecuperatie als efficiëntste optie uit de bus. Tenminste: bij constante buitencondities. Ze zien ook duidelijk dat alle methodes efficiënter zijn bij warm en vochtig telen. Bovendien hebben teelten met een hoge energievraag (denk aan tomaat) de kleinste werkingskost bij actieve koeling. Nog een gemeenschappelijke factor: alle systemen (behalve actieve koeling) zijn afhankelijk van de buitenluchtcondities. Dat is belangrijk om in het achterhoofd te houden bij kritische teelten waar je op ieder moment controle wil hebben over de vochtigheid. De investeringskost zal dan aanzienlijk zijn, aangezien de efficiëntie van actieve koeling meestal relatief laag is. Ventilatiedebieten bij het ontwerp zijn dus zeker geen overbodigheid in dat geval. Bij koude buitentemperaturen kan actieve koeling goedkoper zijn: latente warmte kan op zo'n moment worden gerecupereerd.
Energieprijzen: situaties vergeleken
Bij de keuze tussen methodes speelt de energiekost uiteraard een grote rol. Hierbij is de verhouding tussen de elektriciteit- en warmteprijs belangrijk, wat afhankelijk is van situatie tot situatie. Elektriciteit opwekken via een wkk is bijvoorbeeld meestal goedkoper dan ze aankopen van het net. Dit zijn de beste opties per situatie:
- Sterke variaties in de prijs (in het algemeen): minste invloed op ventilatie met warmterecuperatie
- Lage warmteprijzen - hoge elektriciteitsprijzen: afvoer van vocht via ventilatie zonder warmterecuperatie
- Hoge warmteprijzen - lage elektriciteitsprijzen: warmterecuperatie
- Zeer hoge warmteprijzen en/of zeer lage elektriciteitsprijzen: actieve koeling (warmterecuperatie kan verliezen compenseren)
Investeringskosten
De keuze van een geschikt ontvochtigingssysteem is dus afhankelijk van het gewenste binnenklimaat, de buitenomstandigheden en de verhouding tussen de warmtekost en elektriciteitskost. Ventilatie met warmterecuperatie haalt bij koude-droge buitenomstandigheden goede resultaten, maar kent wel een aanzienlijke investeringskost. Bij kritische teelten kan ontvochtigen via actieve koeling zeker interessant zijn, maar de investeringskost is dan hoog, omdat er een koelmachine/warmtepomp nodig is. In een volgende fase van het LA-traject 'Opti-Energie' wordt ook een economische afweging gemaakt door deze investeringskosten in rekening te brengen.
Bron: Enerpedia