Glastuinbouw kent ook 'goeien'

Onderhand met stoom en kokend water probeert men in Den Haag de begrotingen voor de diverse ministeries op tijd af te hebben, voor 2025. Stemt de Tweede Kamer in, dan volgt nog behandeling in de Eerste Kamer. Daar vergadert men echter alleen op dinsdagen, dus er is haast geboden met de feestdagen op komst.

Vandaag gaat het in de debatten in Den Haag onder meer over fossiele subsidies. Er staat hier een commissiedebat op de rol, waar door Glastuinbouw Nederland in Sinterklaasstijl al op werd vooruitgeblikt.

Terugblikken doen we kort op het debat van gisteren, over arbeidsmigratie en demografische ontwikkelingen. Er gaan serieuze geluiden op om bepaalde sectoren te verbieden nog met arbeidsmigranten te werken. De vleesverwerkende industrie wordt hierbij als eerst aangekeken vanwege misstanden, maar ook de glastuinbouw komt steevast aan de beurt als het over de omgang met arbeidsmigranten gaat. De critici vragen zich af of een sector die hier zo sterk van afhankelijk is, nog wel bestaansrecht heeft in Nederland.

In vaste dienst
Frans Timmermans van GroenLinks-PvdA opperde woensdag een verbod op werken met arbeidsmigranten voor de vleessector, de glastuinbouw en de distributiecentra. Over de glastuinbouw merkt hij op dat de 'goeien' op dit moment lijden onder de 'kwaaien'. "Als je daar mensen verplicht in dienst moet nemen, dan zul je zien dat de goede bedrijven die er al zijn floreren en dat de kwaden zich moeten aanpassen. Ik zie een kentering in het Westland, maar nog steeds worden veel te veel problemen afgeschoven op Rotterdam en Den Haag. Dat moet echt veranderen, en ik denk dat dat, door mensen vast in dienst te moeten nemen, ook werkt."

De sector is volgens Timmermans winstgevend genoeg om op een 'fatsoenlijke manier werkgever te zijn.' "Ik denk dat we dat met een uitzendverbod veel sneller kunnen bereiken."

Weg met glastuinbouw
Verderop in het debat komt Timmermans ook nog op eerdere uitspraken terug. "Ik heb nooit gezegd: de hele glastuinbouw moet weg. Ik wil wel dat Rotterdam en Den Haag minder overlast krijgen van de gevolgen van de keuzes die gemaakt worden in de glastuinbouw in het Westland. En als het mogelijk is om dat op te lossen, is dat prima. Als het niet mogelijk is om dat op te lossen, zullen er sancties moeten volgen. Dan zul je je af moeten vragen of dat wel een economische activiteit is die in het voordeel is van ons land en van onze brede welvaart. Dat is iets waartoe dit kabinet zich heeft te verhouden, ook als het moeilijke onderwerpen zijn."

André Flach van de SGP haakt in en haalt de glastuinbouw uit het rijtje van drie van Timmermans. "Het zou immers weleens kunnen zijn dat zo'n sector, als je daartoe overgaat, verdwijnt uit Nederland." Met het verlies van de sector in Nederland raak je ook de wereld, die leunt op kennis en innovatie die uit deze sector voorkomt.

Economische keuzes
Minister van Eddy van Hijum, van Sociale Zaken, gaat over het dossier. Hij deed al duidelijke, stevige uitspraken over hoe hij de problematiek wil aanpakken. Woensdag wees hij nog maar eens op de mogelijkheden met technologische innovatie. "Ik geloof echt dat met technologie veel mogelijk is." Ook hier als, dit keer positief voorbeeld, de glastuinbouwsector.

"Je kunt wel degelijk met dat soort bedrijven en sectoren kijken wat je kunt doen om de afhankelijkheid van arbeidsmigranten te verminderen. Het bijzondere is dat die sector, als je ze vraagt of ze mogelijkheden zien, zeggen: wij denken dat er over een paar jaar, in 2050, die stip op de horizon, helemaal geen arbeidsmigranten meer in onze kassen werken, nul. Dat komt doordat ze gaan investeren in de toekomst en in toegevoegde waarde, als onderdeel van de voedselproductie die we in Nederland willen halen. Ik vind het gevaarlijk."

En daar stopt Van Hijum. Het debat buigt naar economie, en daar wil de minister vanuit de 'ivoren toren' in Den Haag het nu niet over hebben. De oppositie, met onder meer Volt ook als criticaster van de glastuinbouw aan het woord, verwijt de minister geen economische keuzes te durven maken. De minister zelf zegt dat die er wel komen, maar wel in overleg met sectoren.

Tomaten of tomatenplukker importeren?
Joost Eerdmans van JA21 wil wel keuzes maken, ook als dat betekent dat de tomatenteelt uit Nederland zou dreigen te verdwijnen. In debat met Caroline van der Plas komt hij terug op een eerdere uitspraak. Is het soms niet beter om tomaten te importeren dan om tomaten te plukken? Die vraag stelde Eerdmans van JA21 dit najaar in een commissiedebat over arbeidsmigratie.

Eerdmans geeft de credits voor de vraag aan D66. "Het is wel een kwestie van keuzes maken. Wil je minder arbeidsmigranten, dan moet je ook nadenken over productie. Als je kijkt naar wat we nu in Nederland hebben, 200.000 arbeidsmigranten, waarvan verreweg de meesten uit Polen, Roemenië en Bulgarije, in slachthuizen, kassen en inderdaad de distributiecentra, de pakketbezorging … Dat kunnen we niet allemaal oplossen met innovaties, neem ik aan. Dat gaan we niet oplossen met slimme technologie of hoe noemt de minister het? Wij hebben die mensen dus niet."

Tijd voor reactie van Caroline van der Plas van de BBB. Zij wijst op hoe goed de Nederlandse tomaat is, duurzaam en geteeld met innovatieve technieken. Het kan op instemming van de tuinbouw rekenen, getuigde onder meer een bericht van Nico van Vliet op social medium X.

De discussie tussen Van der Plas en Eerdmans gaat nog even door. De Kamervoorzitter, altijd wel in voor een kwinkslag, breekt in na gesoebat over welke tomaten lekkerder zijn: Nederlandse of Spaanse. Van der Plas is duidelijk: Nederlandse. "Nederland teelt gewoon hartstikke lekkere tomaten. Anders wou de wereld ze niet hebben." De Kamervoorzitter stelt een nieuwe staatscommissie voor. Weer eens wat anders dan kindertoeslagen of Gronings gas: een nieuwe staatscommissie: Waar smaakt de tomaat het lekkerst.

Of die er komt, gaan we zien. Wat de Haagse politici allemaal nog gaan beslissen, en of het op tijd komt voor 2025, dat gaan we ook nog zien voor de kerst.