In Finland, waar de winters extreem zijn en energie-efficiëntie belangrijk is, ontwikkelt de glastuinbouw zich snel op het gebied van energie. Puutarha Timo Juntti Oy, een familiebedrijf dat gespecialiseerd is in het telen van komkommers en tomaten, zoekt naar nieuwe manieren om energiesystemen in hun kassen te implementeren. De kassen beslaan 20.000 vierkante meter en zijn jaarrond in bedrijf. Ze maken gebruik van technologie om hun productie te verduurzamen en te verbeteren.
Het bedrijf is in 1964 opgericht en richt zich vooral op komkommers. Momenteel worden deze gekweekt op 15.000 vierkante meter en tomaten op de overige 5.000 vierkante meter. In de loop der jaren heeft het bedrijf zich aangepast aan nieuwe uitdagingen zoals de vraag naar energie, klimaatbeheersing en kostenefficiëntie.
Tero Juntti, eigenaar van Puutarha Timo Juntti Oy
Van fossiele brandstoffen naar warmteterugwinning
Tero Juntti, de huidige eigenaar, investeerde in energieopslagtanks met veel capaciteit, warmteoverdrachtsystemen en geavanceerde technieken om zijn activiteiten duurzamer te maken. Deze beslissing werd ingegeven door de wens om de energie-efficiëntie te verbeteren en niet meer afhankelijk te zijn van fossiele brandstoffen.
"Normaal gesproken ventileren kassen enorme hoeveelheden energie via ramen, zelfs in de winter," legt Tero uit. Het nieuwe systeem pakt deze inefficiëntie aan door overtollig vocht en warmte uit de kas op te vangen, en via warmtepompen op te slaan in grote watertanks. Deze opgeslagen energie wordt tijdens koelere perioden weer in de kas gebracht waardoor de behoefte aan externe energie aanzienlijk afneemt.
Tero benadrukt dat de investering de bedrijfsvoering heeft gestroomlijnd: "Onze klimaatbeheersing is verbeterd waardoor het CO2-niveau verhoogd is en de omstandigheden constanter zijn. Hierdoor is de opbrengst toegenomen."
Volgens Arttu Lammensalo, projectingenieur bij Novarbo Oy, transformeren dergelijke innovaties het teeltbedrijf. "Kassen zijn niet langer alleen maar energieverbruikers. Met de juiste technologie kunnen ze ook energie produceren," stelt hij. Hij gelooft dat zelfvoorzienendheid op energiegebied een realistisch doel is. "De hoeveelheid zonne-energie die kassen jaarlijks opvangen kan groter zijn dan de hoeveelheid energie die kassen gebruiken, maar het efficiënt opvangen en opslaan van die energie blijft een uitdaging." Arttu leidde het project en hield toezicht op de verkoop, de overeenkomsten en het ontwerp. Hij moest ervoor zorgen dat de berekeningen van het systeem en de algehele werking optimaal waren.
Kostenbesparingen en duurzaamheid
De toepassing van warmteterugwinningstechnologie heeft aanzienlijke voordelen opgeleverd. De meeste thermische energie nu wordt opgewekt door warmtepompen wat voordelig is qua kosten, zelfs tijdens het Finse hoogseizoen in de winter. Bovendien is de behoefte aan ventilatie drastisch verminderd, waardoor warmteverlies wordt geminimaliseerd en een optimale vochtigheidsgraad wordt behouden.
Tero merkt op dat dit een direct effect heeft gehad op de gezondheid van de planten. "Hoge CO2-niveaus en stabiele klimaatomstandigheden resulteren in betere opbrengsten," zegt hij. De mogelijkheid van het systeem om overtollig vocht te condenseren en te hergebruiken voor irrigatie verbetert de efficiëntie nog meer. "Bovendien betekent minder ventilatie minder temperatuurschommelingen, wat cruciaal is in de winter."
Uitdagingen en aanpassingen
Hoewel de implementatie van de nieuwe technologie relatief eenvoudig was, waren er wel aanpassingen nodig voor het afstellen van het systeem tijdens extreme vriestemperaturen. Desondanks is de algemene teeltstrategie hetzelfde gebleven.
Tero voorziet verdere vooruitgang op het gebied van klimaatbeheersing in kassen. "Mechanische klimaatbeheersing neemt toe en het energiegebruik verschuift naar elektrificatie. We hebben energie-efficiëntere manieren nodig om vocht af te voeren dan traditionele verwarming en ventilatie," merkt hij op.
Ondanks de veelbelovende technologische vooruitgang staat de sector voor uitdagingen. De kosteninflatie van de afgelopen twee jaar heeft de koopkracht van de consument onder druk gezet, wat de verkoop heeft beïnvloed. "In supermarkten wordt de nadruk gelegd op de prijs ten koste van de gezondheid," zegt Tero. Toch blijft hij hoopvol. "Nieuwe voedingsrichtlijnen raden aan om meer groenten te eten. Ik denk dat deze trend versterkt zal worden."
Onderzoek
Volgens het Finse Agentschap voor Natuurlijke Hulpbronnen, verzamelen kassen in Finland jaarlijks twee keer zoveel zonne-energie dan nodig is voor verwarming. De uitdaging ligt in economisch haalbare energieopslag voor de nachten en tijdens de winter.
Tero is optimistisch over de mogelijkheden, maar erkent de huidige beperkingen. "Het zou een interessante optie zijn om overtollige warmte te verkopen, maar er zijn geen potentiële kopers in de buurt," zegt hij. Hij onderzoekt echter manieren om het overschot aan warmte tijdens de zomer in de kas te gebruiken.
Arttu gelooft ook dat energiezelfvoorziening in kassen haalbaar is. "De hoeveelheid zonne-energie die wordt opgevangen kan groter zijn dan wat er jaarlijks wordt gebruikt, maar het is een uitdaging om alles op te vangen."
Voor meer informatie:s
Arrtu Lamensalo, Project Engineer 
Novarbo
[email protected]
www.novarbo.fi