De stemming in de tuinbouw is de afgelopen maanden verbeterd. De Rabo Tuinbouwbarometer is het vierde kwartaal weer boven de 7 (op een schaal van 10) gekomen. Bij de meeste ondernemers in de tuinbouw is de stemming goed. De prijsvorming is meestal ruim voldoende voor de kostenstijgingen, waardoor een buffer in de liquiditeit ontstaat. Daardoor kunnen benodigde investeringen in de energietransitie, het watermanagement en arbeidsbesparing deels met eigen middelen worden gefinancierd. Niet méér produceren, maar luisteren naar de markt is de leidraad. In deze update schetst Rabobank voorbeelden van veranderingen in de afname van groente, champignons en sierteelt. Verder in deze update meer over de Rabo Tuinbouwbarometer, prijsvorming en marktsituatie.
Rabo Tuinbouwbarometer weer boven de 7
Elk kwartaal peilt Rabobank de stemming in de tuinbouw. Na een kleine daling naar 6,9 in het derde kwartaal is de score in het vierde kwartaal iets gestegen en boven de 7 aanbeland (op een schaal van 10).
Rabo Tuinbouwbarometer
Tomaten- en paprikaprijzen waren iets minder hoog dan in dezelfde periode afgelopen jaar. Bij tomaten blijft de productie dit najaar iets achter. De invloed van virussen op de productie is bij sommige rassen groot. De komkommerprijzen bereikten juist recordhoogtes. De wereldwijde TikTok-rage over komkommersalade lijkt daar een positief aandeel in te hebben gehad. Het laat zien hoe belangrijk het is marketing af te stemmen op jongere generaties.
In de glassierteelt zijn de prijzen van snijbloemen, zoals die van chrysanten en gerbera's, nog steeds op een hoog niveau. Prijsvorming bij de bloeiende potplanten is redelijk, alleen de prijsvorming van bladplanten laat te wensen over. De groei van de export van bloemen en planten met 3,5% tot en met het derde kwartaal 2024 (vergeleken met dezelfde periode in 2023) geeft ook een beeld van hogere prijzen met ongeveer gelijkblijvende volumes. De prijzen in de voorverkoop voor het voorjaar van 2025 weerspiegelen het verwachte tekort aan bollen en ook de verwachting van een goede prijsvorming voor broeitulpen.
Gevolgen van natte weersomstandigheden
In de buitenteelten vallen allereerst de hoge bollenprijzen op. Door extreem natte weersomstandigheden tijdens het groeiseizoen waren er afgelopen seizoen lagere producties van de voorjaarsbloeiers. De goede prijsvorming zorgt ervoor dat de totale omzet per hectare toch op een goed niveau blijft. Een risico is wel dat de kwaliteit van het plantgoed van bollen voor de nieuwe teelt te wensen overlaat. Daarbij kunnen flinke verschillen ontstaan tussen diverse cultivars en kleuren. Verderop in deze update analyseren we de ontwikkeling van nieuwe cultivars in tulp en lelie.
De boomteelt lijkt de problemen van afgelopen winter wel te boven gaan komen. Het rooien verloopt dit najaar goed. De markt (en prijsvorming) kan profiteren van het feit dat ook bij particulieren veel bomen en struiken het niet hebben overleefd door de vele regenval afgelopen voorjaar.
In de fruitteelt (peer en appel) zijn de Nederlandse en Europese producties aan de lage kant, maar de prijzen zijn vanaf de start van het seizoen wel goed. De verkoop en afzet voor dit winterseizoen zien er dan ook goed uit, waarbij risico's in de bewaring later in het seizoen groter kunnen worden.
Aardbeien hebben ook een goed najaar, al is het nog even afwachten hoe het laatste deel van de herfstproductie eruitziet.
Bij vollegrondsgroente is de prijsvorming sterk afhankelijk van de gekozen strategie van de ondernemer. Steeds vaker zien we daar een groot deel voorverkoop, waardoor een deel van het prijsrisico is verspreid over verschillende ketenschakels.
Groenteconsumptie in Nederland veranderd: meer gemak
De Nederlandse tuinbouw produceert een breed productenpakket groente. Een deel wordt in kassen geteeld, een ander deel in de vollegrond. Na de oogst vinden deze groenten op allerlei manieren hun weg naar het bord van de consumenten; bijvoorbeeld vers, bevroren of in blik. Daarin vinden de laatste jaren enkele opvallende verschuivingen plaats.
Relatieve ontwikkeling van de verkoopvolumes van diverse categorieën groente in het merendeel van de Nederlandse supermarkten van 2019-2024 (2019 niveau=100)
Zo blijkt uit onderzoek van Circana bij Nederlandse supermarkten (exclusief hard discount) dat de verkoopvolumes van verse groentepakketten in vijf jaar tijd ruim is verdubbeld. De consumptie van diepvriesgroenten, groenten in blik en bevroren aardappelproducten zijn ongeveer op het niveau van voor de coronapandemie gebleven. Het gebruik van verse onbewerkte groente bevindt zich nu juist zo'n 4% onder het pre-Covid niveau van 2019. Ook het gebruik van versgesneden groente is gedaald met zo'n 7% in deze periode. De sterkste daler zijn groenten in glas. Dat gebruik is in vijf jaar tijd met zo'n 20% gedaald. Dat heeft deels te maken met de grote prijsstijging door de sterk gestegen kosten van zowel de glazen potten als de kosten van het productieproces.
Bron: Rabobank