Op initiatief van de jubilerende CLM-adviseurs Eric Hees en Peter Leendertse kwam op dinsdag 19 november een bont gezelschap bij elkaar op het bedrijf van fruitteler Wim Oskam in het Utrechtse Werkhoven, van telers tot duurzaamheidsmanagers van supermarkten, en van drinkwaterwinners tot lokale restauranthouders. Thema van de bijeenkomst was "Duurzame teelt vraagt durf en vernieuwing". 
Peter en Eric blikken in een tweegesprek terug op 25 jaar CLM
Terug in de tijd
Eric en Peter namen de deelnemers mee terug in de tijd. In de ruim 25 jaar dat ze actief zijn rond verduurzaming van de landbouw speelt vernieuwing een belangrijke rol. Via projecten als 'Innoveren tegen de wet' (2001) en 'Innovaties in kwadraat" (2012) hebben de adviseurs veel geleerd over vernieuwingen en de uitdagingen die daar bij horen. Conclusie: Innoveren is niet makkelijk, maar met durf is veel mogelijk.
Vernieuwers
En durf bleken de vernieuwers, die bij de bijeenkomst een kijkje gaven in hun werk, zeker te hebben. Zo vertelde machinebouwer Ard Klompe dat hij met een simpele innovatie voor de biologische teelt startte. Al snel werd hij gevraagd om geautomatiseerde onkruidwieders te ontwikkelen die autonoom op zonne-energie aan de slag kunnen. Dus handen uit de mouwen en stapsgewijs aan de slag. Zijn bedrijf Fieldworkers is daarnaast de ontwikkelaar van de coloradokever-klapper, die inmiddels ook met succes in Canada wordt toegepast. "Kun je dit ook maken voor de appelbloesemkever?", vroegen de aanwezige fruittelers.
Vervolgens liet akkerbouwer en chipsfabrikant Henk Scheele zien hoe hij al in 2004 van de eigen aardappelen een unieke chips ontwikkelde met een bijzondere smaak en hoe hij zijn product succesvol op de markt heeft gebracht. Een voorbeeld van een zelf opgebouwde korte keten. Doorzettingsvermogen en creativiteit zijn belangrijke kenmerken van deze vernieuwers. Opmerkelijk is ook dat zij niet op zoek zijn gegaan naar grote investeerders om hen te ondersteunen. Zelf klein beginnen en opbouwen is hun credo. Met daarbij oog voor de markt; speel in op de wens van je klanten.
Stekelige milieubeweging speelt toch belangrijke rol
Bij de discussie over verduurzaming en de maatschappij kwam ook de soms stekelige milieubeweging aan de orde. Aardbeienteelster Esmeralda Kok maakte duidelijk dat de steeds terugkerende berichten over giftige aardbeien vanuit sommige milieuorganisaties heel frustrerend is. "Je teelt aardbeien die voldoen aan alle eisen ten aanzien van residuen en veilig zijn, en toch word je weggezet."
Berthe Brouwer van Natuur & Milieu gaf aan de frustratie te begrijpen. Tegelijkertijd is haar ervaring dat het hard nodig is partijen wakker te schudden dat de risico's van bestrijdingsmiddelen groot zijn en nog steeds worden onderschat. Ook stelde Brouwer dat chemische middelen te goedkoop zijn. Dit remt de broodnodige innovaties.
En die innovaties zijn er zeker. Naast de machines zoals Ard Klompe deze ontwikkelt werken zowel siertelers als fruittelers steeds vaker met de biologie: "Die biologische beestjes zijn de hele dag voor me aan 't werk, dat scheelt arbeid" want "chemie werkt niet meer in onze Campanula," aldus sierteler Piet Kuivenhoven.
En akkerbouwer Dingeman Burgers is al jaren overtuigd dat investeren in een gezonde, levende bodem zich terugbetaalt in een betere en stabielere oogst.
Markt en overheid nodig om te ondersteunen en stimuleren
Om innovaties succesvol bij alle telers te brengen is meer nodig dan slimme vernieuwers met durf. Daar was iedereen het over eens. Beleidsmedewerkers van provincie, drinkwaterbedrijf en waterschap onderstreepten dat zij een rol kunnen spelen in stimulering. En de rol van de afnemers -zoals de supermarkten en de tuincentra- is ook cruciaal. Zij kunnen een hoofdrol spelen in de verduurzaming door telers te vragen stappen te nemen en hen te ondersteunen met een goede prijs voor duurzamere producten. De aanwezige duurzaamheidsmanagers van Lidl en Aldi zien deze rol en zijn bereid deze op zich te nemen. Daarnaast is de Rijksoverheid keihard nodig, want met de juiste stimulering in combinatie met duidelijke regels kan de overheid het verschil maken. Dat vraagt ook durf vanuit Den Haag. Tenslotte vraagt vernieuwing ook durf van CLM zelf. Alle genodigden is gevraagd aan te geven waar CLM komende jaren met durf aan de benodigde vernieuwing kan werken.
Voor meer informatie:
CLM Onderzoek en Advies
[email protected]
https://www.clm.nl/