De effectrapportage bij nieuwe bedrijvigheid is een van de 50 aanbevelingen van het Aanjaagteam Bescherming Arbeidsmigranten. De handreiking ondersteunt gemeenten in hun taak om adequaat en vroegtijdig te kunnen anticiperen op de huisvestingsvraag van arbeidsmigranten bij nieuwe grootschalige bedrijfsvestigingen, deelt Glastuinbouw Nederland. Dit door in vroeg stadium het gesprek aan te gaan met bedrijven. Een aantal pilotgemeenten hebben bijgedragen aan de totstandkoming.
"Samen staan we sterker"
In Noord-Limburg is het familiebedrijf Wijnen Square Crops gevestigd. Op 50 hectare verdeeld over twee vestigingen worden paprika's en (mini)komkommers geteeld. Ton Smeets vormt samen met Koen Saris en oprichter Pieter Wijnen de directie van het bedrijf. Ton vertelt over de huisvesting van arbeidsmigranten. Een groep die in het personeelsbestand van Wijnen Square Crops goed vertegenwoordigd is.
In het bedrijf werkt een vaste kern van zo'n honderdvijftig medewerkers waarvan het merendeel afkomstig uit de regio en zo'n vijftig arbeidsmigranten die hier jaarrond werken. Tijdens het seizoen wordt het personeelsbestand aangevuld met honderd tot tweehonderd seizoenarbeiders, die zich voornamelijk bezighouden met oogst- en gewaswerkzaamheden.
Meedoen aan de discussie
'Als je op dit moment naar de politiek luistert, dan gaat het veel over arbeidsmigratie. We kunnen niet oneindig veel mensen naar Nederland blijven halen, daarom vonden wij het belangrijk om aan de effectrapportage mee te werken', vertelt Smeets.
'Als ondernemers en sector laten we ons te weinig horen in de discussie, waardoor het lijkt alsof we niet willen praten. We verstoppen ons een beetje, maar we hebben niets te verbergen. We moeten juist van ons laten horen, want als we dat niet doen, dan gaat het mis. Dan zal de politiek over ons besluiten op een manier die niet past bij de praktijk. We moeten dus juist meedoen aan de discussie en laten zien hoe we met onze arbeidsmigranten omgaan en wat onze visie erop is. Alleen zo kunnen we de voorsprong die we hebben als sector behouden.'
We hebben gemeenten hard nodig
'Dat gemeenten de vraag naar de huisvestingsbehoefte voor arbeidsmigranten mee laten wegen in de besluitvorming over nieuwe bedrijvigheid of grootschalige uitbreiding is zoals het moet werken. Dat de handreiking er is, is goed', aldus Smeets. 'Wel zou het goed zijn als er tussen gemeenten overkoepelend aan gewerkt wordt. Er zijn nu nog grote verschillen tussen gemeenten terwijl het ondernemerschap en ook het leven van een arbeidsmigrant niet stopt bij de gemeentegrens. En we hebben de tijd niet meer. Willen we snel goede huisvesting organiseren, dan hebben we de gemeenten ook heel hard nodig om dat ruimtelijk mogelijk te maken.'
Huisvesting is belangrijkste factor
De huidige arbeidsmarkt, de hoogte van het Wettelijk Minimum Loon en het seizoenskarakter maakt het werk interessant voor arbeidsmigranten. Werkgeverschap voor deze groep brengt zo zijn eigen uitdagingen met zich mee. 'Wij hebben een aantal duidelijke plannen', zegt Smeets. 'Wij willen naar een vastere groep arbeidsmigranten zodat we vanuit dit netwerk makkelijker nieuwe arbeidsmigranten aantrekken. We zullen minder afhankelijk moeten worden van uitzendbureaus en meer zelf moeten gaan regelen, waaronder ook huisvesting. Goede huisvesting is voorwaarde nummer 1 om in de toekomst nog internationale seizoenswerknemers te hebben.'
'Wij denken dat we op deze manier op termijn meer dan de helft van het personeelsbestand in vaste dienst hebben. Voor de flexibele schil is onze ambitie dat ook zeker de helft uit het 'netwerk' komt en in dienst is bij Wijnen Square Crops. Dit vullen we dan aan met flexibele krachten via het uitzendbureau.'
'Ben realistisch', adviseert Smeets. 'Arbeidsmigranten willen in Nederland werken. Komen ze niet uit je eigen netwerk, dan zijn wij een willekeurige werkplek. Lijkt ander werk aantrekkelijker te zijn of betaalt de buurman iets meer, dan stapt een medewerker zo over.'
Samenwerken met gemeente
Er zijn inmiddels plannen voor een tweede woonlocatie. Bij deze locatie wordt een eerste deel van de capaciteit voor eigen medewerkers gereserveerd. Dit is belangrijk, zodat de plannen om meer arbeidsmigranten zelf in dienst te nemen, ook daadwerkelijk gerealiseerd kunnen worden. In dit geval komt de eigen ambitie mooi samen met de eisen vanuit de gemeente. Deze vindt het belangrijk dat het merendeel van de gehuisveste arbeidsmigranten voor de eigen onderneming werkt, hier dus bij Wijnen Square Crops. 'Wij hebben duidelijkheid van de gemeente nodig. Alleen dan kun je plannen maken', aldus Smeets. 'Bij wonen op de werklocatie zijn wij als werkgever mede verantwoordelijk.'
Ideale plaatje
Voor Smeets is het ideale plaatje dat medewerkers die jaarrond werken (en in vaste dienst zijn) uiteindelijk doorstromen naar de woonkern en de seizoenskrachten op het bedrijfsterrein wonen. Wijnen Square Crops heeft hiervoor de krachten gebundeld met partners als de gemeente en het uitzendbureau. De gemeente heeft beleid, de ondernemer heeft woonruimte en het uitzendbureau staat in haar kracht als het om exploitatie en voldoende bezetting bij de meest flexibele krachten gaat. 'We moeten dus juist meedoen aan de discussie en laten zien hoe we met onze arbeidsmigranten omgaan en wat onze visie erop is. Alleen zo kunnen we de voorsprong die we hebben als sector behouden. Afstemmen kost tijd, maar samen kom je verder.'
Bron: Glastuinbouw Nederland