Tholen - Op 9 december start bij Mularski in Polen een nieuwe tomatenteelt. Dan gaan de planten de kas in, na een grondige teeltwissel. Ondertussen is ook de opkweek van jonge groenteplanten bij een van Polens grootste telers bezig. In totaal telt het bedrijf 60 hectare. Vanwege die schaal besloot Marcin Mularski met zijn team maximaal te investeren in hygiëne. "Als groot bedrijf ben je extra kwetsbaar."
De tomatensector is de laatste jaren stevig in de ban geweest van virusproblematiek. Ook Polen ontkwam er niet aan. Met teeltadviseur Ron Peters van Future Growing neemt Marcin de laatste ontwikkelingen door. Dat doet hij al heel wat jaren. "Ik ben Ron achttien jaar geleden voor het eerst tegengekomen, bij een bijeenkomst in Nederland. Daar raakten we aan de praat over het opkweken van jonge groenteplanten. Vanaf dat moment zijn we gaan samenwerken."
In 2008 bouwde Mularski een kas voor opkweek van jonge tomatenplanten. "Ron hielp ons onder meer met het organiseren van de arbeid." Later kwam er ook opkweek van koude groenteplanten bij. "Daarvoor moesten we nieuwe technieken aanschaffen. Ook daarbij kon Ron ons helpen." Marcin benadrukt dat na verloop van tijd de samenwerking niet alleen zakelijk, maar ook vriendschappelijk is geworden. Het gaat voor hem veel om vertrouwen in mensen. Dat vertrouwen heeft hij in Ron, op wie hij kan bouwen, na al die jaren. "We not only talk business."
Goede resultaten
Een paar keer per jaar komt Ron bij Mularski op bezoek. De laatste tijd lag de focus op het verder optimaliseren van het hygiëneprotocol in de productieteelt van tomaten. De tomatenteler, die trostomaten, cocktailtomaten, cherrytomaten, 'aardbeitomaten' en losse roze en gele tomaten teelt, had geen problemen, maar wilde dat ook graag zo houden.
"We changed everything", zegt de teler medio november middenin de teeltwisseling zonder overdrijven. Een opsomming volgt, waarbij hij onder meer wijst op machines die moeten helpen om de hygiëne bij de mensen die op het bedrijf werken te optimaliseren. Handen, schoenen en kleding wassen en desinfecteren horen er allemaal bij. Ook is overgestapt op ToBRFV-resistente rassen. "Ik zou niet weten wat we nu nog meer kunnen doen."
Bij Mularski kunnen ze na alle investeringen lastig aanwijzen welke wijziging nu echt het verschil heeft gemaakt. Feit is wel dat de teler 'de beste twee seizoenen ooit achter de rug heeft', benadrukt Marcin. Bij het bedrijf testen ze regelmatig de planten op onder meer virussen. De resultaten waren positief. "Zulke goede resultaten hebben we niet eerder gehad. Ook van crazy roots hebben we geen last gehad."
Theorie en praktijk
Om het hele proces grondig te kunnen analyseren, lopen Ron en Marcin regelmatig een rondje door het bedrijf. "Heel belangrijk in het hygiëneprotocol is arbeid. Daarbij moet wat je op papier zet en in je hoofd hebt, ook in de praktijk kloppen. De mensen in de kas moeten uitvoeren wat er in het protocol staat."
Bij een dergelijk groot bedrijf lopen heel veel mensen rond. Die kun je niet allemaal precies in de gaten houden. Daarom vertrouwt Marcin op goede managers. Hij noemt ze 'leaders'. "Daar spreken we elke week mee. Met hen bespreken we wat we gezien hebben in onze observaties, en wat er beter kan, zonder dat we de druk te veel op willen voeren. We doen het in overleg."
Teeltwisseling met eigen mensen en machines
Mularski probeert de medewerkers jaarrond werk te bieden. De ervaren mensen leren de nieuwe mensen de fijne kneepjes van werken volgens het strikte hygiëneprotocol. Om medewerkers jaarrond te kunnen binden, helpen belichte teelten, ook van komkommers. Verder kunnen de mensen in de periode dat er geen productieteelten zijn, helpen bij de teeltwisselingen. Door de diverse teelten zijn dit er meerdere per jaar. "We werken niet met loonwerkers, en doen al het werk tijdens teeltwisselingen zelf."
Een van de belangrijke dingen bij het hygiëneprotocol is zorgen dat schone mensen, machines en teeltmaterialen niet vermengen met vuile machines, teeltmaterialen en mensen uit de kas. De grote Poolse teler werkt bij teeltwisselingen met eigen machines. "We hebben onder meer onze eigen gewasversnipperaars hiervoor aangeschaft." Om up-to-date te blijven, kiest Marcin ervoor om elke zes à zeven jaar ook machines te vernieuwen. "Het belangrijkste vind ik dat machines zorgen voor een arbeidsbesparing. Op dit moment zie ik hier op beurzen niet heel veel nieuwe machines voor."
Geen ziekenhuis
Na het einde van de teelt, en het verwijderen van de planten, gaat het team van Mularski de kas in om alles te reinigen en te desinfecteren. "Oók nu we twee hele goede seizoenen hebben gehad zonder problemen, reinigen en desinfecteren we alles heel grondig. We kiezen voor preventie, en gebruiken hiervoor op advies van Ron de middelen die doen wat ze moeten doen, en die ook ecologisch verantwoord zijn." Een van de middelen die Mularski gebruikt, is Fersol. Ron is internationaal dealer van dit reinigingsmiddel.
Vanwege de virusdruk in de sector bestaat het beeld dat kwekerijen tegenwoordig net ziekenhuizen zijn. Marcin herkent dat beeld, maar benadrukt dat hij zijn bedrijf niet als een ziekenhuis ziet. "We hebben namelijk geen probleem."
Never give up
Bij het grote Poolse bedrijf beseffen ze dat nieuwe virussen zomaar op kunnen duiken. Daarom blijven ze in Polen het aangescherpte hygiëneprotocol nauwgezet volgen. Zouden ze daarbij bij de bouw van eventuele nieuwe kassen aanpassingen nog technische aanpassingen doen, zoals meer compartimenteren? Niet per se, zo legt Marcin uit. "We hebben kassen van één hectare, blokken van drie hectare en blokken van zes hectare. Daartussen zie ik qua hygiëne geen verschil."
Eind november of begin december verwacht Marcin Ron weer op bezoek in Polen. Dan zal hij samen met de Nederlandse hygiëne-expert weer een rondje lopen om alle bedrijfsprocessen te observeren, en analyseren. En zonder twijfel weer nieuwe dingen leren. "Samen hard werken, met al je mensen, slim nadenken, en nooit opgeven, daar geloof ik in. This is the growers live."
Voor meer informatie:
Mularski
www.mularski.pl
Ron Peters
Future Growing
Gantel 12
7891 XA Klazienaveen
Tel.: +31 (0)6 2505 2941
[email protected]
www.futuregrowing.eu