"We telen niet genoeg om de hele markt te voorzien, maar de import is gestaag afgenomen dankzij de waardering van de Noren voor lokale producten," zegt Kåre Wiig, Chief Executive Officer van Miljøgartneriet, een teler met 7 ha kas in Nærbø, Noorwegen.
Simon Hansen, Tommy Høyland en Kåre Wiig
Met een productie van 2.200 ton tomaten per jaar, produceert Miljøgartneriet 16% van de kastomaten in Noorwegen. De kas levert ook 1.000 ton komkommers en 139 ton paprika's per jaar. De producten worden voornamelijk verkocht via BAMA en Coop-winkels.
Miljøgartneriet test regelmatig nieuwe gewassen, waaronder hete pepers, watermeloenen en aubergines. De kas produceert al drie seizoenen aubergines en is daarmee een van de weinige kassen die profiteert van de enorme toename in populariteit van aubergines, deels vanwege hun geschiktheid voor vegetarische gerechten.
"We richten ons veel op het uittesten van nieuwe gewassen die gemakkelijk te produceren zijn en waarvoor er minder concurrentie op de markt is," zegt Tommy Høyland, marktmanager bij Miljøgartneriet.
Wat tomaten betreft, teelt Miljøgartneriet momenteel één ras dat ToBRFV-resistent is en een ander ras dat matig resistent is tegen het virus, maar geen verschil in opbrengst en smaak vertoont. Zoals teeltmanager Simon Hansen uitlegt, vertonen resistente variëteiten vaak andere minder gewenste eigenschappen op het gebied van houdbaarheid, vorm, opbrengst en plantenfysiologie. Dankzij de afstand van de kas tot andere tomaten telende regio's en het strenge testen ter plaatse, heeft de kas rugose kunnen omzeilen door goede hygiëne en preventieve maatregelen.
"We hebben een proefveld waar we verschillende variëteiten testen. Hier hebben we een meer evenwichtige plant nodig, terwijl een teler in Marokko een meer vegetatieve variëteit nodig zou hebben," zegt Simon. "Zaadveredelaars hebben een lange weg afgelegd, maar voor resistentie tegen rugose zijn er nog steeds veel verschillen met onze gebruikelijke variëteiten, dus we richten ons op preventie."
Alternatieve warmtebronnen dragen bij aan circulariteit
Miljøgartneriet streeft ernaar zo milieuvriendelijk mogelijk te zijn, waarbij vaak nieuwe technologieën worden geïmplementeerd om de energie- en hulpbronnenefficiëntie te verbeteren. Een mooi voorbeeld hiervan is de samenwerking met de naburige zuivelproducent, Tine Meieriet Jæren. Zij leveren warm water en CO2 aan de kas, waardoor Miljøgartneriet de uitstoot van broeikasgassen met ongeveer 5.600 ton per jaar kan verminderen in vergelijking met een conventionele kas.
Met het dubbele leidingsysteem kan Miljøgartneriet water van 55 graden Celsius ontvangen van de melkveehouder en terugbrengen bij 25 graden Celsius, dat vervolgens kan worden gebruikt om de elektrische verwarmingspompen in de Tine Meieriet Jæren te koelen.
Andere maatregelen om de efficiëntie te verhogen zijn energieschermen, het opwekken van biogas en verdere samenwerking met sectoren die veel warmte produceren, zoals datacenters. Ondanks de hype rond robotica in kassen wacht Miljøgartneriet op betere resultaten, hogere snelheden en grotere nauwkeurigheid voordat het investeert.
"De beste technologie van vandaag ziet er over vijf jaar misschien ouderwets uit en we zijn zeker hoopvol over wat de toekomst brengt, maar de marges zijn op dit moment zo laag dat telers bang zijn om te investeren," zegt Simon. "Toen ik begon met het telen van tomaten, hadden we nog niet zulke computers. Maar kijk eens naar de sector nu."
Marktprijzen in evenwicht dankzij inspanningen telers
Zoals Kåre uitlegt, komen telers van tomaten en komkommers wekelijks samen onder toezicht van de Green Producers' Cooperative Council (GPS) om het lokale aanbod te bespreken en een prijs te bepalen die aan retailers, zoals BAMA, wordt gepresenteerd. "Terwijl lokale supermarktketens de Noorse teelt willen steunen, ondervinden we hevige concurrentie van import."
Komkommers van Miljøgartneriet dragen een Noorse vlag
GPS is een vereniging voor telers van aardappelen, groenten, fruit en zachtfruit. Het doel van GPS is om invloed uit te oefenen op de samenwerking van telers met de rest van de sector. Er wordt samengewerkt aan marktaanpassing en prijsaanbevelingen voor Noorse aardappelen, groenten, fruit en zachtfruit.
Het doel is om de financiën van de telers veilig te stellen en bij te dragen aan zo gelijk mogelijke concurrentievoorwaarden op de markt. Het belangrijkste middel dat GPS tot haar beschikking heeft om haar doelen te bereiken is eenheid tussen de telers, zodat de gemeenschappelijke belangen van de telers goed worden behartigd. Door een eigen reglement is het samenwerkingsverband dat GPS vertegenwoordigt vrijgesteld van artikel 10 en 11 van de Mededingingswet. GPS heeft ook specifieke taken in het kader van het landbouwakkoord.
"We proberen de markt in evenwicht te brengen en zijn daar zeer succesvol in geweest voor komkommers en consumenten geven de voorkeur aan Noorse komkommers. Voor tomaten is dit een beetje moeilijker, omdat de prijs belangrijk is en de lage importtarieven het goedkoper maken om geïmporteerde producten te kopen."
Dit is vooral een uitdaging tijdens de wintermaanden, waar het koude weer en de lage belichting de operationele kosten opdrijven. Maar bovenal merkt Miljøgartneriet op dat de grootste uitdaging voor de Noorse glastuinbouwsector de arbeidskrachten zijn, omdat het steeds moeilijker wordt om werknemers uit de Europese Unie te vinden. Kastelers kijken nu naar Azië voor arbeidskrachten in de kas, maar er is nog steeds een hoog verloop, waardoor er veel ongeschoold personeel in de kas is. "Als er iets is dat de behoefte aan robotica snel zal doen toenemen, dan zijn het wel de arbeidskosten en de moeilijkheid om arbeidskrachten te vinden."
Voor meer informatie:
Miljøgartneriet
Kåre Wiig, CEO
https://miljogartneriet.no