De tomatenteelt is een van de belangrijkste tuinbouwactiviteiten in Italië. Toch kampt de sector de laatste jaren met serieuze uitdagingen. Problemen zoals stijgende zomertemperaturen, een slechte planning, instabiele markten, niet nagekomen leveringsafspraken en een gebrek aan samenwerking tussen telers zetten de toekomst van de sector onder druk. Vittorio Gona van coöperatie OP Alba Bio belicht enkele van deze kwesties. Volgens hem is de meest dringende zorg op dit moment de zomerhitte.
Vittorio Gona
"Het klimaat verandert, en dat merken we vooral in de zomers, die steeds heter worden", zegt Gona. "Hogere temperaturen overschrijden vaak de optimale waarden voor de groei van tomaten. In combinatie met watertekorten in sommige regio's tast dit zowel de kwaliteit als de opbrengst aan." Tomatenplanten zijn namelijk bijzonder gevoelig voor hitte. "Te hoge temperaturen kunnen leiden tot problemen zoals het afstoten van bloemen en het verbranden van de vruchten, waardoor ze onverkoopbaar worden."
Gebrekkige planning
Een ander groot probleem is de slechte planning binnen de sector. "Tomaten vragen om een strakke planning van zaaien tot oogsten", legt Gona uit. "Onvoldoende coördinatie leidt vaak tot overproductie, met dalende prijzen tot gevolg. Maar soms wordt er juist te weinig geoogst, wat leidt tot heel hoge prijzen, zoals we nu zien." Het gebrek aan goede samenwerking binnen de voedselketen maakt het lastig om de beschikbare middelen efficiënt in te zetten.
Instabiele markten, teeltkosten en bedrijfsrisico's
De tomatenmarkt is sterk fluctuerend. "Prijzen schommelen enorm gedurende het seizoen", vertelt Gona. "Dit komt deels door het weer, maar ook door speculatie en onvoorspelbaar beleid." Deze instabiliteit maakt het voor telers lastig om te voorspellen wat ze voor hun oogst zullen krijgen. Momenteel liggen de prijzen rond de € 2,50 per kilo voor cherrytomaten, € 3,00 of meer voor cherrypruimtomaten en € 2,00 voor gladde trostomaten.
Gona vermeldt ook andere gewassen zoals courgettes (€ 1,20 per kilo) en paprika's (€ 1,40 per kilo). "Deze prijzen lijken hoog, maar ze zouden een seizoen lang moeten gelden, gezien de aanzienlijke teeltkosten en risico's. Een enkele vorstperiode, een overstroming of een hittegolf kunnen maanden aan werk en investeringen vernietigen. Toch wordt hier zelden rekening mee gehouden bij het bepalen van de prijzen", benadrukt Gona.
Fragmentatie: een zelfgemaakte valkuil
Volgens Gona wordt de sector verder verzwakt door de versnippering onder telers. "Veel telers handelen op eigen houtje en kiezen voor het hoogste bod, zonder oog voor langetermijnsamenwerking. Dit gebrek aan coördinatie maakt het lastig om een sterke onderhandelingspositie op te bouwen tegenover grote supermarktketens." Het ontbreken van een stevig netwerk beperkt ook investeringen in innovatie en verbeterde teelttechnieken. Zonder samenwerking blijven telers kwetsbaar voor de uitdagingen van klimaatverandering en marktvolatiliteit.
"Om deze problemen te overwinnen, hebben we een strategische aanpak nodig", besluit Gona. "Dit betekent betere planning van de teelt, een stabiliserend marktbeleid, respect voor leveringsafspraken en vooral meer samenwerking tussen telers. Alleen op die manier kan de sector concurrerend blijven en overleven in deze moeilijke tijden."
Voor meer informatie: 
Vittorio Gona
OP Coop. Alba Bio
Cda Ferranta, SN
97010 Marina di Ragusa (RG) – Italië
Tel: +39 (0)932 239003
[email protected]
www.gruppoalbabio.it