Op 5 november is Californië Wijnen Geothermie (CWG), het aardwarmteproject van de Limburgse paprika- en komkommerteler Wijnen Square Crops in Grubbenvorst, failliet verklaard.
CWG is niet het eerste aardwarmteproject in Limburg waarvoor het doek is gevallen. Het project Californië Lipzig Gielen Geothermie (CLG) in Horst aan de Maas ging in 2020 failliet, maakte onder de naam Nappa een doorstart, maar ligt nog steeds stil.
Glastuinbouw Nederland betreurt het dat geothermie in Limburg daarmee zo lastig ligt bij vergunningen- en toezichthouder, en is stil gelegd. "CWG heeft er alles aan gedaan om de aardwarmtewinning veilig tot ontwikkeling te brengen. Er is daarbij altijd integer gehandeld, maar het project kan de lasten niet dragen als er geen warmtewinning mogelijk is", reageert voorzitter Adri Bom-Lemstra van Glastuinbouw Nederland.
Aandeelhouders van CWG nemen nu noodgedwongen hun verlies. Onnodig, vindt Glastuinbouw Nederland, als dat in de internationale context wordt geplaatst van warmtewinning in onderaardse breuklijnen en de omgang met lichte en ongevaarlijke seismiek die daarbij hoort. "In het slechts 12 kilometer verderop gelegen Straelen, vlak over de grens in Duitsland, gaat men daar heel anders mee om. Daar wordt onder dezelfde geologische omstandigheden en hetzelfde breukencomplex juist een proefboring gestart", zegt Bom-Lemstra.
Teleurgesteld
Glastuinbouw Nederland is teleurgesteld dat de overheid enerzijds met de sector inzet op energietransitie, maar anderzijds niet actief genoeg faciliteert in veilige toepassing van kansrijke geothermie. "Tegelijkertijd wordt de sector met fiscale maatregelen geconfronteerd die alleen maar kostenverhogend werken als duurzame energie niet voorhanden is", aldus Bom-Lemstra. De overheid moet daarom wat haar betreft met snellere procedures komen. "En we vragen de overheid actief mee te zoeken naar oplossingen voor passende beleidsruimte voor veilige toepassing van geothermie." De voorzitter wijst daarbij op de gezamenlijke ambitie van overheid en sector om tot een klimaatneutrale glastuinbouw te komen. "Daarvoor hebben we samen het convenant Energietransitie Glastuinbouw 2022-2030 getekend", aldus Bom-Lemstra.
Geothermieproject lag sinds 2018 stil
CWG produceerde sinds 2013 aardwarmte, maar de winning ervan lag sinds 2018 stil. Het project kon volgens het Staatstoezicht op de Mijnen onvoldoende borgen dat de aardwarmtewinning in een onderaardse breuklijn veilig kan plaatsvinden op lange termijn. Gedurende de vierenhalf jaar dat het project operationeel was, bespaarde Wijnen op jaarbasis 11 miljoen kuub aardgas. Dat staat gelijk aan het energieverbruik van ongeveer 5.500 Nederlandse huishoudens. De CO2-uitstoot van het bedrijf ging dankzij de inzet van aardwarmte met meer dan 95 procent omlaag.
Vervolgonderzoek
In Limburg is inmiddels het onderzoek SafeGeo gestart om de ondergrond nog beter in kaart te brengen op basis van bestaande data. Ook wordt gewerkt aan een aanpak met betrekking tot seismiciteit, de mate waarin aardbevingen voorkomen. Bom-Lemstra: "Hopelijk kan dit project het toezicht ervan overtuigen dat winning van aardwarmte in Limburg op een veilige manier kan plaatsvinden. Op locaties waar de ondergrond potentie heeft, moeten we de kansen pakken en niet alleen vanuit gevaar en nul-risico denken. In het kader van de broodnodige energietransitie in Zuidoost-Nederland is het onbegrijpelijk dat er sinds 2018 geen voortgang is geboekt om veilige warmtewinning weer mogelijk te maken. Een proefproject, als vervolg op SafeGeo, om dataverzameling mogelijk te maken moet toch kunnen?"
"Enorme domper"
'Het faillissement van CWG Geothermie is een enorme domper voor de sector en onze regio', reageert Fons Kersten, hoofdbestuurder LLTB en portefeuillehouder Duurzame Energie, Natuurinclusieve Landbouw, Glastuinbouw en Platteland en Omgeving. 'Zeker ook met betrekking tot de energietransitie waar we als agrarische sector middenin zitten. Innovatieve ondernemers worden tegengehouden om belangrijke ontwikkelingen in hun bedrijfsvoering door te voeren. Dit project is een schoolvoorbeeld waar jarenlange onzekerheid uiteindelijk heeft geleid tot een faillissement.'
De LLTB wil samen met de sector vooruit, ook in de bijdrage aan verduurzaming en de energietransitie. Kersten: 'De Limburgse land- en tuinbouw is, naast het produceren van duurzaam en betaalbaar voedsel, ook een onmisbare schakel in het Limburgse toekomstige duurzame energiesysteem. Dit hebben wij ook zo in onze energievisie beschreven. Dit moeten we als bedrijfsleven en overheid samen oppakken.'