Op 9 oktober 2024 is de slotbijeenkomst geweest van het project Aardbei onder controle II. Medio januari 2025 verschijnt het eindrapport. Een fossielvrije jaarrondteelt van aardbei is de stip aan de horizon. Govert Trouwborst van Plant Lighting en Vera Theelen van Delphy ISFC geven een update voor Kas als Energiebron.
Voor dit project zijn twee tussendoelen geformuleerd: allereerst halvering van de input van gas en elektriciteit per vierkante meter: respectievelijk van 15 naar 7.5m3 en van 200kWh/m2 naar 100kWh; en ten tweede: jaarrond trosinducerend telen in balans waarbij in de winter een oogst van ruim 500g/m2/week kan worden behaald.
Om deze tussendoelen te halen is er totaal anders geteeld dan zoals nu in de praktijk gebruikelijk is met meerdere plantingen van gekoelde junidragers en bijbehorende piekproductie. Er is geteeld met de verse junidragers Inspire en Fandango. Het leerpunt van seizoen '22/'23 was dat dormancy in de winter vermeden moet worden. Daarom zijn in het seizoen '23/'24 drie strategieën in drie tralies in een 600m2 kas beproefd om verder van diepe dormancy vandaan te blijven.
Resultaten energie en teelt
De besparing in elektra naar ruim 100kWh/m2 ligt grotendeels voor rekening van de overstap van SON-T naar LED. Extra kWh's zijn bespaard door overdag te besparen op verrood en lampen te dimmen. De warmtevraag is geminimaliseerd door gebruik te maken van een transparant energiedoek en een lichtuitstootscherm. Hierdoor lag het gasverbruik op ongeveer 7m3/m2. Qua productie zijn in deze proef niet de kilo's geplukt die van tevoren gepland waren. Zo gingen verschillende rassen toch in dormancy en ontstond er onbalans in de plant. Dit resulteerde in een aanzienlijk verminderde trosinductie.
Concluderend
Vanuit energie bezien was dit een succesvolle proef: De input van gas en elektriciteit is gehalveerd. Plantkundig gezien is geconcludeerd dat het teeltconcept nog niet praktijkrijp is. Belangrijke aandachtspunten zijn:
- De raskeuze: de teelt van Inspire is minder risicovol met betrekking tot diepe dormancy dan Fandango. Dit lijkt samen te hangen met de koudebehoefte, respectievelijk "low chill" versus "medium chill".
- De eerste productie is geïnduceerd op het trayveld buiten. Een rem op het vervolg in winterproductie rond week 2 is zeer waarschijnlijk de negatieve invloed van het septemberklimaat in de kas net na planten op de trosinductie die dan moet plaats vinden.
- Vanwege de hogere temperaturen is de trosinductie in de zomer ook een aandachtspunt, hiermee kan bijgestuurd worden met daglengte. Om deze teelt praktijkrijp te maken is het nodig om alle teelttechnische aspecten opnieuw onder een loep te nemen. Tevens is het belangrijk om in kaart te brengen hoe nieuwe rassen geteeld moeten worden, bij welk teeltconcept ze het beste passen en of het mogelijk is om nieuwe rassen te ontwikkelen die gemakkelijker trossen blijven induceren en de diepe dormancy kunnen vermijden.
Dit project is uitgevoerd door Delphy ISFC en Plant Lighting en gefinancierd en gecoördineerd door Kas als Energiebron, een innovatieprogramma van LVVN en Glastuinbouw Nederland. Mede mogelijk gemaakt door Stichting aardbeionderzoek, Signify, Plant Sciences en Fresh Forward. De proef is gevolgd en begeleid door telers.
Bron: Kas als Energiebron