Het project Joyride Horticulture is nu ongeveer halverwege de looptijd. Robotica-onderzoeker Anouk Leunissen is namens haar werkgever Wageningen University & Research bij het project betrokken en geeft een update.
Met haar biomedische technologie opleiding en achtergrond zou je Anouk Leunissen wellicht niet direct koppelen aan een onderzoeksproject in de glastuinbouw. Totdat de onderzoeksvragen aan de orde komen. Het door de Topsector Tuinbouw & Uitgangsmaterialen en de Club van 100 gefinancierde project Joyride Horticulture heeft namelijk tal van biomedische aspecten. Door uitdagende kasklimaten, toenemende werkdruk en -zwaarte en ook door beperkte ruimte is de aantrekkelijkheid van de glastuinbouw als werkomgeving afgenomen en daar wil Anouk Leunissen samen met haar collega's weer verandering in brengen.
De business unit Glastuinbouw van Wageningen University & Research op technisch vlak en Wageningen Economic Research (WEcR) op sociaal vlak. "Het project brengt in kaart welke uitdagingen er op dit moment zijn en we onderzoeken of we die kunnen aanpakken en/of verlichten gebruikmakend van de technische en sociologische kennis vanuit het team."
De mens in de kas centraal stellen
"De kassen van tegenwoordig bevatten steeds meer technologie, meer en meer wordt geautomatiseerd. Deze ontwikkelingen zijn goed, alleen mag de mens in deze ontwikkelende kassen niet vergeten worden. In dit project richting we ons daarom juist niet op de ontwikkeling van de kas maar op de kasmedewerkers en hoe zij samen met alle ontwikkelingen nog steeds prettig en veilig kunnen werken."
Bij 10 glastuinbouwbedrijven zijn verschillende personen waaronder eigenaren, human resource management en andere medewerkers geïnterviewd om te achterhalen met welke uitdagingen zij te maken hebben. "Op basis hiervan is een aantal primaire uitdagingen of anders gezegd hoofdproblemen geïdentificeerd. Dat zijn onder meer klimaat, zwaar en repeterend werk, training en onboarding en communicatie. Elk jaar analyseren we opnieuw welk(e) van die hoofdproblemen we dat jaar aan gaan pakken."
Van ventilator tot koelvest
"Eind vorig jaar en dit jaar zijn we gestart met het kasklimaat. Daar zorgen hoge temperaturen, hoge luchtvochtigheden en hoge stralingsintensiteiten voor een onaangename werkomgeving." Uit marktonderzoek naar bestaande oplossingen om kasmedewerkers (beter) te behoeden voor warmte en luchtvochtigheid, kwamen zogenoemde PCM's als één van de mogelijke oplossingen naar voren. Dat is een afkorting van Phase Change Materials ofwel faseovergangsmaterialen, in dit geval in de vorm van koelvesten die medewerkers tijdens hun werk in een kasomgeving kunnen dragen. "Tijdens een eerdere test in klimaatcellen, waarin het klimaat zo ingesteld was dat het vergelijkbaar was met die van een kas, leken de koelvesten veelbelovend. De hartslag en huidtemperatuur van medewerkers werd gemonitord en er zijn enquêtes afgenomen met vragen als hoe comfortabel zit het vest, hoe zweterig is het, et cetera. Op basis van dit vooronderzoek was een positief verschil te zien tussen personen die het vest droegen en personen zonder vest", zegt Leunissen.
Begin dit jaar is een grootschaliger experiment opgezet om deze vesten te testen bij zowel groenten- als sierteeltbedrijven. Deze data worden op dit moment geanalyseerd waarna conclusies kunnen worden getrokken. "We kunnen al wel aangeven dat hoewel de koelvesten als koeler worden ervaren, er ook tekortkomingen zijn als het gaat om de duur dat het koelvest koel blijft. Dat is één tot twee uur en er ontstaat condens op het vest wat als onprettig wordt ervaren. Verder zien we dat het enthousiasme van medewerkers afneemt zodra een handeling hun effectieve werktijd – van inklokken tot uitklokken – beïnvloedt en dat speelt bij het aantrekken en wisselen van koelvesten ook mee. Tijdens gesprekken met medewerkers hoorden we dat een aantal medewerkers een ventilator als oplossing ziet. Dat kan dan een draagbare kleine ventilator op de borst zijn en dat is ook een oplossing die we verder willen onderzoeken. Dit zijn maatregelen tegen de typische hoge temperatuur in tuinbouwkassen. Maatregelen nemen tegen de hoge relatieve luchtvochtigheid is een stuk uitdagender. Totdat een kas op afstand wordt 'bestuurd', zou je bijvoorbeeld wel kunnen denken aan het beperken van de verblijfsduur in kasdelen met een (te) hoge relatieve luchtvochtigheid."
Taalbarrières overwinnen met AI
"Vanwege de talrijke nationaliteiten in een typisch glastuinbouwbedrijf kan communicatie zowel op de werkvloer als met het management uitdagend zijn. Je ziet dat het bijvoorbeeld niet altijd duidelijk is voor medewerkers wat er van hen verwacht wordt. Andersom kunnen medewerkers het lastig vinden om bij het management aan te geven als er onduidelijkheden of vragen zijn. Nu moeten medewerkers vaak vertrouwen op één tussenpersoon die de taal zelf ook niet helemaal beheerst. Dat kan de kans op miscommunicatie vergroten en het vertrouwen in de juistheid van de informatie verminderen. Dit willen we aanpakken met een oplossing die met behulp van kunstmatige intelligentie automatisch realtime kan vertalen. Daarvoor zijn al bepaalde oortjes op de markt die we willen testen. Met name wat betreft vakjargon, want dat is en blijft een uitdaging voor taaldatabases."
Fysieke ondersteuning
Eén van de paden die het team wellicht in de komende twee jaar nog wil onderzoeken richt zich op het type en de zwaarte van de werkzaamheden in kassen. "Het probleem waar het hier over gaat, is dat werken in een kas vaak zowel repeterende handelingen betreft als dat het vaak in onprettige houdingen gebeurt (bijvoorbeeld veel boven het hoofd of juist veel gebukt) of gewoonweg zwaar is. Veel van dit soort werk kan uiteindelijk problemen opleveren voor het lichaam. Hierbij zijn verschillende aspecten waar we naar zouden kunnen kijken zoals draagbare sensoren die een alarm geven als een persoon te veel een en dezelfde handelingen doet, of bijvoorbeeld het gebruik van een exoskelet om ondersteuning te bieden bij onprettige houdingen of zware taken."
Best practices
Naast het behouden van personeel beoogt het Joyride Horticulture project ook om het goede voorbeeld te geven. "Ik zou willen benadrukken dat de technische ontwikkelingen goed zijn en zeker ook noodzakelijk, aangezien het steeds lastiger is om medewerkers te vinden. Het is wel belangrijk om met deze ontwikkelingen ervoor te zorgen dat het welzijn van de kasmedewerkers niet vergeten wordt. Het is heel belangrijk om te bekijken hoe je nieuwe ontwikkelingen effectief en efficiënt in de praktijk kunt brengen. Maar misschien nog wel belangrijker is de adoptie ervan door de mensen die geacht worden met die nieuwe ontwikkelingen en technologieën te werken."
Het door de Topsector Tuinbouw & Uitgangsmaterialen en de Club van 100 gefinancierde project Joyride Horticulture loopt tot 31 december 2026.
Bron: Vision+Robotics