Tholen - In week 39 was er bij veredelingsbedrijven weer volop sla te zien. De rasontwikkelingen in dit segment gaan snel. Oók voor de teelt van sla op water. Toch schakelt de markt zelf nog lang niet overal zo snel om.
Dat de teelt van sla op water grote voordelen heeft, staat buiten kijf. De teelt kan goed geautomatiseerd worden, er zijn hogere producties mogelijk met minder vierkante meters (één hectare slateelt op water staat gelijk aan vijf hectare grondteelt) en ook het gebruik van water- en gewasbeschermingsmiddelen gaat omlaag.
De toegevoegde waarde voor sla op water komt uit voedselveiligheid, leveringszekerheid, jaarrond constante kwaliteit en lokale en schonere productie. Bij nieuwe projecten in Noord-Amerika, Azië en het Midden-Oosten wijst men hier steevast op. Met een kasteelt, of soms zelfs een teelt in een vertical farm, zoekt men die zekerheid over kwaliteit en productie.
Dichter bij huis is dat vaak toch anders. Daar is de concurrentie uit de buitenteelt groter, is er van oudsher ook meer aanbod uit de bedekte grondteelt waarin telers nog altijd investeren én bovendien is importproduct uit bijvoorbeeld Spanje of Italië ook relatief dichtbij te krijgen. Goedkopere sla is nog te vaak te veel voorhanden, zo lijkt het, om de slateelt op water echt door te laten stoten. Telers zagen hun afnemers de afgelopen tijd, ondanks hun behoefte aan zekerheid over afzet en prijzen, hierdoor soms toch elders sla shoppen.
Red de sla
Mogelijk dat een toename van klimaatextremen hier verandering in gaat brengen. Oogsten in buitenteelten mislukken, gesneuveld na hitte of hagel. Je hoeft niet lang te zoeken om dergelijke berichten te vinden. In Almeria verwoestte extreme hagel bijvoorbeeld de slaoogst.
Overigens wordt het weer ook voor buitentelers in Nederland en België extremer. Samen met een alsmaar verder inkrimpend middelenpakket maakt het dat buitentelers steeds minder opties hebben om hun oogst te beschermen. 'Red de sla' is dan ook de noodkreet waarmee ze een petitie hebben opgestart.
De slatelers vragen met de petitie tijd om ook de komende jaren binnen 'afdoende kaders te blijven produceren.' De tijd is volgens hen nodig 'om een nieuw teeltsysteem uit te ontwikkelen en de risico's draagbaar te maken.'
Investeren in slateelt op water is zo'n risico dat telers nemen. Daar willen ze zekerheid voor terug, om de hoge investeringslasten te kunnen dragen. Net als vijf jaar terug, voordat de pleuris uitbrak met corona en later de energiecrisis, geldt dat met zekerheid over prijzen en afzet 'iedereen' wel sla op water wil telen (vakblad Primeur nr. 4, jaargang 33). Krijgen telers die zekerheid en ook de tijd om over te stappen niet, dan is sla straks misschien soms wel even 'op'. Crisis natuurlijk, maar wie weet dat dat het proces van omschakelen wel helpt versnellen?
Dit artikel verscheen eerder in editie 10, 38e jaargang van Primeur. Zie hiervoor www.agfprimeur.nl.