Steeds meer bedrijven overwegen een ultrafiltratie-systeem. Het is niet de goedkoopste ontsmettingstechniek, maar de resultaten zijn goed. Telerscoöperatie Oxin Growers plaatste afgelopen jaar bij paprikakwekerij De Tuindershoek een installatie van Mienis Water. Nieuwe matten, ultrafiltratie en een zuurstofgenerator geven dit jaar 'verbluffend goede resultaten' in de teelt, delen telers Job en Jeroen Kaashoek. Dit na een aantal jaren zorgen om ziekteproblemen.
Kwekerij De Tuindershoek in IJsselmuiden teelt rode en gele paprika's. Het 14 hectare grote bedrijf is gesplitst in twee locaties van 7 hectare. De familie Kaashoek verkaste aan het begin van deze eeuw van Moerkapelle in Zuid-Holland naar Overijssel. Hun zonen, de neven Job en Jeroen volgen hen op. De paprika's zetten zij af via telersvereniging Oxin Growers.
Dit seizoen hebben veel collega's het bedrijf bezocht, voornamelijk omdat het van steenwol is overgeschakeld op een organische, circulaire mat. Niet veel collega's weten dat het bedrijf ook aan de waterzijdig kant rigoureus het roer heeft omgegooid, met een ultrafiltratie-systeem en een zuurstofgenerator. Daar zit een verhaal achter.
Wortelproblemen
Job en Jeroen vertellen hoe zij in 2022 wortelproblemen kregen in de tweede teelt rode paprika's, nadat zij een nieuwe kas hadden gebouwd. Een paar maanden na de start van de teelt zagen zij de eerste problemen in het gewas.
"Het algehele beeld was dat bij veel planten de wortels afstierven. We hebben uiteraard monsters laten analyseren op Fusarium. Die schimmel was aanwezig, maar zowel in zieke als gezonde planten. Het bleef wat raadselachtig."
Het probleem was dermate groot dat ze hun gewas moesten ruimen. Opnieuw paprika's planten was geen optie, vanwege het schrale klimaat in de zomer. Daarom kozen ze eenmalig voor tomaten.
Na het uitvoeren van een uitgebreid hygiëneprotocol tijdens de teeltwisseling startten zij in 2023 met frisse moed een nieuwe teelt op steenwol. Tegelijkertijd hadden ze een proefje liggen met een nieuwe organische mat. "In mei-juni zagen we opnieuw wortelproblemen", vertelt Jeroen.
Het was iets minder erg dan het jaar ervoor, maar toch groeide het gewas niet optimaal. We hebben tot het einde door kunnen telen, maar er moest wel iets gebeuren." "Het was opvallend dat de planten in de proef op organisch substraat wel gezond bleven", vult Job aan.
Drie maatregelen
Om in 2024 volledig ziektevrij te kunnen starten besloten de neven alle factoren rond wortelmilieu onder de loep te nemen. De keuze viel al vrij snel op de nieuwe mat, maar ook het hele waterzijdige systeem kreeg een update. "We hadden bij de nieuwbouw een nieuwe UV-ontsmetter voor het drainwater aangeschaft en vulden dat aan met waterstofperoxide om de leidingen schoon te houden" vertelt Job. Dit bleek echter onvoldoende. Oxin Growers heeft daarom geïnvesteerd in een ultrafiltratie installatie.
Bij ultrafiltratie gebruik je een membraan met grotere poriën dan bijvoorbeeld bij omgekeerde osmose. Het membraan laat wel zouten door, maar vangt organische vervuiling, aaltjes, schimmels, bacteriën, virussen en andere deeltjes in het water af. Met deze techniek kun je grotere hoeveelheden water reinigen dan bij andere ontsmettingsmethoden, waarbij bovendien afgedood weefsel in het water achterblijft. Bij ultrafiltratie wordt dit weefsel uit het water gefilterd waardoor het makkelijker is om controle te houden over infecties.
"Met ultrafiltratie kunnen we grotere hoeveelheden water ontsmetten, omdat de capaciteit veel hoger is. Nu kunnen we naast het drainwater dus ook het regenwater uit de voorraadsilo's behandelen", leggen ze uit.
Als derde maatregel heeft Oxin Growers ook een zuurstofgenerator geplaatst, zodat het zuurstofgehalte in de leidingen omhooggaat. De Tuindershoek houdt geen dagvoorraad aan. De generator is daarom in de schoonwatersilo geplaatst.
Compacte installatie & automatisering
"Elk systeem heeft zijn eigen uitdagingen", vertelt Jochum Genuit van Mienis Water. "Voor Tuindershoek hebben we een compacte, verticale ultrafiltratie installatie gebouwd. Deze moest op de krappe plek komen waar eerst de UV-ontsmetter stond. We hebben het oude systeem ontmanteld en vervolgens binnen twee dagen het nieuwe systeem geïnstalleerd.
Een andere uitdaging waren de organische substraten, maar door onze vele ervaringen hiermee was de 'klik' er meteen. De automatisering van ons systeem is wat ons onderscheid en is ook iets waar wij heel trots op zijn. We werken met meerdere schoonmaakprogramma's die we per klant aan of uit kunnen zetten, zodat we met meerdere verschillende waterkwaliteiten kunnen omgaan. Het systeem onderhoudt zichzelf. De teler heeft er geen omkijken naar."
Ultrafiltratie is de toekomst
De eerste ervaringen met het nieuwe ultrafiltratie-systeem zijn goed. Tijdens de teelt is twee keer een test uitgevoerd. De monsters zijn onderzocht door het microbiologisch laboratorium van Eurofins Agro, volgens de OntsmetterCheck. Beide keren zat het aantal bacteriën, schimmels en ziektekiemen na ontsmetting netjes onder de richtwaarden. Dat is een grote opluchting. "Een jaar zoals 2022, dat wil je nooit meer meemaken", vinden de neven.
Drie maatregelen tegelijk is een grote ingreep om één probleem de baas te worden. Het is lastig om aan te wijzen wat nu de gamechanger is. Veel collega's kijken alleen naar de nieuwe matten, slechts een enkeling vraagt naar ultrafiltratie, maar zo eenvoudig ligt het niet. "Wij denken zelf dat de combinatie van matten, ultrafiltratie en zuurstof het succes bepaalt."
Ultrafiltratie is een belangrijke stap voor de toekomst, vinden Job en Jeroen. Alleen het drainwater ontsmetten geeft onvoldoende verzekering. Belangrijk is om alle waterstromen te behandelen om ziekteproblemen voor te zijn, vindt ook Mienis Water.
Bovendien vragen de telers zich af of de combinatie organische matten en UV-ontsmetting wel voldoende werkt. Zullen de telers die nu overwegen om over te schakelen op die matten alleen UV gebruiken voor ontsmetting? "Het zal voor hen moeilijk zijn om de T10 waardes (transmissiewaarde) te halen. Daar hoeven wij niet meer bij stil te staan. Uniek vinden wij bovendien dat we nu volledig gesloten kunnen draaien en naar de toekomst ook kunnen voldoen aan de Kaderrichtlijn Water", besluiten ze.
Voor meer informatie:
Mienis Water
[email protected]
http://www.mienis-water.nl