Het is geen geheim dat fruitvliegjes worden aangetrokken door bier. Een glas bier opzij zetten is een veelgebruikte gewoonte om vervelende insecten weg te lokken van een zomerse barbecue. Onderzoek door Belgische en Duitse wetenschappers toont nu aan dat niet alle soorten fruitvliegjes van hetzelfde bier houden. Deze ontdekking zou kunnen leiden tot de ontwikkeling van betere strategieën om schadelijke insecten in de tuinbouw te bestrijden.
Verschillende bieren, verschillende fruitvliegjes
Bier is er in vele soorten en smaken. De unieke smaak van een bier is het resultaat van een specifieke set ingrediënten en een zorgvuldig brouwproces. Wetenschappers van het VIB-KU Leuven Center for Microbiology in België, in samenwerking met collega's van het Duitse Max Planck Institute for Chemical Ecology en het Belgische bedrijf BioBest, hebben onderzocht welke aroma's fruitvliegjes aantrekken. De resultaten tonen aan dat vliegen, net als mensen, bepaalde biersoorten verkiezen boven andere. En dat is belangrijker dan je zou denken.
De studie concentreerde zich op twee soorten fruitvliegen - de onschuldige Drosophila melanogaster, die thuis vaak rond te rijp fruit cirkelt, en Drosophila suzukii, die een ernstige plaag vormt omdat hij eitjes legt in onrijp fruit zoals druiven en bessen, wat leidt tot enorme schade in de tuinbouw. "Over de hele wereld veroorzaakt D. suzukii miljoenen schade in de fruitteelt", legt Maria Dzialo, eerste auteur van het onderzoek, uit. "Door de klimaatverandering breidt de soort zijn territorium uit, met enorme economische en ecologische gevolgen."
Een duidelijke voorkeur
Op het eerste gezicht lijkt het misschien een beetje vreemd om onderzoek te doen naar de biervoorkeuren van fruitvliegen. Bier bevat echter honderden natuurlijke aromastoffen die geproduceerd worden door planten en microben, vergelijkbaar met de verbindingen die vliegen in de natuur tegenkomen. Op basis van een gedetailleerde chemische analyse van 250 Belgische bieren selecteerden de wetenschappers 45 bieren met sterk uiteenlopende aromaprofielen om te ontdekken welke bieren de meeste fruitvliegen aantrekken. Tests toonden aan dat D. suzukii een duidelijke voorkeur heeft voor hoppige blonde bieren en tripel, terwijl D. melanogaster een voorkeur heeft voor bruine en amberkleurige bieren en voor fruitige bieren met hoge gisting.
"Blonde bieren en tripels bevatten kruidige en hoppige aroma's die vergelijkbaar zijn met groen, rijpend fruit. Ales bevatten meer esters, zuren en fenolen die typisch zijn voor rijp fruit," legt Kevin Verstrepen, directeur van het VIB-KU Leuven Centrum voor Microbiologie, uit. Beide soorten fruitvliegen worden aangetrokken door biergeuren die ook in hun natuurlijke habitat voorkomen.
Chemische analyses bevestigen dat gistgeuren, zoals pentylacetaat (bananenaroma) en ethylacetaat (zoete, fruitige geur) aantrekkelijker zijn voor D. melanogaster, terwijl plantengeuren zoals linalool (citrus en zoete geur) en geraniol (bloemig, fruitig) meer in de smaak vallen bij D. suzukii.
Hersenactiviteit onthult voorkeur
Fruitvliegen nemen geuren waar via receptoren in hun antennes. Eerdere studies hebben aangetoond dat aantrekkelijke of afstotende geuren specifieke zenuwcellen activeren die deze receptoren uitdrukken. Bij het bestuderen van de hersenactiviteit in reactie op specifieke biergeuren, stelden de onderzoekers meetbare verschillen vast tussen de twee soorten. "We zagen bijvoorbeeld sterkere hersenactiviteit in D. melanogaster dan in D. suzukii bij blootstelling aan geraniol", legt Silke Sachse van het Max Planck Instituut voor Chemische Ecologie uit. "Deze activiteit trad op in een hersengebied dat verantwoordelijk is voor de afkeer van geur. Dit suggereert dat geraniol zou kunnen dienen als een afschrikmiddel voor D. melanogaster, maar geen afstotend effect heeft op D. suzukii."
Toekomstperspectieven voor de tuinbouw
Deze ontdekkingen kunnen leiden tot innovatieve oplossingen voor het bestrijden van vervelende of schadelijke insecten. Insecten worden steeds vaker bestreden met duurzame methoden, zoals vallen die niet afhankelijk zijn van giftige chemicaliën.
"Door te begrijpen welke stoffen specifieke insecten aantrekken, kunnen we gerichte vallen ontwikkelen. Dit komt zowel consumenten als telers ten goede en minimaliseert de impact op andere, nuttige insecten," voegt professor Verstrepen toe. "Onze experimenten suggereren bijvoorbeeld dat bepaalde planten zoals laurier en tijm strategisch kunnen worden ingezet om plagen zoals D. suzukii weg te lokken van fruitplanten zonder chemische middelen te gebruiken. Tests in kassen hebben al bevestigd dat we mengsels van een paar bieraroma's kunnen samenstellen die meer D. suzukii aantrekken dan D. melanogaster, wat het potentieel van onze bevindingen voor plaagbestrijding in de tuinbouw aantoont."
De resultaten van dit onderzoek bieden hoopvolle perspectieven voor duurzamere insectenbestrijdingsmaatregelen. "En natuurlijk is het ook goed om te weten welke bieren geen vliegen aantrekken als je een drankje gaat drinken," zegt Verstrepen lachend.
Lees hier het onderzoek
Bron: VIB