In het koepelproject 'Kennisontwikkeling over verdamping: van fundamenteel tot toegepast' doen Wageningen UR, Plant Lighting en Delphy Improvement Centre onderzoek naar de invloed van beperkte verdamping in verschillende gewassen. In dit deelproject ligt de focus op de tomatenteelt onder full-LED belichting. Hierin is onderzocht hoeveel de verdamping beperkt wordt bij een hogere luchtvochtigheid, of de voedingsopname gecompenseerd kan worden door een hogere giet-EC, en of een lagere verdamping leidt tot problemen met vruchtkwaliteit.
Om in 2040 klimaatneutraal te zijn en rendabel belichtte tomaten te kunnen telen, wordt de overstap naar full-LED belichting gezien als cruciaal. Dit wordt onderzocht in verschillende proeven, maar ook in de praktijk worden ervaringen met full-LED belichting opgedaan. Bij de overstap naar full-LED belichting verandert de energiebalans van de kas. LED-belichting weet elektra efficiënter om te zetten in (PAR-)licht, met als gevolg een afname van Nabij-infrarood (NIR). Om dit verlies aan warmtestraling op te vangen wordt vaker geschermd, met een hogere luchtvochtigheid tot gevolg. Deze situatie kan leiden tot een beperkte verdamping en daarmee opname van voldoende water en nutriënten.
Opzet proef
Voor dit project zijn twee onderzoekskassen met elk een oppervlakte van 150 vierkante meter identiek uitgerust met full-LED belichting (intensiteit 250 μmol/m²/s), een verduisterscherm, energiescherm, en verticale ventilator. Het ras Perimos (Enza, grove tros) werd geplant op 6 oktober met een stengeldichtheid van 3 stengels per m² (2 stengels per plant). De eerste periode van de proef werd er geen verschil gemaakt tussen de twee kassen om het onderzoek te kunnen uitvoeren met een identiek en volbelast gewas. Vanaf 20-11-2023 werd per kas verschil gemaakt in de luchtvochtigheid door middel van ventileren boven gesloten scherm en kieren. De belichting is stapsgewijs opgebouwd. Gedurende de belichte nacht en overdag werden de vochtverschillen aangehouden, waarbij de gewenste temperatuur voor beide kassen hetzelfde was.
Conclusies
Het is mogelijk om met hoog vocht/lage verdamping tomaten te telen, maar het risico op gewasgezondheidsproblemen lijkt groter dan de verwachte risico's voor vruchtkwaliteit en productie. Voldoende uniforme luchtbeweging is cruciaal om te kunnen telen bij hogere vochtniveaus en beperkte verdamping. Hoe veel luchtbeweging (en hoe) deze gewenst is blijft een discussiepunt, aangezien er veel verschillende methodes bestaan. Daarbij kan te veel luchtbeweging leiden tot een hoger energieverbruik, doordat een hogere verdamping gerealiseerd kan worden dan noodzakelijk is. Dit wordt dan ook verder onderzocht in het vervolgonderzoek.
Dit project is uitgevoerd door Delphy Improvement Centre, Wageningen UR en Plant Lighting en gefinancierd en gecoördineerd door Kas als Energiebron, een innovatieprogramma van LVVN en Glastuinbouw Nederland. Mede mogelijk gemaakt door Kennis in je Kas (KijK). Het onderzoek is intensief gevolgd en begeleid door telers.
Bron: Kas als Energiebron