In 2019 is het Tomato Brown Rugose Fruit Virus (ToBRFV) voor het eerst opgedoken in Nederland. Dit virus heeft zich in korte tijd snel verspreid naar meer dan 60% van het totale Nederlandse teeltareaal aan tomaten. Ook is het bekend dat ToBRFV voor kan komen op niet-resistente paprikarassen en (Spaanse) peper. Intussen komt het virus nagenoeg overal in de Europese Unie voor en is het onmogelijk gebleken om dit virus uit te roeien.
Besluit Europese Commissie
Op 4 oktober heeft een meerderheid van de Europese lidstaten hun intentie uitgesproken om de Noodmaatregelen voor ToBRFV te beëindigen en het virus per 1 januari 2025 te classificeren als een RNQP (Regulated Non-Quarantaine Pest). De formele stemming hierover vindt medio december plaats na consultatie van WTO en de sector. De aanpassing van de quarantainestatus zal gevolgen hebben voor de wijze waarop het toezicht op dit organisme in Nederland is ingericht.
Einde meldings- en uitroeiingsplicht
Als alles loopt zoals verwacht is ToBRFV per 1 januari 2025 een RNQP, en dat betekent dat de uitroeiingsplicht zal komen te vervallen. Er worden geen maatregelen meer opgelegd bij vruchtproductiebedrijven. Deze bedrijven worden niet meer vastgelegd bij een besmetting met ToBRFV. Ook vervalt de meldingsplicht, behalve bij een verdenking van ToBRFV op geïmporteerd zaad. Ook mag er met het virus worden gewerkt zonder inperkingen, bijvoorbeeld ten behoeve van (resistentie-) onderzoek.
Vrijgave van vruchtproductiebedrijven
Per 31 december 2024 zullen naar verwachting de maatregelen worden opgeheven bij alle vruchtproductiebedrijven die hier nu nog mee te maken hebben, ongeacht de rassen die er geteeld worden. De inspecties bij deze bedrijven en het toezicht op het naleven van de opgelegde maatregelen zullen worden opgeschort. Naleving van deze maatregelen en goede bedrijfshygiëne blijft een eigen verantwoordelijkheid van deze bedrijven.
Importcontroles
Bij import van zaad blijft ook na 1 januari 2025 voorlopig een toetsingsplicht van kracht op 20% tot 100% van de zendingen, afhankelijk van land van origine. De EU wil dat onderscheppingen van ToBRFV op zaad bij import nog steeds gemeld worden aan derde landen. Deze meldingen zullen worden gebruikt om over 2 jaar de nieuwe wetgeving te evalueren.
Toezicht op uitgangsmateriaal
Omdat Naktuinbouw de competente autoriteit is voor RNQP's, zal de NVWA de regie op het toezicht op de zaadproductie en vermeerderingsbedrijven overdragen aan deze keuringsdienst. Er blijven immers wel eisen gelden voor het in de handel brengen van zaden en groenteplanten van tomaat en paprika. Al het uitgangsmateriaal, ongeacht de herkomst, moet nog steeds bewezen vrij zijn van ToBRFV voor het in het EU handelsverkeer wordt gebracht. Voor zaden blijft gelden dat dit moet worden aangetoond op basis van officiële bemonstering en erkende toetsen, of aan de hand van bewijs dat het zaad afkomstig is uit een land waar ToBRFV niet voorkomt. Resistente rassen van paprika zullen uitgezonderd blijven van toetsingsplicht. Voor kleine zaadpartijen blijft gelden dat de moederplanten getoetst mogen worden. Voor groenteplanten blijft de eis gelden dat er gebruik moet worden gemaakt van zaad dat getoetst is en vrij is bevonden van ToBRFV.
Bron: NVWA
Toezicht op uitgangsmateriaal blijft