Onderzoekers onder leiding van het Wageningse bedrijf KeyGene hebben een bananenplant ontwikkeld die resistent is tegen zowel Fusarium Tropical Race 4 (TR4) als Black Sigatoka, twee van de meest verwoestende ziektes voor bananen. Hoogleraar Fytopathologie Gert Kema van Wageningen University & Research was betrokken als adviseur. Hij ziet de ontwikkeling van de nieuwe hybride, genaamd Yelloway One, als een doorbraak in de bananenteelt: "We wisten wel dat we met conventionele veredeling planten kunnen ontwikkelen die resistent zijn tegen deze ziektes. Nu hebben we het laten zien, en bovenal dat we het veel sneller kunnen dan anderen door gebruik te maken van de laatste genetische tools. Dit is van groot belang voor de toekomst van de bananenteelt."
Oplossing voor wereldwijde ziektes
De ontwikkeling van Yelloway One komt op een zeer belangrijk moment voor de wereldwijde bananenteelt. TR4 en Black Sigatoka hebben de afgelopen jaren voor enorme verliezen gezorgd, met kosten die in de honderden miljoenen dollars lopen. Tot nu toe was er geen resistente bananensoort beschikbaar, waardoor de druk op boeren en de bananensector enorm toenam.
Yelloway One is het product van conventionele veredelingstechnieken. De plant is resistent tegen TR4, een schimmel die hele plantages kan vernietigen, en Black Sigatoka, een bladziekte die opbrengsten drastisch vermindert. Beide ziektes vormen al jaren een bedreiging voor de bananenindustrie, met name voor de populaire Cavendish-banaan die wereldwijd wordt geëxporteerd.
Snellere innovatie dankzij samenwerking
De doorbraak werd bereikt dankzij een samenwerking tussen Chiquita, KeyGene en MusaRadix en Wageningen University & Research. De betrokken deskundigen gebruikten een combinatie van conventionele kruisingstechnieken en moderne DNA-analysetechnologie om het proces van het ontwikkelen van resistente bananen te versnellen. Dit stelt hen in staat om sneller en efficiënter nieuwe variëteiten te selecteren op basis van gewenste eigenschappen, zoals resistentie tegen ziektes. Dat bananenproducent Chiquita een van de partners is, betekent volgens Kema niet dat andere bananentelers geen toegang krijgen tot dit soort nieuwe variëteiten: "We werken samen met meerdere organisaties zodat de technologie ook voor andere programma's beschikbaar is. We gebruiken de technologie bovendien om rassen te maken/verbeteren voor lokale markten", aldus de hoogleraar.
Van kas naar veldproef
Yelloway One is een prototype en staat momenteel nog in een kas in Nederland. Binnenkort worden de planten naar gebieden in de Filipijnen en Indonesië gestuurd, waar TR4 en Black Sigatoka grote schade aanrichten. Daar zullen veldproeven uitwijzen hoe goed Yelloway One het doet in een natuurlijke omgeving. Deze proef is essentieel om te bepalen of Yelloway One een levensvatbare oplossing biedt voor boeren in zwaar getroffen regio's.
Meer diversiteit en duurzaamheid
Yelloway One is de eerste stap in het bredere plan van het Yelloway-initiatief. Het doel is om een continue stroom van excellente en resistente bananenvariëteiten te ontwikkelen die genetisch divers zijn, wat niet alleen de weerbaarheid van de teelt vergroot, maar ook de duurzaamheid van de sector verbetert. Door meer variatie in de teelt aan te brengen, kunnen boeren beter inspelen op veranderingen in het klimaat en nieuwe ziektes.
"Deze ontwikkeling betekent veel voor miljoenen kleine boeren in Afrika, Azië en Latijns-Amerika," zegt Kema. "Door resistente en genetisch diverse variëteiten te introduceren, kunnen we bijdragen aan een duurzamere bananenteelt en de impact van ziektes verminderen." Kema verwacht dat de komende jaren meer resistente en innovatieve bananenvariëteiten zullen volgen, waardoor de bananensector minder kwetsbaar wordt voor de bedreigingen van ziektes en het milieu.
Bron: WUR