Voor het Zweedse kasbedrijf Agtira liggen "lokale producten", of het telen van "närodlat" in hun termen, veel dichter bij de klant dan je zou denken. Erik Jonuks, CEO van Agtira, benadrukt deze innovatie: "Onze nieuwste kas van 3.000 vierkante meter bevindt zich op de parkeerplaats van de ICA Maxi hypermarkt in Haninge, waardoor komkommers in slechts vijf minuten van teeltbedrijf naar winkel kunnen worden getransporteerd."
Kwaliteit boven afstand
Deze faciliteit maakt deel uit van Agtira's strategie om producten ter plekke bij retailers te telen, waardoor extra transportkosten wegvallen.
Erik beweert dat de kwaliteit van hun producten onvergelijkbaar is met die van geïmporteerde komkommers, die er doorgaans 8 tot 10 weken over doen om aan te komen en meer dan 3.000 kilometer afleggen. De vestiging in Haninge richt zich voornamelijk op komkommers.
Focus op de retailer
De Zweedse retailmarkt wordt gedomineerd door vier grote spelers, waarvan ICA Maxi de grootste is. Jonuks merkt op dat bij ICA Maxi de winkelmanager ook de eigenaar is, wat leidt tot aanzienlijke invloed op operationele beslissingen. "De eigenaar is zeer betrokken bij de managementbeslissingen van de winkel, waardoor we nauw kunnen samenwerken. Het is in dit opzicht erg competitief omdat hij ook toegang heeft tot de centrale ICA-faciliteit waar hij ook komkommers kan inkopen. We moeten overtuigen en laten zien wat de voordelen zijn om met ons samen te werken voor nog versere, meer lokale producten," legt Erik uit.
Lokale teelt en training
Dumitru, de teeltmanager van Agtira, legt uit dat hun team de ICA Maxi-faciliteit zelfstandig runt, met behulp van hun personeel in de winkel. Agtira heeft een intern trainingsprogramma opgezet, de Agtira Academy. Dankzij dit werkmodel kan er jaarrond worden geteeld, waardoor Agtira zich onderscheidt van veel zuidelijke concurrenten die afhankelijk zijn van seizoensarbeid.
Uitdagingen overwinnen
Agtira heeft te maken met verschillende uitdagingen bij het opschalen van de teelt. Een grote hindernis is het overtuigen van retailers om rechtstreeks van de telers te kopen, wat volgens Erik iets anders is dan wat ze gewend zijn. Jonuks wijst erop dat terwijl de winkel in Östersund zelfvoorzienend is in komkommers en gedeeltelijk in tomaten en kruiden, dankzij de faciliteit van Agtira op de parkeerplaats van de winkel, het tijd kost om soortgelijke verbintenissen op te bouwen met andere retailers.
Ondanks deze uitdagingen heeft Agtira een exclusief leveringscontract voor tien jaar afgesloten met Lidl, wat hen tot pioniers op de lokale markt maakt. Erik: "Deze overeenkomst heeft de hele retailsector in Zweden beïnvloed en retailers ertoe aangezet hun leveringsstrategieën te heroverwegen. Het is gunstiger om het hele jaar door een constante aanvoer te hebben en niet afhankelijk te zijn van seizoenen en import."
Noordse voordelen benutten
Dumitru legt uit hoe moeilijk het is om komkommers te telen in het Scandinavische klimaat, waar koud weer en beperkt zonlicht het gebruik van kunstmatige verwarming en belichting noodzakelijk maken. Erik ziet deze uitdaging echter als een kans: "We profiteren van goedkope energie, een stabiel elektriciteitsnet, een betrouwbare watervoorziening en lage grondkosten vergeleken met Midden-Europa."
Agtira gebruikt gemeentelijke restwarmte uit stedelijke gebieden om de verwarmingskosten in hun kassen te verlagen en onderzoekt samenwerkingsverbanden met zware industrieën om extra warmteafval te benutten. Er zitten een paar van dit soort projecten in de pijplijn.
Een dubbele benadering van distributie
Agtira wil een balans vinden tussen de ontwikkeling van hun "super" lokale teeltmodel en centrale distributiepunten voor winkels die niet de capaciteit hebben voor een kas op locatie, zodat Zweden zelfvoorzienend wordt op het gebied van komkommers. De fabriek van het bedrijf in Härnösand fungeert bijvoorbeeld als centraal distributiepunt, waardoor de logistiek voor zowel Lidl als andere partners wordt geoptimaliseerd.
Erik merkt op dat Agtira in de winter, wanneer de prijzen voor producten hoger zijn door de toegenomen import en het beperkte aanbod, vaak winstgevender is. Het jaarrond concurrerende prijzen handhaven blijft echter een uitdaging, waarvoor Dumitru en zijn team de efficiëntie van de teelt voortdurend moeten optimaliseren.
Innoveren met aquaponics
Naast de traditionele teelt onderzoekt Agtira de integratie van aquaponics, een combinatie van kas- en visteelt. Dumitru legt uit: "We recyclen water tussen de vis- en kassystemen, waardoor de kosten voor kunstmest worden verlaagd."
Erik benadrukt het risico van dit model, aangezien de teelt van vissen een langere levenscyclus heeft en kwetsbaarder is voor tegenslagen in vergelijking met snelgroeiende gewassen zoals komkommers. "In de kortere komkommerteeltcycli is het gemakkelijker om problemen aan te pakken als er iets misgaat, terwijl de langere visteelt al snel duurder wordt."
Een nieuw bedrijfsmodel: Farming as a Service
Agtira investeert via samenwerkingen in faciliteiten op locatie en wordt zo huurder van een "eigen" faciliteit. De winkel bindt zich door een vooraf bepaald volume over een bepaalde periode in te kopen, in wezen het kopen van groenten als een dienst. De medewerkers van Agtira zijn experts op het gebied van kassenteelt in deze context en kunnen de teelt niet alleen kwalitatief optimaliseren, maar ook op basis van de werkelijke behoeften van de winkel, die gedurende het jaar variëren.
Met ambitieuze plannen om ervoor te zorgen dat Zweden de komende drie tot vijf jaar zelfvoorzienend wordt op het gebied van komkommervoorziening, produceert Agtira ongeveer 2.000 - 2.500 ton komkommers per jaar op alle locaties, wat al een aanzienlijk deel van de Zweedse komkommerteelt vertegenwoordigt.
Voor meer informatie:
Agtira
https://www.agtira.com/
Erik Jonuks
[email protected]