De voedselverspilling in supermarkten is verder gedaald naar 0,89% van het inkoopvolume in 2023. Ten opzichte van de eerste meting in 2018 is dit een daling van 35%. Deze positieve cijfers werden vandaag aan minister Femke Marije Wiersma van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN) aangeboden. De resultaten komen uit het jaarlijks onderzoek dat is geïnitieerd door de stichting Samen Tegen Voedselverspilling en het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (CBL) en uitgevoerd door Wageningen University & Research (WUR) op basis van zelfrapportage door supermarkten.
Minister Wiersma: "Ik ben blij om te zien dat er steeds minder voedselverspilling in de retail is. Onze boeren, vissers en tuinders werken elke dag ontzettend hard om eten van de hoogste kwaliteit op onze borden te krijgen. Elke kilo die we hiervan onnodig weggooien is één te veel; verspilling van voedsel is een keerzijde van onze welvaart, er zijn nog veel mensen op deze wereld die zich dat niet kunnen permitteren. Voedselverspilling tegengaan verdient daarom onze grote aandacht."
Verlagen footprint
Toine Timmermans, directeur van de stichting Samen Tegen Voedselverspilling is blij met deze positieve ontwikkeling: "We zien bij de retail echt een versnelling in de daling van voedselverspilling. Dat heeft voor een groot deel te maken met de doelstellingen die supermarkten nastreven op het verlagen van de eigen footprint. Dit is onder andere ingegeven door recent ingevoerde wetgeving als CSRD, waarmee ze verplicht zijn te rapporteren over hun impact op mens en milieu. Hopelijk kunnen zij hiermee een voorbeeld zijn voor andere sectoren."
Resultaten per productgroep
De supermarktbranche brengt sinds 2018 voedselverspilling in kaart. Over 2023 is de totale verspilling verder gedaald naar 0,89% van het inkoopvolume als we de Europese definitie van voedselverspilling hanteren en dat is als het voedsel niet naar mens of dier gaat. In de vorige rapportages over voedselverspilling in de retail, werd nog uitgegaan van verliezen: het totaal van producten dat niet naar mensen gaat. Dat was 1,38% van het inkoopvolume van 2022. Als we diezelfde definitie nu hanteren, zou het percentage verliezen 1,21% zijn. In onderstaande productcategorieën gaan we ook weer uit van diezelfde definitie om de jaren goed te kunnen vergelijken. Daarin is het aandeel verliezen voor menselijke consumptie ten opzichte van de inkoopvolumes als volgt:
- brood, afbakbrood en banket: 6,5% (tov 7,7% in 2018)
- vers vlees en verse vis: 1,4% (tov 2,9% in 2018)
- aardappelen, groenten en fruit: 2,1% (tov 2,7% in 2018)
- zuivel, eieren, gekoelde kant-en-klaar producten: 1,0% (tov 1,4% in 2018)
- overige verse en houdbare producten: 0,3% (tov 0,4% in 2018)
Hieruit blijkt dat 'brood, banket en afbakbrood' het minst efficiënt is voor wat betreft gebruik voor menselijke consumptie, met 6,5% verliezen van de totale inkoop. Drank is de meest efficiënte categorie met slechts 0,2% verliezen van de totale inkoop.
Forse reductie op brood en vlees/vis
De daling is het gevolg van de actieve inzet van de supermarkten op de categorieën 'brood & banket' en 'vers vlees & verse vis'. Supermarkten zetten al jaren in op het beter uitverkopen van brood door bijvoorbeeld brood van gisteren te verkopen tegen een gereduceerd tarief. Dat heeft geleid tot een afname van 16% ten opzichte van 2022. Ondanks deze grote afname kent deze productcategorie echter nog steeds de grootste verliezen.
Ook ligt de focus op het reduceren van verspilling van 'vers vlees en verse vis'. Omdat de productie van vlees een relatief hoge ecologische footprint heeft, is het extra zonde als dit verloren gaat. Daarom besteden supermarkten veel aandacht aan beter voorraadmanagement van deze producten. Dat resulteerde in een afname van 37% verliezen ten opzichte van 2022.
AI en houdbaarheidsiconen wapens in de strijd tegen voedselverspilling
Supermarkten blijven actief inzetten op verdere reductie van voedselverspilling, geeft Marc Jansen, algemeen directeur van het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (CBL) aan. "Supermarkten zetten volop in op innovaties op het gebied van het reduceren van voedselverspilling. Zo wordt er bijvoorbeeld gewerkt met Artificial Intelligence (AI) om vraag en aanbod nog beter op elkaar af te stemmen. Maar er worden ook nieuwe producten voor de huismerken van supermarkten ontwikkeld op basis van reststromen, denk aan pastasaus van overgebleven tomaten of koekjes en cake van overgebleven bananen."
Daarnaast werken supermarkten aan consumentenvoorlichting met o.a. bewaaradviezen en tips voor het gebruik van restjes. Albert Heijn, Jumbo, Lidl, Dirk en DekaMarkt zijn bovendien onderdeel van de Coalitie Houdbaarheid. Daarin is afgesproken om op tenminste 50% van de huismerkproducten de THT en TGT-datums te verduidelijken met een icoon. Uit onderzoek blijkt dat onduidelijkheid over houdbaarheidsdatums namelijk één van de grootste redenen voor verspilling is bij de consument thuis.
Beweging in de hele voedselketen
Supermarkten werken samen met leveranciers uit de gehele voedselketen om voedselverspilling tegen te gaan. "We vinden het belangrijk dat steeds meer sectoren gezamenlijk voedselverspilling meten om inzicht te krijgen in waar de meeste verspilling plaatsvindt, zoals in de bakkerijsector, de vleessector, catering, vissector en de groente- en fruitsector", aldus Toine Timmermans.
Bron: Samen tegen Voedselverspilling