Tholen - Rotterdam is één van 's werelds grootste AGF-havens en is van primair belang voor de Europese import en export van groenten en fruit. Om deze leidende positie verder te verstevigen en uit te bouwen, zal de Rotterdam Food Hub gerealiseerd worden op de Kop van de Beer.
Voor de locatie Kop van de Beer is gekozen vanwege de uitstekende ligging ten opzichte van de Maasvlakte en de Noordzee. Het gebied is het laatste water ontsloten greenfield in de haven van Rotterdam. Bovendien moest er een nieuwe locatie gevonden worden in verband met de voorziene herontwikkeling van het Merwe-Vierhavengebied, traditioneel dé fruithaven van de regio, tot een nieuw woon- en werkgebied. Met de realisatie van de Rotterdam Food Hub is de logistieke positie in de AGF-sector verzekerd.
De naam doet meteen vermoeden dat ook andere voedselproducten zullen worden overgeslagen op het 60 hectare grote terrein. "De bedoeling is inderdaad om als haven een antwoord te bieden op de groei van het hele agrosegment. We willen zo goed mogelijk de supply chain van gekoelde lading faciliteren. We denken daarbij niet alleen aan de import en export van verse groenten en fruit in koelcontainers, maar ook van diepgevroren producten zoals vlees of vis. Fruit uit bijvoorbeeld Zuid-Amerika of Zuid-Afrika maakt daar natuurlijk een substantieel onderdeel van," zegt Sander Jongeneel, business manager van Havenbedrijf Rotterdam.
Cluster van meerdere foodbedrijven
Op dit moment is op de Kop van de Beer al de sapfabriek 'Blender' van Innocent operationeel. "Al hun ingrediënten voor de productie van sap en smoothies komen er aan, zoals bijvoorbeeld sinaasappelsap in bulk. Maar we zijn nu ook al een heel eind gevorderd in onze gesprekken met een divers scala aan partijen die interesse tonen om op de Kop van de Beer te gaan bouwen. Dat kunnen logistieke dienstverleners zijn, producenten zoals Innocent of verladers die een eigen locatie willen openen. Met het oog op synergieën gaat het erom een cluster van meerdere foodbedrijven te krijgen die elkaar op één of andere manier aanvullen qua product of type dienstverlening. Wanneer het plaatje volledig is, zullen ook wij onze investeringspositie innemen voor de aanleg van de nodige infrastructuur," vult Anne Saris, business manager Agrofood, aan.
Op de Kop van de Beer kan aan twee kanten een kade worden gebouwd. "De kade aan de noordkant van het terrein is ontworpen voor de afhandeling van zowel diepzeeschepen als ook binnenvaartschepen. Daar focussen we echt op de diensten die veel reefers hebben, we noemen dat 'reefer dominated services'. Die hebben een gespecialiseerde terminal nodig om de ladingen zo snel en veilig mogelijk af te kunnen handelen," aldus Sander.
Gekoelde lading vereist een specifieke afhandeling
Volgens Anne is ongeveer 95% van het maritieme AGF-transport reeds gecontaineriseerd. "De resterende lading komt in conventionele schepen aan in de haven van Rotterdam, met pallets benedendeks en containers bovendeks. De toekomst van conventioneel geladen schepen lijkt onzeker, hoewel door de jaren heen gebleken is dat er altijd wel ruimte blijft voor dit type verscheping. Uit de belangrijkste fruitregio's in Latijns-Amerika zien we de trend dat de kleinere containerschepen met een capaciteit van 2.000 tot 3.000 TEU op termijn vervangen worden door grotere schepen tot circa 10.000 TEU."
Door de tijdsintensieve lading die erin zit, vereisen reefers een specifieke afhandeling. "Ze moeten ook geplugd kunnen worden en de achterlandlogistiek is gewoon anders dan die voor droge containers. Speciaal voor de gekoelde lading, of het nu in pallets komt of in containers, willen we alle mogelijke faciliteiten bieden om ervoor te zorgen dat Rotterdam zijn positie als grootste haven in dit segment kan behouden en versterken."
"First port of call"
Een aantal van de diensten uit Zuid-Amerika en Zuid-Afrika zijn de afgelopen jaren immers verloren gegaan aan omliggende havens, zo legt Anne uit. "De andere havens zitten natuurlijk ook niet stil. Kijk maar naar Vlissingen, dat zich hard ontwikkeld heeft voor gekoelde lading. De bestaande terminals in de haven van Rotterdam liggen bovendien vaak vol met de grote schepen uit bijvoorbeeld Azië. Vooral als je weet dat 60% van de lading van zo'n schip uit Latijns-Amerika doorgaans uit reefers bestaat, kun je je voorstellen dat dit een behoorlijke druk geeft op de terminals. Rotterdam Food Hub moet dus echt een aanvulling worden op de bestaande containerterminals en agrofoodfaciliteiten in de haven en daarnaast opties bieden voor conventionele diensten en eventuele shortsea feederdiensten."
Voor een heel aantal diensten, ook uit Zuid-Amerika en Zuid-Afrika, is Rotterdam evenwel nog steeds de first port of call, de eerste haven waar de schepen in Europa aanlopen. "En dat willen we zo houden, want voor fruitimporteurs in het Westland, Barendrecht, Ridderkerk of Venlo is Rotterdam natuurlijk de snelste route. Het is onze taak om ervoor te zorgen dat de haven op de juiste manier geëquipeerd is om gekoelde ladingen efficiënt af te handelen. In die zin zal ook de nieuwe Blankenburgverbinding de routing naar in ieder geval het Westland gemakkelijker maken, naast het feit dat ze de ring van Rotterdam wat zal ontlasten. Voor de logistiek naar het achterland toe – denk daarbij aan Duitsland of Zwitserland – zal ook binnenvaart steeds belangrijker worden. De Rotterdam Food Hub zal daar mogelijkheden toe bieden," legt Sander uit.
Intermodaal transport
Efficiëntie is het codewoord, zo legt Anne uit. "Intermodale achterlandverbindingen kunnen daartoe een bijdrage leveren, niet alleen per binnenvaart, maar ook per spoor, als alternatief voor het wegvervoer, wat tegenwoordig nog steeds de belangrijkste logistieke optie is om de ladingen vanuit de haven op bestemming te krijgen. Op de Kop van de Beer zelf is er geen ruimte voor een spooraansluiting, maar zo'n 200 meter verder is die er wel. We zijn nu aan het onderzoeken of het mogelijk is om daar ladingen op de trein te zetten. In het teken van efficiëntie staan ook onze projecten met de douane om de doorlooptijd van de inspecties te verkorten."
Uitdagingen: ondermijning en verduurzaming
Ondermijning is een thema waarrond de zorgen de laatste tijd alleen maar zijn gestegen. "De Rotterdam Food Hub is natuurlijk een locatie waar veel reeferlading zal binnenkomen", aldus Anne. "We zijn dan ook vanaf dag één met de douane en de zeehavenpolitie in gesprek over hoe we die uitdaging het best kunnen aanpakken. We hebben alvast met elkaar de ambitie uitgesproken om 100% van de importlading te controleren. Op het gebied van veiligheid gaan we de lat hoog leggen, tegelijkertijd zal de efficiëntie verder omhoog gaan."
Een andere uitdaging is de energievoorziening in het gebied. "Al biedt dit aan de andere kant ook weer mooie kansen", stelt Sander. "De agrofoodsector moet immers net zoals elke andere sector verduurzamen. Met alle partijen waarmee we spreken, wordt er gepraat over 'net zero'. De footprint van de koel- en vriesloodsen zal zeer beperkt zijn. Het is de perfecte gelegenheid om op basis van de nieuwste technologieën de energietransitie heel concreet handen en voeten te geven. De bedoeling is ook om de benodigde energie zelf op te wekken en op te slaan. En wie weet, wellicht een beetje terug te leveren aan het net."
Naast ondermijning, een duurzaamheidsslag en de toegenomen investeringskosten in bredere zin, is ook het ruimtevraagstuk in de haven een kwestie die de volle aandacht vereist. "Elke vierkante centimeter in de haven staat onder druk, ook op de Kop van de Beer. En met zoveel stakeholders en zaken waar je rekening mee moet houden, wordt het nog een complexe puzzel. En ja, we vrezen een beetje dat we een aantal geïnteresseerde partijen zullen moeten teleurstellen. Toch verwachten we een heel mooi resultaat, een harmonieus samenspel van vele elementen. En precies omdat het een greenfield betreft, hebben we de ultieme mogelijkheid om alles perfect met elkaar te integreren, met één groot doel voor ogen: een snelle en veilige supply chain voor de gekoelde lading," besluit Sander.
Bekijk hier een presentatie van de Port of Rotterdam.
Dit artikel verscheen eerder in editie 7, 38e jaargang van Primeur. Zie hiervoor www.agfprimeur.nl.
Voor meer informatie:
Port of Rotterdam 
[email protected]
[email protected]
www.portofrotterdam.com