Vanaf eind 2023 tot en met het voorjaar van 2024 hebben onderzoekers van Vertify in samenwerking met Glastuinbouw Nederland en Kennis in je Kas (KijK) een screening uitgevoerd om een beeld te krijgen van de status van het uitgangsmateriaal aan het begin van de teelt. Gekeken is of er ziekten en plagen aanwezig zijn en uitgangsmateriaal op die manier een infectiebron kan vormen. Dit onderzoek is uitgevoerd binnen de pilot Precisie gewasbescherming Glastuinbouw.
Schone start steeds belangrijker
Bij het starten van een nieuwe teelt zorgen telers ervoor dat dit zo schoon mogelijk gebeurt om vroegtijdige infectie met ziekten en plagen te voorkomen. Naast het schoonmaken en eventueel ontsmetten van de kas, goten, tafels en vloeren bij een teeltwissel, wordt ook steeds kritischer gekeken naar andere bronnen van besmetting. Het gebruik van bijvoorbeeld raamgaas en strikte hygiënemaatregelen kunnen helpen om ziekten en plagen buiten de deur te houden. Alles wat niet de kas in komt, hoeft ook niet bestreden te worden. Wat gunstig is, aangezien een correctie aan het begin van de teelt de opbouw van het biologisch systeem in de weg zitten, en het soms lastig is om de ziekte of plaag in de rest van de teelt onder controle te krijgen.
Gezond uitgangsmateriaal essentieel
Ook uitgangsmateriaal kan een risico vormen op inbreng van ziekten en plagen. Planten kunnen tijdens de opkweek of tijdens transport besmet raken. Uiteraard streeft ook de opkweek naar zo schoon mogelijk uitgangsmateriaal, maar net als in de productie kan het gezond houden van het gewas een uitdaging zijn. Op dit moment is er echter te weinig inzicht in wat de huidige status van het uitgangsmateriaal is. Kan het uitgangsmateriaal een mogelijke infectiebron zijn? En zitten er verschillen tussen de diverse gewasgroepen binnen de groente-, snijbloemen- of potplantenteelt? Om hier inzicht in te krijgen zijn bij een aantal praktijkbedrijven steekproeven genomen van het uitgangsmateriaal. N.B. de resultaten zijn niet representatief voor de gehele sector, omdat het een willekeurige, kleine steekproef betreft.
Resultaten zijn bekend
Bij diverse bedrijven met groente-, sierteelt en potplanten is direct bij levering uitgangsmateriaal in insectenkooien met tripsgaas geplaatst. Deze monsters zijn door Vertify eerst visueel beoordeeld. Bij geen van de monsters zijn visueel ziekten, plagen of schadebeelden geconstateerd. Na het spoelen van de monsters zijn bij acht van de 17 monsters plagen gevonden in het uitgangsmateriaal; trips en spint. De hoogste aantallen zijn gevonden in cyclaam en in alle monsters van chrysant zijn plagen aangetroffen. Bij een aantal bedrijven zijn de planten ook twee weken in een insectenkooi met vangplaat geplaatst om uitgekomen eieren mee te nemen. Met de DNA multiscan zijn bij drie monsters schimmels en bacteriën gevonden, maar in een zeer lage concentratie, waardoor het niet mogelijk is om de effecten hiervan vast te stellen.
Op basis van de resultaten van deze verkenning lijkt het zinvol om breder te kijken wat de status is in andere gewasgroepen en samen met de opkweeksector te werken aan oplossingen.
Zelf steekproeven nemen voor meer inzicht
De resultaten geven aan dat uitgangsmateriaal in enkele gevallen niet schoon is en een infectiebron kan zijn. Door bij de start van de teelt zelf een steekproef te nemen uit de partij planten die zijn geleverd, vergaren telers meer informatie over de aanwezigheid van ziekten en plagen en kan men als het nodig is de strategie vroegtijdig aanpassen.
Een steekproef kan eenvoudig worden opgezet door bijvoorbeeld uitgangsmateriaal in een kooi te plaatsen met een vangplaat of de planten te laten uitspoelen door een onderzoeksinstelling.
Financiering van deze pilot
De pilot wordt uitgevoerd in het kader van het pilotprogramma Kas als Ecosysteem en wordt gefinancierd uit het innovatieprogramma Het Nieuwe Doen in Plantgezondheid van Kennis in je Kas (KIJK).
Hier is het rapport "Screening op aanwezigheid van ziekten en plagen in het uitgangsmateriaal" te bekijken.
Bron: Glastuinbouw Nederland