De zachtfruitteelt in Finland heeft de afgelopen 10 jaar een grote verandering ondergaan. Aardbeien en frambozen, de belangrijkste gewassen, zijn grotendeels naar polytunnels verhuisd. Eija Lankinen, docent tuinbouw aan de Häme University of Applied Sciences en zelfstandig consultant, gespecialiseerd in de teelt van zachtfruit, legt uit: "Daar zijn veel redenen voor, maar in mijn gesprekken met telers is vooral voor de teelt van aardbeien en frambozen één van de belangrijkste redenen de bescherming tegen het weer die de tunnels bieden."
Het tunnelteeltseizoen in Finland begint in maart, wanneer veel telers de eerste planten in de voorteeltruimten planten. Het komt vaak voor dat de nachttemperaturen zelfs begin mei dalen tot bijna -10 graden Celsius, vertelt Lankinen. "Het gebruik van fleecehoezen om de bloemen te beschermen tegen vorst is essentieel in zowel open velden als tunnels. Daarnaast worden in tunnels draagbare verwarmingssystemen gebruikt. De huidige lente is bijvoorbeeld extreem uitdagend geweest. April en een deel van mei waren erg koud. Vroeg in het jaar was er heel weinig zonlicht. Halverwege mei werd het plotseling warm en mei had met veel straling en nauwelijks regen uiteindelijk een recordaantal warme dagen."
Ze zegt dat voor de Finse vollegrondsteelt de ongewone weersverschijnselen vaak leiden tot onzekerheid over de kwaliteit en kwantiteit van de oogst. Volgens het Natural Resources Institute is het areaal van de Finse vollegrondsteelt met 300 ha afgenomen van 4163 ha in 2022 tot 3794 ha in 2023. Het areaal aardbeientunnelteelt is licht gestegen met 71 ha in 2022 naar 74 ha in 2023. Het areaal frambozentunnelteelt is in 2022 en 2023 gelijk gebleven met 38 ha.
"De verkoop van zachtfruit vertraagt aanzienlijk met de start van het schooljaar half augustus. Tijdens deze maand neemt de hoeveelheid licht aanzienlijk af en worden de nachten koeler. In Finland is het aardbeienseizoen begin oktober meestal voorbij," vertelt Lankinen.
Uitdagingen
"Plagen, ziekteverwekkers en de beschikbaarheid van arbeidskrachten zijn universele problemen. Door de gestegen kosten voor de teelt is de druk om de prijzen van alle productiemiddelen te verhogen toegenomen. Wat plagen betreft, zijn biologische gewasbeschermingsmethoden en expertise steeds belangrijker geworden omdat het aanbod gewasbeschermingsmiddelen van jaar tot jaar kleiner wordt. De belangrijkste oogstverliezen bij aardbeien worden veroorzaakt door trips en spint terwijl bladluizen de opbrengst van frambozen kunnen verminderen. Verschillende seizoenen kunnen ook voor verrassingen zorgen; dit jaar bijvoorbeeld veroorzaakte de aardbeibloesemkever vooral in de lente lokaal aanzienlijke opbrengstverliezen bij zowel aardbeien als frambozen. Aan de andere kant zorgt de koude winter in Finland ervoor dat veel ziekten en plagen minder voorkomen," legt Lankinen uit.
Ze stelt verder dat de weersomstandigheden in sommige jaren een aanzienlijke invloed kunnen hebben op het optreden van schimmelziekten zoals echte meeldauw en grauwe schimmel. "Klimaatbeheersing en tijdige preventieve maatregelen houden schimmelziekten meestal onder controle. Wortelziektes kunnen soms leiden tot opbrengstverlagingen. Het voorkomen hiervan is afhankelijk van teelthygiëne, schoon plantmateriaal en irrigatiestrategieën. De beschikbaarheid van arbeidskrachten is al enkele jaren een groeiend probleem en het ziet er niet naar uit dat de uitdagingen in de toekomst zullen afnemen. Daarom moeten teeltbedrijven hun teelt efficiënter maken en hun behoefte aan arbeidskrachten ruim van tevoren afwegen."
Lokale adviesdiensten ondersteunen Finse telers van zachtfruit
Lankinen vertelt dat door de vele veranderingen in de Finse zachtfruitteelt in de afgelopen tien jaar nieuwe teelttechnieken veel kennis hebben gevergd en dat veel teeltbedrijven op de harde manier hebben moeten leren.
"Adviesdiensten worden vaak ingekocht in landen als Nederland waar de tuinbouwexpertise bekend staat als uitzonderlijk. Helaas is er nog steeds een tekort aan binnenlandse adviesdiensten. Ik werk nu bijna twee teeltseizoenen officieel als adviseur. Elk bezoek aan een teeltbedrijf is zeer leerzaam. Teeltseizoenen zijn nooit hetzelfde. Een groot voordeel is dat ik als lokale adviseur de teeltbedrijven wekelijks kan bezoeken en dus het hele teeltseizoen ter plaatse kan zien. Finse telers van zachtfruit zijn meestal goed opgeleid en hebben vrij geavanceerde teeltmethoden," besluit Lankinen.
Voor meer informatie:
Eija Lankinen
Häme University of Applied Sciences
Tel: +35 8505944114
[email protected]