Bij veel tuinbouwbedrijven staat een nieuwe generatie aan het roer. De 'next gen' heeft impact op de sector en de maatschappij. Hoe zijn zij het bedrijf ingerold en welke visie hebben zij voor de toekomst van hun bedrijf en de sector? Yeald vroeg het aan Joyce Lansbergen (LG Flowers), Luc van der Knaap (Roots) en Arian de Jong (Jong Fruit).
Joyce Lansbergen aan de slag bij LG Flowers
Joyce Lansbergen was 21 toen ze in 2009 bij LG Flowers in het bedrijf kwam. LG Flowers – LG Flowers is een familiebedrijf dat gerbera's teelt in Pijnacker. Met broer Mike en zus Joyce staat nu de derde generatie aan het roer. In 2024 teelt het bedrijf vijftig jaar gerbera's en germini's. LG Flowers staat bekend om de hoge kwaliteit en het out-of-the-box denken.
De gerberateler bevond zich in 2009 in een moeilijke periode, onder andere door een investering in een volautomatisch systeem dat niet rendabel werd.
"Vaak heeft de derde generatie het moeilijk in een familiebedrijf, bij ons was dat de tweede generatie", zegt Joyce. "Ik was topschaatster, maar koos voor een maatschappelijke carrière in een familiebedrijf waar de handen flink uit de mouwen moesten. Dat was wel even omschakelen, ja."
"Het bedrijf bestond uit een wirwar van BV's", vertelt Joyce. "Dat was onnodig complex. Ik volgde een praktische MBA om me om te scholen van topsporter tot directielid en ben in het begin vooral bezig geweest met het ontvlechten. Dat was een harde leerschool. Je komt net kijken en dan maak je een gigantisch bedrag over naar de verkeerde rekening. Ja, shit, en dan? Nou ja, dan los je het op en ga je weer door."
Luc van der Knaap gestart bij Roots
Luc van der Knaap kwam direct uit school het bedrijf van zijn vader en oom in. Roots is een tomatenteler in Honselersdijk en Zevenhuizen. In Honselersdijk zijn acht kleine bedrijven in de Broekpolder samengevoegd tot één locatie van 14,6 hectare. In Zevenhuizen staat 11,2 hectare glas. Roots is voortgekomen uit een fusie tussen de familie Van der Knaap en de familie Oussoren. Het bedrijf maakt deel uit van Prominent en Growers United.
"We hadden via Growers United een contract getekend met Looije om ook hun honingtomaatjes te gaan telen", zegt Luc. "Dat was een project dat ik oppakte, dus het ombouwen van de kas en het aansturen van personeel. Het is leuk om iets anders te doen dan bulk en meer te specialiseren. Het was een goed eerste jaar, en ook daarna een succes. Dan heb je gelijk een vliegende start."
Arian de Jong aan de slag bij Jong Fruit
Arian is inmiddels alweer vijftien jaar eigenaar bij aardbeienteler Jong Fruit. Jong Fruit is een grote aardbeienteler in Dongen. Ze telen drie miljoen kilo aardbeien per jaar op 23 hectare, waarvan 3,5 hectare belicht. Daarmee behoren ze bij de top vijf aardbeientelers in Nederland. Sinds 1 januari 2024 is het bedrijf een samenwerking aangegaan met SurExport uit Spanje.
De vader van Arian zicht terug uit het bedrijf en verkocht de aandelen aan de toen 21-jarige Arian en zijn broer die al eigenaar was op dat moment. "Afgelopen jaar drukten twee zaken zwaar op me", geeft Arian aan. "Mijn broer is een stuk ouder en zou op een gegeven moment uitgekocht moeten worden, en daarnaast had ik heel veel ambitie om te groeien. Dus gaat het geld naar het uitkopen, of naar de groei? Dat was een dilemma."
"Het is niet altijd makkelijk om te ondernemen in deze sector", gaat Arian verder. "De afgelopen vijftien jaar hebben we echt wel verkeerde beslissingen genomen. Soms weet je het even niet meer, maar als je rustig blijft en niet alles tegelijk wil oplossen, dan komt het eigenlijk altijd wel weer goed. Het wordt elk jaar weer Kerstmis, zeggen we altijd maar."
NEXT GEN RUNT DE ONDERNEMING
Ondernemen binnen het huidige systeem
"Het systeem van onze sector is ouderwets", vertelt Joyce. "Telers maken miljoenen kosten om te produceren voor een 'casino', waarbij je vooraf geen idee hebt wat de opbrengst gaat zijn. En dat accepteren we gewoon, want zo is het altijd al geweest. Wat mij betreft, is het de hoogste tijd om dat systeem te veranderen."
Ook Luc ziet dat het huidige systeem zijn grenzen heeft bereikt. "Vroeger was het anders", aldus de jonge ondernemer. "Innovatie is belangrijk om telen binnen het huidige systeem te optimaliseren, maar we moeten ook kijken naar welk systeem optimaal is voor de toekomst. Dat hoeft niet hetzelfde systeem te zijn."
Schaalvergroting en samenwerking
Arian liep met de situatie bij Jong Fruit tegen de grenzen van zijn mogelijkheden binnen het systeem aan. De oplossing kwam uit Spanje. "SurExport kwam op ons pad, zij hadden interesse in ons bedrijf. Wat moeten wij met een Spaans bedrijf, dacht ik eerst. Maar de potentie van een samenwerking was enorm. Bovendien loste het in één klap zowel de uitkoop van mijn broer als de groeiambitie op. Een nauwe samenwerking met de juiste partner zorgt ervoor dat we de komende jaren weerbaar zijn tegen de grillen van de sector."
Ook bij Roots lag de oplossing in vergaande samenwerking. "Vroeger deed een ondernemer alles zelf", voegt Luc toe. "Van het stek uitzetten tot het rijden van de vrachtwagen naar de veiling. Dat kan allang niet meer. Wij zochten specifiek om die reden een bedrijf om mee te fuseren, waarbij we binnen Prominent in Oussoren een goede partner vonden. Dan is het lid zijn van een coöperatie als Prominent echt een voordeel, naast de gezamenlijke inkoop, marketing en overleggen."
Nieuwe functies in de tuinbouw
Bij LG Flowers doen ze het net wat anders. Daar zit de schaalvergroting niet zozeer in de productie, maar in de overhead. "We hebben een grotere payroll, omdat we kiezen om andere functies het bedrijf in te halen dan bij andere telers. Om de traditionele productie heen hebben we een schil gecreëerd van specialisten. Die richten zich op veredeling en productie, maar ook op het vermarkten van onze producten. Dat maakt ons heel crisisbestendig."
"Je moet het niet alleen willen doen", bevestigt Luc. "Je besteedt nu taken uit aan gespecialiseerde medewerkers. De schaalvergroting door de fusie waarbij Roots ontstond uit onze twee familiebedrijven zorgde er ook voor dat bijvoorbeeld P&O nu een volwaardige directiefunctie is. Ook dat is onderdeel van de strategie waardoor we voor een fusie kozen."
DE TOEKOMST VAN DE TUINBOUW VOLGENS NEXT GEN
De laatste jaren hebben bewezen dat er geen zekerheden meer zijn in de tuinbouwsector. Van corona tot energiecrisis, van het verdwijnen van synthetische gewasbescherming tot de oorlog in Oekraïne, de tijden zijn volatiel.
Never waste a good crisis
"Een crisis in de tuinbouw kan ik doorgaans wel waarderen", zegt Joyce resoluut. "Want dan gaan we vaak pas wat doen als sector. We zien allemaal dat het systeem moet veranderen, maar een crisis zet ons in beweging en dwingt ons anders te denken over ons bedrijf, onze markt en onze sector. Dat kan ik alleen maar toejuichen."
"Sommige dingen moet je gewoon doen, dan gaat het even niet om het geld. Juist door trial & error blijf je als ondernemer leren en zie je wat wel en niet werkt. Kansen zien en grijpen, maar door lef te tonen en door te blijven ontwikkelen kun je ook kansen creëren."
Bij Jong Fruit zien ze ook de impact van crises. "Tijdens de energiecrisis lieten we één bedrijf leeg liggen voor een seizoen", zegt Arian. "Dat heeft veel impact, je bent je blauwdruk kwijt. Uiteindelijk kies je voor de optie die het minste verlies oplevert, en nu hebben we een WKK bijgebouwd op dat bedrijf."
De kracht van het collectief
"Je denkt meer na over je processen bij een crisis", gaat Arian verder. "We zijn nu bezig met rassen die resistenter zijn, en zoeken naar processen die meer stabiliteit geven. Dankzij de rugdekking van SurExport blijven we ook meer in controle over onze productie, terwijl zij toegang tot de Nederlandse retail krijgen. Door onze keuzes van de afgelopen jaren zitten we nu bij de top aardbeientelers van Nederland en ziet het er goed uit voor de komende jaren."
Roots kiest ook voor de kracht van het collectief om toekomstige crises te lijf te gaan. "We zijn lid van Prominent en Growers United, dat geeft zekerheid. Met de groep bespreek je hoe je het best met een crisissituatie om kan gaan", zegt Luc. "Ik zit daar ook in een U40 Future Proof groep met jonge ondernemers, waar we tijdens bijeenkomsten overleggen over strategie en wat er op ons pad kan komen."
Nieuwe tijden, nieuwe ondernemers
"Tijden veranderen", zegt Luc. "Personeel is anders, net als het gebruik van data. Dat vraagt een hele andere strategie. Je wil ook mee op thema's als innovatie, duurzaamheid en MVO. Daarom houden we ons ook bezig met systeeminnovatie, waar we het eerder over hadden. We kijken nu ook naar gewassen en kassen die ideaal zijn voor autonome teelt met robots, in plaats van robots aan te passen aan hoe kassen en gewassen nu zijn.
Joyce wil dat het bij LG Flowers niet alleen maar om het geld draait. "Ik draai liever in ploegendienst dan een dure machine aan te schaffen en basale zaken rondom duurzaamheid zijn bij ons de norm in plaats van een last. Het gaat in de sector alleen maar om die prijzen, om de meer, meer, meer. Misschien is er wel veel meer te bereiken als we allemaal het less is more principe aan gaan houden."
"Wij houden van ondernemen", geeft ze aan. "Het product is bijzaak, dat is nu gerbera door onze geschiedenis, maar met deze kassen kun je geweldige dingen doen. Geen idee wat we over een paar jaar doen, misschien hetzelfde, misschien iets totaal anders. Dat maakt het ondernemen zo leuk. We zijn voorlopig nog niet uitgespeeld.
Voor meer informatie:
LG Flowers 
[email protected]
www.lgflowers.nl
Roots 
[email protected]
www.rootsgrowers.nl
Jong Fruit 
[email protected]
www.jongfruit.eu
Yeald
Tel: +31 174 75 25 00
[email protected]
www.yeald.nl