Tholen - "Het is kwakkelweer, maar de heerlijke frambozen blijven in normale volumes uit de serres komen," kadert Jurgen De Braekeleer, Productmanager Zachtfruit bij REO Veiling eind mei de Belgische frambozenaanvoer in dit eerder in vakblad Primeur verschenen artikel. "Ondanks het koelere weer is de kwaliteit vandaag heel goed. Door de koele nachten groeit de vrucht mooi uit en ondanks het wisselvallige weer, schijnt op de meeste dagen ook weleens de zon waardoor de serres – de REO-frambozenteelt vindt volledig beschermd in kassen of tunnels plaats – toch wel opwarmen. Zodra die warmte erin zit, gaat dat er niet zo snel uit."
Waar het weer dus zorgt voor een goede kwaliteit frambozen, stelt Jurgen vast dat het de consumptie niet stimuleert. "Doordat het mooie weer ontbreekt, zijn er weinig impulsaankopen en loopt de verkoop niet vlot op bepaalde markten waarop wij traditiegetrouw stevig vertegenwoordigd zijn. De volumes geraken vlot verkocht, maar we moeten ons nog meer op andere markten richten dan we gewoon zijn de laatste jaren."
Bij gematigd weer verwacht REO Veiing een stabiel volume frambozen
Seizoensverloop afhankelijk van weer
Bij gematigd weer voorziet Jurgen een stabiel volume aan de aanbodzijde doorheen het komende seizoen. Heel anders zal dat zijn als het echt heel warm wordt, vermoedt de productmanager. "Bij warm weer is er het risico dat het volume tijdelijk te groot kan worden om door de markt opgenomen te worden."
"Als het bijvoorbeeld vanaf half juni drie weken zomers warm weer wordt, zou dat ervoor kunnen zorgen dat bepaalde uitgestelde producties op een te korte periode samen op de markt komen. Dan dreigt er een – wellicht té - groot volume op een korte periode te komen. De Europese vraag en aanbod zal op dat moment dan wel de correcte prijs bepalen. Zachtfruit is sowieso een dagelijks spel van vraag en aanbod."
REO Veiling geeft aan dat het wat minder zomerse weer zorgt voor een goede kwaliteit frambozen, maar de consumptie niet stimuleert
Klok versus bemiddeling
Hoewel dit probleem zich ook bij frambozen voor kan doen, heeft het weer net iets minder invloed op de prijzen. Jurgen legt uit dat bijna alle frambozen door bemiddeling hun eindbestemming vinden. Dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld aardbeien, die in België veelal geveild worden over de klok. "Daardoor zie je de aardbeienprijs gelijk meebewegen. Als er een actie is of minder aanbod, reageert de klok direct. Op een dag tijd kan de klok omhoog of omlaag gaan volgens het aanbod. Bij bemiddeling is dit net iets minder het geval, maar het geeft onze telers wel een soort rust waarbij ze 's morgens reeds voor een deel van hun productie weten in welke specifieke verpakking voor welke specifieke klant ze moeten gaan plukken."
REO-coöperanten Johan Devriendt en Nancy Ostyn uit Passendale © Marc-Pieter Devos
Correcte prijs
Maar hoe de prijzen ook tot stand komen, de prijs voor Belgisch houtig kleinfruit moet sowieso beter, geeft Jurgen aan. "Waar acht euro vijf jaar geleden misschien een goede prijs voor een kilo frambozen was, is het dat door de inflatie allang niet meer zo." Zo geeft de productmanager aan dat de personeelskosten inmiddels minstens de helft van de bedrijfskosten bedragen. "Op vijf jaar tijd zijn de personeelskosten met minimaal 30 procent gestegen. Maar ook de meststoffen en het plantmateriaal zijn veel duurder geworden en daardoor is acht euro per kg echt geen goede prijs meer. Het is de uitdaging voor houtig kleinfruit om handelaren en supermarkten dat te doen inzien. Bij het telen van Belgische frambozen, komen heel veel handjes kijken. Wie dit lokale kwaliteitsfruit wil aanbieden, zal daar een correcte prijs tegenover moeten stellen."
Ondanks de voorkeur die de retail heeft voor het lokale product, worden de bijbehorende kosten vaak niet gereflecteerd in de geboden prijs en gelden bijvoorbeeld landen als Marokko of Portugal te vaak als de prijsstandaard, terwijl Jurgen ziet dat daar de teeltomstandigheden heel anders zijn. "Zowel het Belgische als het Nederlandse zachtfruit voldoen aan de hoogste voedselstandaarden en hierbij hoort een correcte prijs."
Verder groeperen
"We hebben dit jaar met enkele klanten een correcte prijs kunnen afspreken voor het hele seizoen. Ik denk dat coöperaties daarin een grote meerwaarde kunnen betekenen. Zeker nu de handel zijn krachten bundelt op het gebied van inkoop, moeten veilingen ook verder gaan groeperen en over de grenzen durven kijken voor nog meer samenwerking. Dat is het antwoord naar de handel toe, we moeten daar nog verder in kunnen gaan."
Jurgen stelt vast dat de moeizame prijsvorming bijdraagt aan het dalende frambozenareaal in België "Als de prijzen zoals we die tijdens de eerste weken van het seizoen hebben gehad, niet verbeteren, zullen er nog meer telers minderen in areaal of stoppen met de frambozenteelt. Als je als frambozenteler vandaag moet telen aan de prijzen waarvan de klanten vinden dat die voldoende zijn, verwacht ik dat je binnen vijf jaar geen frambozen meer zult telen, maar voor andere, lucratievere teelten zal moeten kiezen. De verhouding tussen de kosten en de potentiële winstmarge is niet rendabel genoeg voor een groeiende teelt."
Maatwerk
Desondanks ziet Jurgen kansen voor de frambozencategorie. "Vooral omdat onze kleine telersgroep heel flexibel is als het gaat om het verpakken en aanleveren van de frambozen. Zo leveren de telers – allemaal dicht bij de veiling gelegen – heel de dag door vers geplukt product. We zoeken echt naar de meerwaarde en kunnen maatwerk leveren aan een zeer divers koperspubliek. Daarbij kunnen we door groupage van verschillende producten – frambozen, blauwe en rode bessen, braambessen – ook kleinere klanten leveren, die makkelijker het lokale aspect van het fruit aan de consument kunnen communiceren, waardoor ze bereid zijn om meer te betalen."
Dit artikel verscheen eerder in editie 6, 38e jaargang van Primeur. Zie hiervoor www.agfprimeur.nl.
Voor meer informatie:
REO Veiling 
Tel: +32 (0)51 231 211
[email protected]
https://www.reo.be