Tholen - "Ik verwacht dat de komende weken de prijsniveaus goed zullen blijven, mede omdat het volume niet extreem groot is en de markt de aardbeien goed opneemt. De Nederlandse retailers zijn continu met aardbeien in de weer. Ook actiematig, maar dan wel op prijsniveaus waarvoor de teler zou moeten kunnen telen," geeft Sjraar Hulsman van Frankort en Koning begin juni de stand van zaken op de aardbeienmarkt weer in dit eerder in vakblad Primeur verschenen artikel. "De vaart blijft erin. Op korte termijn verwacht ik weinig veranderingen. Door een goede communicatie van verwachte volumes door onze telers, denk ik dat het zomerseizoen verder ook tevredenstellend zal zijn."
Het is de voortzetting van een seizoen dat met de kasteelt goed van start is gegaan. "De kasteelt is prima verlopen. Telers die in het voorjaar een vroege teelt met verse planten en doorteelt hebben gehad, hebben een erg goed voorjaar gedraaid. De prijzen zijn op dergelijke niveaus geweest dat de extra arbeidskosten – arbeid is het laatste jaar zo'n tien procent duurder geworden – gedekt zijn." De belichte teelt daarvoor was iets wisselender, geeft Sjraar aan. "De prijzen zijn ski-high en ook erg laag geweest. Gemiddeld genomen is de teler er met een blauw oog vanaf gekomen."
Belichte teelt
Toch ziet Sjraar dat er in het algemeen veel vraag is naar aardbeien uit de belichte teelt en verwacht nog verdere groei in dit segment. "Er is interesse in de aardbeien uit de belichte teelt, in Nederland, maar ook in het buitenland, vanwege de betrouwbaarheid van aanvoer en kwaliteit en de goede smaak van de aardbeien."
Hij ziet dat het past in de trend van verdere consolidatie. "De kleinere telers vallen veelal af en grotere telers gaan door met jaarrond productie van aardbeien, ook om hun personeel het hele jaar in dienst te kunnen houden. Het is belangrijk dat je de klant continu bedient met een vergelijkbaar product, zodat teleurstellingen bij de consument vermeden kunnen worden."
Constante aanvoer en prijsvorming
Sjraar merkt dat de jaarrond teelt ook zorgt voor een constantere aanvoer en prijsvorming. "Vroeger had je een productiepiek in het voor- en najaar. Door jaarrond productie verandert het teeltschema en is er sprake van een veel gelijkmatiger aanvoer en daardoor ook van stabielere prijzen. Die productiepieken breken je vaak de nek in de prijsvorming."
Wat dit jaar niet behulpzaam is in de vraag naar aardbeien, is het weer. "Als het wat zonniger weer is, hebben we naast wat vriendelijkere verkopen in de supermarkt ook meer afzet in de gastronomie." Een ander effect van het weer is overigens dat sommige teeltlanden door de weersomstandigheden minder telen dan anders. Zo geeft Sjraar aan dat begin juni de Italiaanse markt weer aardbeien begint te vragen en dat door het slechte weer daar er uit Spanje helemaal geen aanvoer meer is. " We zien dat in die landen de productie niet voldoende is om de vraag in te vullen."
Lokale productie exportlanden
Half mei komt ook de lokale aardbeienteelt in landen waarnaar Nederland exporteert als Duitsland, Scandinavië, Oost-Europa en de Baltische Staten op gang, waardoor er tijdelijk uit die hoek geen vraag is. Wel ziet Sjraar dat er in Duitsland is geïnvesteerd in stellingen- en kassenteelt. Tegelijkertijd is in Duitsland het vollegrondsaardbeienareaal – vanwege de problemen om de arbeid in te vullen – hard teruggelopen. Daardoor verwacht hij niet dat verlies van areaal op korte termijn wordt gecompenseerd.
Of de kassen- en stellingenteelt in Duitsland in de toekomst een vlucht zal nemen zoals in Nederland, valt volgens Sjraar nog maar te bezien. "In Duitsland werden aardbeien vaak nog op een akkerbouwmatige manier in de volle grond geteeld. Daarbij werd gebruik gemaakt van de arbeid die toch voor de rest van het bedrijf nodig was, waardoor er met alleen het plantmateriaal een investering voor slechts een jaar aan de orde was."
Nu die arbeid voor vollegrondsteelten ook in Duitsland geen vanzelfsprekendheid meer is, is er een toenemende focus op stellingen- en kassenteelt, waarvan Sjraar vaststelt dat die meer kosten met zich meebrengt en een langere terugverdientijd heeft. "Het is maar de vraag of Duitse telers en hun financiers die investeringen willen aangaan. De afzet van aardbeien in Duitsland is nog altijd wat meer actiegedreven dan in Nederland, waardoor het mijns inziens onzekerder is of de hogere kostprijs van een kasteelt of stellingenteelt onder de streep gehaald kan worden. Maar als een retailer minder derving heeft en meer verkoop kan genereren door een betere kwaliteit aardbei, kan dat de afzet bevorderen en ook ruimte geven voor een extra beloning voor de teler van deze aardbeien. Verder kan dit de groei van de toch al niet geringe Duitse aardbeienconsumptie bevorderen, hetgeen voor de hele sector goed is."
Exclusievere klanten
Samen met de weersomstandigheden zorgt het ervoor dat, ook al dempt de lokale aardbeienteelt de vraag in Duitsland, de exclusievere klanten Nederlands product blijven opnemen, geeft Sjraar aan. "Ze zien dat het product kwalitatief beter is, ondanks dat de prijzen ten opzichte van het Duitse product relatief hoog zijn."
De uitdagingen op het gebied van het arbeidsvraagstuk zijn overigens niet alleen aan Duitsland voorbehouden. Zo ziet Sjraar dat dit ook in Nederland een steeds grotere rol speelt in de aardbeienteelt. "De arbeidskosten moet je op één of andere manier in de hand zien te houden. Er zijn wel ontwikkelingen op het gebied van robotisering van de oogst, maar dat staat nog in de kinderschoenen."
Een ander uitdagend aspect is de ziektegevoeligheid van aardbeienrassen. "Als teler wil je het middelengebruik tot een minimum beperken. Dan is het zaak dat je rassen teelt die ziekteresistent zijn. De laatste jaren is daar veel meer aandacht voor. Voorheen lag de focus bij een ras vooral op productie, houdbaarheid en smaak. Nu zie je dat het aspect ziektebestendigheid daarbij is gekomen."
Dit artikel verscheen eerder in editie 6, 38e jaargang van Primeur. Zie hiervoor www.agfprimeur.nl.
Voor meer informatie::
Frankort & Koning
[email protected]
www.frankort.nl