Tholen - Waar in de Scandinavische landen het aandeel kruiden in pot nog driekwart uitmaakt van het totale kruidenaanbod, moet die categorie het in Nederland en het VK afleggen tegen het gesneden product. "Dat heeft vooral met de gemaksfactor te maken," stelt Marco de Jager, managing director van Vitacress Real. "De gesneden versie leveren we ook steeds vaker voor de verspakketten die thuis worden bezorgd of bij de retail in het schap liggen, ook een product dat tot het conveniencesegment behoort."
Vitacress Real, een joint-venture tussen Gipmans Groep en het Britse Vitacress – oorspronkelijk een teler van waterkers – teelt, verpakt en vermarkt verse kruiden en andere natuurlijke smaakmakers zoals citroengras, zeekraal en verse knoflook. De verpakkingslocatie staat in Venlo, een uitstekende uitvalsbasis als een van de Europese hotspots voor de AGF-sector.
Totaalassortiment verse kruiden: pot en gesneden
Vitacress Real benadert de kruidencategorie vanuit een totaalvisie en heeft daarom naast gesneden kruiden ook potkruiden in het assortiment. "Kruidenmarkten zijn vaak ontstaan uit pot, wat eigenlijk alles te maken heeft met de houdbaarheid. Met de wortels in de grond behoudt het kruid zijn voeding, wat handig is voor de retail om het product langer in het schap te kunnen houden als de vraag even stokt. Maar ondertussen houden vele soorten gesneden kruiden het in de koelketen ook tien dagen uit. In de ongekoelde keten mag je rekenen op zo'n vijf à zes dagen. Het voordeel van de gesneden kruiden is natuurlijk dat je de plant niet hoeft te verzorgen en dat het product gewoon in de koelkast kan, waardoor je er geen speciale plaats voor hoeft te voorzien."
Toch is er volgens Marco in Nederland, het VK en ook Duitsland, een land dat enorme stappen maakt in de conveniencetrend, nog steeds een plek voor kruiden in pot, omdat er altijd wel consumenten zijn die waarde hechten aan het sieraspect en de voorraadfunctie vanwege de langere houdbaarheid. "Het kruid dat het best tot zijn recht komt in pot is basilicum, niet alleen omwille van de langere houdbaarheid van dit delicate kruid, maar ook omdat het boven de tien graden moet worden bewaard en dus niet in de koelkast kan. In de Nederlandse retail wordt meer dan de helft van de basilicum, een heel toegankelijk product qua smaak en ook populair omdat het gelinkt wordt aan Italiaanse gerechten, in pot verkocht."
In het gesneden assortiment in de retail zijn munt, peterselie en koriander de toppers, gevolgd door basilicum en selderij. In maaltijdboxen zijn basilicum en koriander de meest voorgeschreven kruiden in de recepten.
Zomer- en winterteelt
In Nederland teelt Vitacress Real van mei tot en met oktober nagenoeg alle kruiden buiten. "En waar we basilicum vroeger uit Sicilië en Spanje haalden, verkiezen we die teelt nu in de kas dicht bij huis, want voor dit gevoelige product zijn er toch vaak kwaliteitsissues tijdens het transport. In de winter halen we de kruiden die we in de zomer hier in de vollegrond telen wel uit Italië en Spanje, waar ze ook in de vollegrond groeien en deels onder tunnel, dit om de risico's te spreiden, want ook daar hebben ze eens om de zoveel jaren te maken met een koudefront. Zo verzekeren we ons van jaarronde Europese beschikbaarheid."
Omdat de winter in Zuid-Europa toch frisser is dan de zomer in Nederland, worden daar andere rassen geteeld. "Het moeten rassen zijn die iets harder groeien op die lagere temperaturen. Vanuit het zuiden komen de kruiden hier al gesneden toe, in kratjes van 5 kilo. Wij doen dan nog een stukje sorteren en uiteindelijk verpakken."
Risicospreiding
Om de klappen van klimaatverandering op te vangen, doet Vitacress Real aan geografische risicospreiding, ook buiten het Middellandse Zeegebied. "Waar we vroeger in West-Europa met twee dominante regio's werkten, hebben we nu bewust vijf streken geselecteerd, met telkens ongeveer 500 km afstand tussen de verschillende gebieden: Nederland, Noord-Duitsland, West-Duitsland, Zuid-Duitsland en Frankrijk. Onweer, zoals we hier vorig jaar eind juli hebben gehad, is vaak plaatselijk en zo proberen we in die brede linie altijd wel een plek te hebben waar goede kwaliteit kan worden geoogst." Door de klimaatverandering kan volgens Marco de zomerteelt in deze vijf gebieden iets vroeger beginnen en ook iets langer doorgaan. "Zeker Frankrijk kan in april al munt leveren, terwijl die oogst vroeger pas in mei van start ging.
Samenwerking met andere telers op programmabasis
Bijna 90% van de kruiden die Vitacress Real op de markt brengt, is van eigen teelt of van telers met wie het bedrijf langdurige afspraken heeft. Daarmee kan het de partners continuïteit bieden, maar ook afdwingen dat ze voldoen aan eisen op het gebied van kwaliteit en milieuzorg. De overige 10% wordt bijgekocht op de vrije markt, wanneer de eigen productie op een bepaald moment niet voldoende voorhanden is.
"Vaak zijn onze partners slatelers. De combinatie met de kruidenteelt is nuttig voor de gewasrotatie, zodat de grond niet uitgeput raakt. Bovendien laten kruiden altijd wat groenmateriaal achter, wat gezien kan worden als een bodembemester, en zijn meerdere oogsten mogelijk. Kruidenteelt biedt dus meerdere voordelen, maar vergt ook een zeker specialisme. Als je als slateler denkt om kruiden gewoon er even bij te doen, dan kun je je verslikken. Meerdere telers hebben het geprobeerd, maar zijn even vlug weer weggegaan," legt Marco uit.
Machinale oogst is mogelijk, maar er zijn beperkingen
Een aantal kruidensoorten kunnen volgens de managing director net zoals babyleaf machinaal geoogst worden. "Bepaalde peterselierassen lenen zich daar goed toe, op voorwaarde dat de bedden mooi egaal zijn. Toch liggen bij machinaal geoogst product niet alle steeltjes aan de ene kant en de blaadjes aan de andere kant in de verpakking, wat voor sommige retailers evenwel een eis is. Dus afhankelijk van het product, de teelt en de klant kunnen we machines inzetten in de oogst, wat vanuit arbeidsoogpunt natuurlijk een besparing inhoudt."
Groeipotentieel
De consumptie van kruiden verschilt van land tot land, niet alleen in volume, maar ook qua soorten. "In het Middellandse Zeegebied vormen kruiden een wezenlijk bestanddeel van de keuken. Toch zijn kruiden ook in West-Europa in opmars door de populariteit van exotische gerechten. Wie Italiaans kookt, voegt een blaadje basilicum toe, wie voor Aziatisch kiest, denkt aan koriander. In Nederland hebben we ook helemaal de muntthee omarmd, Duitsland is dan weer iets traditioneler. Daar wordt nog vaak peterselie voor de soep in het winkelmandje gelegd."
Kruiden zijn volgens Marco evenwel een categorie waarin nog veel groei mogelijk is. "Ongeveer 50% van de huishoudens koopt één keer kruiden per jaar, terwijl champignons en andere minder courante groenten ver boven de 80% uitkomen. En de consumenten die wel iets vaker kruiden in het winkelmandje leggen, doen dat gemiddeld eens in de twee maanden, terwijl vele groenten wekelijks of tweewekelijks geconsumeerd worden. Zowel de cijfers van de marktpenetratie als de frequentie van de aankopen wijzen dus op de mogelijkheid om verdere groei te realiseren."
Maaltijdboxen als opstap naar hogere consumptie
In die zin kan de populariteit van de verspakketten de categorie een duwtje in de rug geven. "In de coronaperiode namen de abonnementen op maaltijdboxen van thuisbezorgers een vlucht. Nu hebben de supermarkten dat segment eigenlijk een beetje overgenomen. Bepaalde retailers hebben een behoorlijke range aan maaltijdpakketten. Het begon met een basisassortiment, waaronder lasagne, nu is het mogelijk tot vijftig verschillende verspakketten te vinden. En precies kruiden kunnen die twist geven om dat smaakpalet heel breed te maken."
In iets minder dan de helft van de gerechten bij de marktleider in thuisbezorging van maaltijdboxen in Nederland zitten volgens Marco kruiden. "Ook wij voorzien leveranciers van verspakketten, vooral door onze ervaring met kruiden in de ongekoelde keten, want houdbaarheid is in dit segment een belangrijke factor. En omdat we ook geautomatiseerd zijn in het portioneren van verpakkingen, kunnen we gemakkelijk de echt kleine porties van tussen de 5 en 20 gram leveren. En onze grotere ambitie is om via de verspakketten de marktpenetratie van kruiden te vergroten, want wie het eenmaal heeft geproefd in de maaltijdboxen, zal ook in de winkel vlugger een portie voorgesneden koriander of basilicum in pot in het winkelwagentje leggen," besluit Marco.
Dit artikel verscheen eerder in editie 5, 38e jaargang van Primeur. Zie hiervoor www.agfprimeur.nl.
Voor meer informatie:
Vitacress Real 
[email protected]
www.vitacressreal.com