Tomaat is het grootste vruchtgroentegewas ter wereld. En als het gaat om de teelt in hightech kassen, is Nederland koploper. Innovatie en onderzoek is belangrijk om deze koppositie te behouden. Samen met Delphy Glasgroenten houden telers er daarom de vaart in: onderweg naar een fossielvrije toekomst.
Door blijvend te investeren en innoveren in nieuwe producten, nieuwe technieken en nieuwe markten, ontwikkelde Lans zich tot één van de modernste tomatenkwekerijen in Nederland. Het bedrijf is dan ook nauw betrokken bij de projecten van Delphy.
LED bij Lans
"Wij leren van hen en zij leren van ons", vertelt Cees Maan Teeltmanager bij Lans, vestiging De Lier. Dat belichtingsoplossingen invloed hebben op het kasklimaat, weet Cees als geen ander. "Wij hebben door de jaren heen met alle soorten lampen en combinaties daarvan geteeld. En elke keer moesten we leren omgaan met de nieuwe omstandigheden. Dat kunnen we en dat doen we. Maar niet voordat de grootste risico's in kaart zijn gebracht."
"Ook bij LED. Voor ons gevoel verdampen de planten minder onder deze lampen. Grote vraag is dan: is dat negatief of niet? Aan onderzoekers de opdracht deze kwestie verder uit te diepen. Het Improvement Centre is daarvoor prima uitgerust. Zij kunnen op kleine schaal dingen testen en grenzen opzoeken. Die grenzen zijn heel belangrijk voor ons. Bij het uitwerken van de eigen teeltstrategie weten we dan goed waarop we moeten letten. Er is bij Delphy altijd wat te zien en wat te leren. En zelf heb ik ook ideeën genoeg. Samen brengen we de tomatenteelt op een hoger plan."
De deadlines zijn helder. In 2030 moet de glastuinbouw haar CO2-uitstoot gehalveerd hebben en in 2040 geheel klimaatneutraal en economisch rendabel kunnen produceren. "Om die doelen te bereiken moet het energieverbruik drastisch omlaag", verwoordt Delphy-onderzoeker Stijn Jochems de opgave waarvoor de sector staat. "Met de introductie van LED-belichting is al een flinke stap gezet."
Uitdaging
Met deze efficiënte lampen besparen telers namelijk flink op elektra. Ook blijkt het een goede tool om planten en dus productie te sturen. Het LED-verhaal heeft echter ook een 'staartje', vervolgt Stijn. "Vergeleken met de gangbare lampen (Son-T) ontstaat namelijk een heel ander kasklimaat en daar reageert het gewas op."
Sinds 2015 kwantificeert het onderzoeksteam daarom de effecten van LED en andere energiebesparende technieken op de groeiomstandigheden. "Belangrijke uitdaging is het leren telen met minder warmte. Elk jaar neemt onze kennis toe en komen er ook weer nieuwe vragen aan het licht."
Proefopzet
Het Improvement Centre te Bleiswijk is de aangewezen proeflocatie voor de proevenreeks. "We hebben de faciliteiten om een teelt nauwgezet te monitoren en sturen, waarbij ook gewasreactie in kaart gebracht wordt."
Stijn noemt onder meer de scherminstallaties die de kasafdeling isoleren en ontvochtigingsapparaten die extra handvatten geven om het klimaat te verbeteren en het energieverbruik te verlagen. "Inmiddels zijn we in staat om met full LED een zuinige én hoogproductieve teelt neer te zetten. Maar wellicht kan het nog zuiniger. Daarom experimenteerden we vorig jaar met dimbare lampen. In die proef richtten we ons op de beste kilo-opbrengst per energie-eenheid."
Voor de telers
Gedurende het hele project houdt Stijn de telers op de hoogte. Blogs, nieuwsbrieven, rondleidingen en lezingen, de interesse is groot. Logisch, want de deadlines naderen snel. "Voordat telers grootschalig gaan investeren, willen ze de technieken wel eerst bewezen zien. Zeker qua inpassing in de volledige teeltstrategie. Dat kan hier, onder praktijkconforme omstandigheden."