Tholen - “Vanaf de zomer is de verkoop goed geweest en zijn de prijzen op een wat hoger niveau dan we de afgelopen jaren gewend waren,” duidt Marcel van Lith, senior verkoper bij The Greenery, eind november de rode bessenmarkt. Marcel ziet twee factoren die daarbij een rol spelen. “Er is een bredere vraag ontstaan en het aanbod is iets kleiner.”
“De afgelopen oogst zijn er op de meeste bedrijven wat minder kilo’s geplukt waardoor er wat minder bessen de bewaring zijn ingegaan.” Daarnaast hebben de coronamaatregelen – door de sluiting van de horeca viel destijds een groot deel van de rode bessenafzet weg – een onverwacht neveneffect gehad. “Tijdens de coronaperiode was iedereen genoodzaakt naast horeca ook afzet richting retail of andere kanalen te zoeken. Daardoor is er nu meer spreiding. Er is een bredere markt verkregen, wat voor de afzet positief uitpakt.”
Positieve vooruitzichten
Voor de afzet van rode bessen is de maand december, wanneer de vraag traditioneel toeneemt, bepalend, geeft Marcel aan. “Als de drukke decembermand goed verloopt, is dat met de afzet van het de rest van het seizoen vaak ook zo.” Eind november houdt Marcel nog een slag om de arm, maar noemt de vooruitzichten positief. Al blijft het seizoen afhankelijk van de bewaarkwaliteit van de bessen. “Aan het begin van het bewaarseizoen is het uitvalpercentage nog klein. De bewaarkwaliteit weet je pas vanaf december en als het uitvalspercentage te hoog is, kan de prijs dat nooit goed maken.”
Marcel ziet dat in het verlengde naar de toenemende vraag naar zachtfruit, ook de vraag naar rode bessen groeiend is. “Hoewel de zachtfruitgroei vooral blauwe bessen en frambozen betreft, groeit de vraag naar rode bessen en bramen in mindere mate mee.” De verkoper verwacht dat het ook een lichte groei van het areaal met zich zal meebrengen. Daarnaast ziet hij aan de telerskant een schaalvergroting. “Die is snel doorgezet. Voorheen werd veel van de rode bessenteelt als neventak gedaan of in kleine bedrijfjes. We zien nu dat veel van die bedrijfjes en neventeelten zijn gestopt, wat een specialisatie en schaalvergroting tot gevolg heeft.”
Arbeidskosten wegen zwaar door
Al met al goede vooruitzichten voor de rode bes in Nederland dus. Toch is het niet alles goud wat er blinkt, geeft Marcel aan. “De afzet loopt voorspoedig, maar dat is niet allemaal winst, de kosten zijn ook fors toegenomen.” Hoewel alle kosten stegen, ziet hij vooral de arbeidskosten als een uitdaging voor de rode bessenteelt die arbeidsintensief is. “In het zachtfruit wegen de arbeidskosten heel zwaar door.” De verkoper ziet dat het van invloed is op de concurrentiepositie van de Nederlandse rode bes, zeker in de zomerperiode en in jaren met een grotere Europese oogst.
“De Nederlandse concurrentiepositie verzwakt daardoor. In tijden van ruimere beschikbaarheid van rode bessen moet Nederland een positie veroveren en dan zijn de hoge kosten meer van invloed.” De verkoper geeft aan dat in de zomerperiode de Nederlandse rode bes voornamelijk lokaal wordt afgezet. “Tijdens de bewaarperiode, zo vanaf oktober, begint de vraag van exportbestemmingen toe te nemen. De Nederlandse rode bessen gaan naar nagenoeg alle Europese bestemmingen, maar Frankrijk, Duitsland, Oostenrijk, Zwitserland en Italië zijn onze belangrijkste exportmarkten.”
Oogstzekerheid
In combinatie met de toenemende weersinvloeden merkt de verkoper op dat de stijgende kosten ook het risico van de teelt doen toenemen. “Vanwege de hoge kosten kan de teler het zich niet veroorloven dat een oogst mislukt, daar zijn de kosten te hoog voor. Daarbij kun je bij een mislukte oogst klantafspraken niet nakomen, wat tot nog hogere kosten leidt. Telers moeten er alles aan doen om oogstzekerheid te garanderen.”
Een andere uitdaging is de invulling van de gewasbescherming, geeft Marcel aan. “Bijvoorbeeld de Duitse markt eist dat er residuen van maximaal vijf middelen op rode bessen aanwezig mogen zijn. Het op de markt brengen van gewasbeschermingsmiddelen is een duur en langdurig traject waarbij producenten een kosten-batenafweging maken. Daardoor is het aantal middelen voor kleine teelten beperkt. Daarnaast werken steeds meer middelen heel specifiek en dat houdt in dat als je de middelen niet afwisselt ze resistentiegevoelig zijn. Maar dat afwisselen valt niet mee als je maximaal vijf werkzame stoffen mag gebruiken en er weinig middelen beschikbaar zijn. Dat maakt het een uitdaging om aan de klanteneisen te voldoen. Klanten wensen enerzijds een perfect product, maar om een goed product te telen is al een hele uitdaging, en anderzijds moet de teler dan ook nog rekening houden met de gewasbescherming. Voor rode bes is dat een forse uitdaging.”
Dit artikel verscheen eerder in editie 12, 37e jaargang van Primeur. Zie hiervoor www.agfprimeur.nl.
Voor meer informatie:
The Greenery
[email protected]
www.thegreenery.com