De Eerste Kamer heeft dinsdag in navolging van de Tweede Kamer voor invoering van de 'Wet fiscale maatregelen glastuinbouw' gestemd. SGP, PVV en FVD stemden als enige partijen tegen.
BBB stemde, na de nodige kritische vragen in overleg en debat voorafgaand aan de stemming, wel voor. Dat deed de partij nadat een motie was aangenomen die belooft dat er een impactanalyse komt van de afbouw van vrijstellingen voor aardgasgebruik. Die analyse zou er in het tweede kwartaal van 2024 moeten zijn.
Belang wkk
De partij maakt zich, overigens net als meerdere andere partijen, zorgen over de rol die wkk-installaties vervullen in het stabiel houden van de elektriciteitsvoorziening in Nederland. Wkk-installaties moeten (voorlopig) nog wel goed kunnen blijven draaien zolang er niet voldoende alternatieven zijn.
Minister Jetten vindt het belangrijk dat gebruik van wkk-installaties in de glastuinbouw niet de 'verkeerde prikkel' geeft, zoals volgens hem in de energiecrisis is gebeurd. "Wkk-installaties werden niet aangezet om in eerste instantie het glastuinbouwbedrijf te bedienen, maar vooral om elektriciteit te kunnen verkopen tegen piekprijzen."
Zorgen over kleine tuinder
In de debatten voorafgaand aan de stemming keerde herhaaldelijk de zorg van partijen over de effecten van de wet op 'kleinere tuinders' terug. Minister Jetten erkende dat het verlengde afbouwpad wel vooral kleinere tuinders ten goede komt, maar hij wilde niet mee in de stelling van SGP'er Schalk dat de wet 'beter' is voor grotere tuinders. Jetten wijst op een reeks zaken die meespeelt. "In hoeverre heb je al led uitgerold? In hoeverre ben je bezig met de overstap naar meer biologische productie? Is de afzetmarkt vooral Nederland en Noordwest-Europa, of is die afzetmarkt veel internationaler?
De minister stelt voor herhaaldelijk analyse uit te voeren over hoe de sector ervoor staat, zoals ook gebeurt is voorafgaand aan het opstellen van de wet. Hij noemt het 'interessant' om in die analyses goed onderscheid te kunnen maken tussen kleinere en grotere tuinders.
Overleg met Europa
Nu de Eerste Kamer met de wet heeft ingestemd, kan de wet ingevoerd worden met ingang van 1 januari 2024. Wel is nog belangrijk dat de Europese Commissie instemt met de Nederlandse verlenging van het afbouwpad voor het verlaagd aardgastarief voor de glastuinbouw. De regering verwacht niet dat dit als staatssteun wordt aangemerkt, net als lobbyist Jesse Schevel van Glastuinbouw Nederland. Na het akkoord in de Tweede Kamer liet hij optekenen dat hij de kansen gunstig inschat. "Onze signalen zijn positief."
Honderd procent zeker is het pas na akkoord uit Europa. Op een wat-als-Europa-niet-instemt-scenario wilde minister Jetten niet vooruitlopen. Schevel deed dat in beperkte mate al wel. "Als Europa niet met verlenging instemt, dan moet er opnieuw naar de wet gekeken worden. Maar daar gaan wij niet vanuit."
Update 22 december: Inmiddels is Glastuinbouw Nederland met een officiële reactie gekomen. Die is hier te lezen.
Weegmomenten
In 2024 volgen meerdere controle-momenten. De analyse na de hierboven genoemde motie is er één, maar ook de Tweede Kamer wist via amendementen dergelijke weegmomenten al in te bouwen in de wet. Ook hier ging het om een weegmoment voor de wkk-maatregelen. Verder volgt in 2024 een tariefstudie voor de CO2-heffing die ook in het wettenpakket zit.