In een nieuw project van 10 hectare in Frövi in Zweden wordt restwarmte van een nabijgelegen papierfabriek gebruikt om jaarrond tomaten te telen. Vanaf 2024 aar wil het team de lokale markt van deze tomaten voorzien. Projectontwikkelaar WA3RM heeft tevens een bedrijfsmodel ontworpen dat sectoren die te maken hebben met overtollige warmte en diegenen die deze kunnen benutten, samenbrengt. “Het beste wat je kunt doen met bijna gratis warmte, is planten laten groeien,” volgens medeoprichter en plaatsvervangend CEO Fredrik Indebetou eind 2023.
Het Zweedse ontwikkelingsbedrijf richt zich op het duurzamer maken van energie-intensieve sectoren. Het bedrijf is opgericht in 2015, maar het concept werd zeven jaar eerder ontwikkeld bij de European Spallation Source (ESS). Dat is een moderne onderzoeksfaciliteit. De naam van het bedrijf is WA3RM en bestaat uit drie kernprincipes: Renewable (Hernieuwbaar), Recyclable (Recyclebaar) en Responsible (Verantwoordelijk). Het heeft als doel om 100% van de afvalstromen en restwarmte te recyclen. WA3RM verdiept zich in kasteelt waarbij grote sectoren hun afvalstromen aan de betreffende kasteelten verkopen.
"Afvalstromen zijn altijd een probleem en afvalproducerende sectoren zijn altijd geïnteresseerd in nieuwe oplossingen. Wij identificeren de juiste toepassingen, ontwerpen het systeem en zorgen voor de financiering en ontwikkeling. Een kas, vezelslib of tuinbouw zijn voorbeelden van totaaloplossingen," legt Fredrik uit. "Tevens hebben we in Zweden ook toegang tot water, land, elektriciteit en schoon water. Met die factoren is het mogelijk om een teeltbedrijf op te zetten, met de bijna gratis warmte als belangrijkste onderdeel."
Het eerste 20 hectare grote kasproject, waarvan de eerste 10 hectare bijna voltooid is, wordt gebouwd door KUBO en bevindt zich op 2,5 uur rijden van Stockholm. De warmtebron is een nabijgelegen pulp- en papierfabriek, die het hele jaar door tomatenteelt ondersteunt zodat aan de marktvraag wordt voldaan.
FoodVentures heeft ervaring met het bouwen van kassen in minder ervaren landen en heeft overzicht op de situatie. "Dirk Aleven staat open voor nieuwe ideeën, is ervaren en spreekt vloeiend Engels. Dat geeft ons vertrouwen in een goede uitkomst," zegt Fredrik.
Meer kassen op komst
Fredrik verwacht dat de kas van 20 hectare de grootste in de Noordse landen is. WA3RM heeft grote ambities. Ze hebben contact gelegd met tal van sectoren in Zweden, waaronder één boven de poolcirkel die connecties heeft met de Hybrit. Dat is een grote groene staalproductielocatie in Gällivare. Dat bedrijf werkt samen met het Zweedse mijnbouwbedrijf LKAB en streeft naar fossielvrije productie wat belangrijk in Frederiks langetermijnvisie is.
"Aardgas is nog steeds een bron die uitgeput raakt, en uiteindelijk moeten we het uitfaseren. Hetzelfde geldt voor de tuinbouw: zelfs als je het gebruik van aardgas maximaliseert door een WKK te implementeren, ben je nog steeds afhankelijk van aardgas."
Hybrit levert 90% van het Europese ijzer en wil het koolstofcomponent vervangen door waterstof. "Het heeft 50% van de huidige jaarlijkse stroomproductie van Zweden nodig. De gegenereerde restwarmte is ongeveer twee keer zo groot als de warmtevraag van Litouwen. Hoewel we niet alles kunnen recyclen, staan we op het punt om daar een project te realiseren." Een ander project in ontwikkeling is gerelateerd aan een groot datacenter dat mede ontwikkeld is met EcoDataCenter. Dat is momenteel één van de grootste bouwprojecten in Zweden.
Het WA3RM-team staat open voor discussies over deze projecten. Ze zijn niet afhankelijk van externe financieringskapitaal voor de uitvoering van de projecten. "We hebben ons eigen fonds gestart, dat onze eerste vier projecten via eigen vermogen dekt. Dit betekent dat we alles in eigen beheer hebben, wat veel vrijheid geeft," zegt hij. Daaraan voegt hij toe dat het afronden van de financiering moeilijk was. De tuinbouwsector in Zweden is onderontwikkeld.
"Er is geen ondersteuning en geen politieke erkenning en dat is vreemd. We hebben onszelf acht jaar gepositioneerd en dat werpt nu vruchten af." WA3RM ziet hun oplossing voor restwarmte als beste voorbeeld en verwacht dat dit project zich door de Europese Unie verspreidt. "Het maakt dingen makkelijk zoals het aansluiten op het energienet of het stellen van vragen over vergunningen. Wanneer de tuinbouwsector begrijpt wat we aanbieden en het voordeel ziet, kunnen we samen investeren, infrastructuren delen, geld besparen en efficiënter worden zonder gebruik van fossiele brandstoffen. Dat is de kern van wat we doen."
Prijs versus duurzaamheid?
De huidige productiekosten in Zweden van duurzaam en lokaal geteelde groenten overtreffen die van geïmporteerde producten niet. Fredrik merkt op dat arbeid en kapitaaluitgaven de belangrijkste kostenposten van een locatie zijn. "We maken deel uit van een Zweedse telersunie voor verkoop en kunnen qua prijs niet concurreren met goedkope import." Frederik is ervan overtuigd dat de eerste die een overschot aanbiedt, de markt domineert. Hoewel het doorgaans in de markt draait om de prijs.
"70% van de groenten in Zweden worden geïmporteerd. Het grootste probleem ligt in de teelt. Vooral in zuidelijke delen van Europa zoals Spanje en Noord-Afrika. We moeten proactief maatregelen nemen in plaats van te reageren op gebeurtenissen die zich voordoen. Retailers kunnen een belangrijke rol spelen door lokale groenten te verkopen in plaats van geïmporteerde groenten."
"Grote inkopers kunnen veranderingen teweegbrengen door de kenmerken van de groenten die ze kopen te dicteren. Consumenten hebben vaak geen idee wat ze kopen, maar de retailers die hen hierover informeren, kunnen marktleider worden. We pleiten voor samenwerking om de huidige en aanstaande macro-economische, arbeids- en klimaatgerelateerde uitdagingen aan te pakken."
Voor meer informatie:
Niklas Rydberger
WA3RM
Tel: +46 735 08 42 88
[email protected]
www.wa3rm.com