In Okahandja, 70 km ten noorden van Windhoek, is het nieuwste
aquaponics-teeltbedrijf van Namibië recent begonnen met het leveren van alle benodigde pillowpacks, gemengde sla en andere bladgroenten aan de Namibische DC's van Freshmark voor de verkoop in Checkers-winkels in het hele land.
"Als je naar luchtfoto's kijkt, zie je hoe droog Okahandja is," legt Ryno Postma uit, registeraccountant en commercieel directeur van Oribi Aquaponics, een Namibische trust.
Aquaponics gebruikt - net als hydrocultuur - slechts 10% van het water dat nodig is voor groenteteelt in de grond en is daarom een no-brainer voor een plaats als centraal Namibië, aldus Ryno.
Natuurlijke haag houdt het groen
Het recirculatiesysteem werd geleverd door Justin Hess van Ichthys
Aquaponics, de grootste leverancier van aquaponics-systemen in Afrika met projecten op vele continenten.
Rechts: Red 6 Mozambique tilapia.
Ryno dankt Colin Bremner van Kleinskuur Aquaponics voor het verduidelijken van de principes toen Ryno en zijn neef Heindré van Zyl het concept begonnen te onderzoeken: vissen scheiden voedingsstoffen uit die beschikbaar worden gesteld aan planten, die op hun beurt het water zuiveren.
"Je teelt gewassen zonder chemische meststoffen of gewasbeschermingsmiddelen. Als je chemische middelen gebruikt, gaan je vissen dood. Dat is een natuurlijke afdekking in je aquaponics systeem om ervoor te zorgen dat je kwaliteitsproducten levert die veilig zijn voor menselijke consumptie."
Naast de slasoorten die Oribi Aquaponics teelt, zegt Ryno dat ze ook graag babykool willen maken en hun kruidenassortiment willen uitbreiden.
Het bedrijf zal tegen volgend jaar bestaan uit zes modulaire en onafhankelijke units (Vegtech's OptiGrow kasstructuur met aluminium schaduwschermen). Fase 1a bestaat uit drie modulaire units waarin een nieuw geïnstalleerde nevelinstallatie planten die het moeilijk hebben in de felle middagzon, opmerkelijk nieuw leven heeft ingeblazen. "De hitte is verschrikkelijk," merkt Ryno op.
Een ander aspect dat Oribi onderscheidt van andere teeltbedrijven in Namibië, zegt hij, is de high-care faciliteit, waar bladeren worden gewassen, gedroogd, in pillowpacks met beschermende atmosfeer (MAP) worden geplaatst en koel worden gehouden.
Fondsenwerving
Oribi is op dit moment bezig met het inzamelen van geld voor de rest van het aquaponics teeltsysteem, waaronder een regenwateropvang op het dak van de kas (ze willen uiteindelijk niet meer afhankelijk zijn van een boorgat maar van regenwater), een opkweekfaciliteit voor planten en een viskwekerij.
Ze gebruiken de Red 6 Mozambique tilapia, gekweekt door de gerenommeerde Rivendell Hatchery in de Oostkaap, die ze ook willen vermeerderen in hun eigen bedrijf.
"Namibië is extreem streng wat betreft de vissoorten die je mag gebruiken. De tilapia uit Mozambique is een inheemse soort, waardoor het de logische keuze was die de autoriteiten zouden goedkeuren. In de toekomst willen we forel toevoegen om als viseiwit te leveren aan formele en semi-formele markten."
De watertemperatuur, die altijd tussen 19 en 22°C wordt gehouden, is ideaal voor forel; de tilapia uit Mozambique blinkt uit bij hogere temperaturen, maar de Red 6 stam is beter bestand tegen kou dan zijn wilde Afrikaanse neven.
Ryno beschouwt de koele watertemperaturen, plus nu het vernevelingssysteem, als de sleutel om planten door de hete Namibische dagen te loodsen. Het water wordt gekoeld door het twee meter in verticale torens te laten vallen. Omkeerbare warmtepompen helpen hierbij en kunnen het water in de winter juist opwarmen.
Er worden zonnepanelen geplaatst op het dak van de high care faciliteit - een zonne-energiebedrijf is aandeelhouder in de Oribi Aquaponics Namibia Trust - maar niet om stroom op te slaan in accu's; hun grote aantal en diversiteit aan pompen maakt dat onbetaalbaar duur.
"Onze kosten per kilowatt van zonne-energie zouden bijna het dubbele zijn van wat we nu betalen," merkt hij op; ze zijn aangesloten op het nationale elektriciteitsnet van Namibië.
Aandacht voor de cijfers
Ryno vertelt dat ze samen met zijn neef Heindré van Zyl, die een achtergrond heeft in engineering en filmmaken, op zoek waren naar mogelijkheden waarbij ze het gevoel hadden dat ze een positieve en tastbare bijdrage leverden. "We zijn begonnen met het onderzoeken van aquaponics, wat een organisch proces is. Het is anders dan hydrocultuur, wat een chemisch proces is. We vinden het positief dat het een natuurlijk ecosysteem is."
Synergie wordt gecreëerd door hun serviceovereenkomst met champignonteler Jan Conradie van Agricon Mushrooms in Okahandja, met wie ze administratieve middelen, gekoeld transport en een opslagruimte delen.
Ryno wijst erop dat het bedrieglijk eenvoudige proces van aquaponics vaak hobbyisten met een technische inslag aantrekt, vaak mensen die minder geïnteresseerd zijn in hoe de zakelijke kant eruit zou zien. Hydroponics trekt daarentegen meer "zakelijk ingestelde" mensen aan, merkt hij op. "De meeste mensen besteden niet genoeg aandacht aan de zakelijke kant van aquaponics, terwijl ik denk dat dat het belangrijkste is. Om te slagen moet je net zoveel energie steken in de zakelijke kant, zoals het vinden van een afname, als in de technische kant."
Investeringen stromen naar Namibië
Namibië trekt momenteel een groot deel van de directe buitenlandse investeringen in Afrika aan. De stabiliteit van de regering en haar toewijding aan de tuinbouw werken in haar voordeel.
"We kijken naar vervolgprojecten in Namibië. We zijn actief in andere gewassen met het oog op vervolgprojecten. Namibië heeft een zeer grote drive om de voedselimport te verminderen en de lokale productie te bevorderen," zegt Ryno.
Het land sluit soms zijn grenzen voor importen (voornamelijk uit Zuid-Afrika) om het lokale aanbod te ondersteunen, maar hierbij wordt de betaalbaarheid van de markt voor verkopers soms opgeofferd. Ryno benadrukt de intentie van Oribi Aquaponics Namibia Trust om de betaalbaarheid van voedsel in Namibië te verbeteren. "De consument en de bevolking in het algemeen moeten profiteren van een betere toegang tot voedsel als je een verschil wilt maken."
Om dat te bereiken, stelt hij, zijn ze van plan om gewassen te telen in gebieden die lange tijd afhankelijk waren van import en dat te doen tegen een fractie van de waterkosten van conventionele gewassen. "Het gaat erom producten te leveren waar water een probleem is en milieuoverwegingen niet uit de weg te gaan."
Het aquaponics-teeltbedrijf in de doornstruiksavanne van centraal Namibië (foto's geleverd door Oribi Aquaponics).
Voor meer informatie:
Ryno Postma
Oribi Aquaponics
Tel: +264 61 302 577
[email protected]