Tholen - Zelf kas en gewas kunnen testen op ToBRFV is voor telers al een grote winst. Zeker in een tijd met veel virusdreiging. Nieuw is dat telers nu zelfs al binnen een uur een betrouwbaar resultaat hebben. Ook het testen van slechts een paar planten is nu mogelijk met een ‘light test’ die wordt ontwikkeld door Spark Radar. De marktintroductie volgt eind dit jaar.
“Telers vroegen ons om zo’n test, zodat ze heel gericht één of enkele planten kunnen testen, maar wel met de voor onze test geldende specificiteit en betrouwbaarheid”, vertelt Bas Rutjens. Hij richtte samen met compagnon Rogier van der Voort Spark Genetics op, waaruit Spark Radar voor on-site plantpathogeentesten voortkwam.
Rogier en Bas
Paar planten testen
Sinds eind vorig jaar is de eerste kit, gericht op ToBRFV, in de tuinbouw actief. “Daarmee kunnen telers 60 planten testen en inmiddels zelfs 100 tegelijk. Maar bij een duidelijk symptomatische plant wil een teler onze reguliere test niet inzetten. De teler wil dan slechts één of enkele planten testen ter bevestiging.”
Spark Radar biedt nu een alternatief voor de bestaande antigeentest aan. “Een anigeentest is minder gevoelig en heeft last van vals positieve of vals negatieve meldingen. Ons systeem geeft alleen signaal als genetisch materiaal van een specifieke pathogeen wordt aangetroffen in het monster. Wij werken eigenlijk met een sterk ingekorte versie van de reguliere test, zonder in te boeten op de werking.”
Die werking is dit jaar door een onafhankelijk Belgisch onderzoeksinstituut gevalideerd. “Daar is onze test vergeleken met de bekende Q-PCR-test. De resultaten laten zien dat onze test vergelijkbaar is qua gevoeligheid en geen vals positief signaal vormt.”
Plant aanprikken
Bij de ‘light test’ is een cruciale stap hoe de gebruiker van een kleine hoeveelheid aan materiaal tot een goed, betrouwbaar signaal komt. “Planten zijn bekend om de aanwezigheid van allerlei stoffen die verstorend werken in enzymatische reacties, zoals bijvoorbeeld PCR-testen. Je zult daarom bijna altijd zuiveringsstappen moeten uitvoeren. Ook onze testen bevat enzymen die gevoelig zijn voor deze plantcomponenten. Zeker bij de reguliere test met zijn hoge gevoeligheid is zuiveren een must. Voor de ‘light test’ gaan we anders te werk.”
Bij de ‘light test’ doet de gebruiker dat al tijdens het bemonsteren. “De teler prikt de plant bij deze test, anders dan bij de reguliere test, aan. Bladmateriaal nemen is niet nodig. Na het aanprikken brengt de gebruiker het materiaal direct over naar de testoplossing.”
Aanvulling op bestaande test
Na de introductie van de reguliere ToBRFV-test voor bladmateriaal volgden al snel ook een test voor zaden, water én een swabtest voor oppervlaktes. Die testen zijn gedurende het seizoen verder geoptimaliseerd. “Je wilt hier juist lage virusniveaus in grotere volumes water of plantmateriaal waarnemen. We weten voor water inmiddels uit wetenschappelijke onderzoeken dat ToBRFV via de wortelpuntjes in de substraatmatten kan lekken en daarna weer in het drainwater. Dat water kun je testen met onze reguliere test.”
De essentie van de reguliere test blijft vroegtijdig detecteren van virus. “Waar wij de kracht van de bestaande test bevestigd zien is bij telers die in het begin van de teelt schoon starten. Als zij dan stelselmatig testen en toch virus vinden, kunnen ze snel ingrijpen. De ‘light test’ is hierop een aanvulling om heel gericht een paar verdachte planten later in het seizoen te testen.”
Komkommerbontvirus
Het initiële idee van Bas en Rogier was het ontwikkelen van een modulaire test. ToBRFV bleek het meest urgente probleem voor een groot deel van de markt. Inmiddels is ook voor het komkommerbontvirus (CGMMV) eenzelfde test ontwikkeld als de reguliere ToBRFV-test. “De toevoeging van komkommerbont is voor ons de bevestiging van ons initiële idee.”
De testkit voor komkommerbontvirus werkt op dezelfde manier, met een magnetisch rack en een detectie rack. “Door gebruik te maken van het magnetische rack trekken we als het ware het virus uit het verzamelde materiaal. Het zorgt mede voor de hoge gevoeligheid van onze test.”
De kit voor komkommerbont is al op de markt en wordt gebruikt in Nederland en Frankrijk. “Tot nu toe met goede resultaten. Qua feedback naar ons toe helpt het wel dat komkommerbont geen Q-status heeft, zoals ToBRFV in Europa wel.”
Bacteriën ook mogelijk
De modulaire test van Spark Radar zal op termijn ook ingezet kunnen worden voor nog meer virussen, maar ook voor bacteriën. “Onze test zou hiervoor op dezelfde manier werken. Actieve bacteriën maken continue RNA aan. Net als bij virussen halen we een specifiek RNA uit het verzamelde materiaal om te testen. We hoeven alleen de reagentia op een ander virus of een bacterie aan te passen.”
Voor meer informatie:
Rogier van der Voort
Spark Radar
Padualaan 8
3584 CH Utrecht
[email protected]
[email protected]
www.sparkradar.bio