Tholen - Wat is nu het verschil tussen wat er was afgesproken en wat er nu als wet op tafel ligt? Die vraagt belooft het kabinet te beantwoorden in een brief voorafgaand aan de 'grande finale' van drie dagen debatteren over de in de sector gevreesde 'Wet fiscale maatregelen glastuinbouw'.
Staatssecretaris Van Rij van Fiscaliteit en Belastingdienst deed maandagmiddag die toezegging in de tweede ronde van het wetgevingsoverleg. Hij moest het maandagmiddag zonder de hulp van minister Jetten van Klimaat en Energie stellen in het overleg waarbij hij mondeling aanvullingen gaf op zijn schriftelijke beantwoording van het vragenvuur van afgelopen week. Woensdag, bij een plenair debat, is Jetten er wel bij om Van Rij te helpen bij het verdedigen van de plannen.
Heeft teler alternatieven?
Dat Jetten maandagmiddag ontbrak, maakte dat Van Rij niet te diep in wilde/durfde te gaan op vragen over technische alternatieven voor de glastuinbouw als ze van het gas af moeten. Erkens van de VVD wees erop dat het door de voorgestelde plannen draait om 'het fundamenteel ombouwen van het bedrijfsproces' voor de sector, maar dat daarbij de alternatieven nog niet snel genoeg voorhanden zijn. Het elektriciteitsnet is de komende jaren nog zeker een knelpunt, terwijl 'starten met aardwarmte, als je optimistisch bent, zeker 10 jaar duurt'. In een brief, voorafgaand aan het plenaire debat van woensdag, belooft Van Rij daar samen met Jetten op terug te komen.
Brief beloofd
De vraag die dan beantwoord moet worden is: is het realistisch voor zowel kleinere als grote telers dat ze de voorgestelde verduurzaming mee gaan maken de komende pakweg vijf jaar? Andere punten waarop kritische Kamerleden ook antwoord willen in die brief zijn 'rechtvaardigheid' (Grinwis van de ChristenUnie mist dat punt nu nog omdat de maatregelen niet voor iedereen gelijk zijn) en de businesscase voor geothermie. Die mag, als het aan Van der Lee van GroenLinks ligt, niet slechter worden als telers langer de tijd krijgen om te profiteren van een verlaagd tarief op aardgas.
10-voudige opbrengst
Van Rij herhaalde, net als in de schriftelijke beantwoording van vragen uit ronde 1, telkens dat het kabinet keuzes maakt en wel degelijk beseft wat de impact voor de sector is. Daarbij draait het niet om gemiddelden voor de hele sector, maar uiteraard om individuen, want die rekenen door wat de gevolgen van de maatregelen voor hun bedrijf gaan zijn (Glastuinbouw Nederland en AgroEnergy hebben hiervoor ook een tool ingericht).
Over die individuele gevallen had ook Kamerlid Omtzigt het. Hij gaf de aanzet voor de hierboven al genoemde vraag (Wat is nu het verschil tussen wat er was afgesproken en wat er nu als wet op tafel ligt?) en wees op '10-voudige' opbrengst van de maatregelen ten opzichte van wat eerst beoogd was (33 miljoen eerst versus 'dik 300 miljoen euro nu' bij invoering van deze wet).
Andere koers
Volgens Omtzigt komt dat verschil door de andere 'koers die gevaren wordt'. Dat mag van hem, maar hij wil wel weten wat dan nu anders is in de voorgestelde wet. Ook vindt hij niet dat het, vanwege de degressiviteit in de belastingmaatregelen, zo mag zijn dat '2 familiebedrijven die 170 kuub gas gebruiken meer belasting gaan betalen dan 1 bedrijf dat 340 kuub gas gebruikt.'
Als alternatief draagt Omtzigt aan om kleinere telers toe te staan samen een inkoopcoöperatie te starten, zodat ze samen de energiebelasting kunnen delen en daarmee niet 'op achterstand komen te staan van grote bedrijven'. Ook hier zegde Van Rij toe erop terug te komen, maar daarvoor heeft de regering wel meer tijd nodig. "Ik kan het nu niet allemaal overzien."
Degressieve tarieven
De bijdrage van Omtzigt maakte dat Weyenberg namens D66 het 'grotere probleem' aan wilde wijzen: degressieve tarieven. Die maken dat er 'oneerlijkheid' ontstaat. De kern van het probleem: degressieve tarieven, volgens Weyenberg. Hij zegt: dat Kamerleden nu zoeken naar aanpassingen, komt puur door die degressiviteit in de tarieven.
In minder jargon: een degressieve belasting is een vorm van belasting waarbij het tarief lager wordt naarmate de grondslag, het bedrag waarover de belasting geheven wordt, stijgt. Als degressieve tarieven dan aangepakt moeten worden, dan geldt dat ook voor huishoudens als het aan het D66-Kamerlid ligt.
De vraag is of het ook zover komt. Een brief en een plenair debat zullen meer helderheid moeten geven. Zeker is wel dat het kabinet stevig vast blijft houden aan de CO2-reductiedoelstelling. Van Rij: "Het is niet de bedoeling die ter discussie te stellen."