Is Saudi-Arabië direct het land dat als eerste opkomt wanneer landbouw wordt genoemd? Het land is droog, de grond is zanderig en het vee beperkt zich vooral tot kamelen – althans, zo is het beeld van buitenaf. Maar de praktijk blijkt weerbarstiger, zo blijkt uit onderstaand verhaal van Agroberichten Buitenland.
De afgelopen jaren maakt het land een ware transformatie door. Middels de hervormingsagenda Vision 2030 maakt het land een enorme stap voorwaarts en voert het grotere veranderingen door, mede op het gebied van voedselzekerheid. Hierdoor liggen er veel kansen voor het Nederlandse bedrijfsleven, zeker in de agro-industrie.
Voedselzekerheid is in Saudi-Arabië nooit een probleem geweest in de klassieke definitie, het land heeft immers altijd voldoende financiële middelen voorhanden gehad om zo de import te bekostigen. Echter, juist de afhankelijkheid van import is een doorn in het oog van het leiderschap: prijsschommelingen, klimaatverandering en wisselende geopolitieke verhoudingen maken de voedselvoorziening onvoorspelbaarder. Dit terwijl Saudi-Arabië termen als stabiliteit en soevereiniteit (lees: absolute zelfstandigheid) juist hoog in het vaandel heeft. Daardoor heeft Saudi-Arabië oren naar bedrijven die het kan helpen haar nieuwe weg te bewandelen. Hieronder volgt een stand van zaken.
Van abstract naar concreet: cijfers en feiten
De groei van de landbouwsector in Saudi-Arabië is goed te zien in de cijfers van 2022. Het landbouw-BBP groeide in 2022 van zo’n €19.5 mld. naar €27.5 mld. ten opzichte van 2021, een indrukwekkende toename van meer dan 35%. De groei van het jaar ervoor – van 2020 naar 2021 – was met zo’n 7.8% ook al behoorlijk te noemen. Daarnaast vinden de leningen die het Agricultural Development Fund ter beschikking stelt gretig aftrek. Deze leningen dekken de kosten van landbouwprojecten en zijn beschikbaar voor projecten die bijdragen aan de modernisering van de sector. Waar in 2015 nog €125 miljoen werd uitgeleend, is dat bedrag in 2022 gestegen tot zo’n €1.75 miljard. De Saudische landbouwsector zit dus volop in de lift en presteert beter dan alle andere Golfstaten samen.
Saudi-Arabië heeft inmiddels volledige zelfvoorziening bereikt betreffende een aantal voedselproducten. Dat zijn dadels (123%), melkproducten (115%) en eieren (115%). Het land kent een overproductie betreffende deze drie producten en exporteert zodoende een deel. Dit ligt ook in lijn met de ambitie haar economie te diversifiëren. Daarnaast is Saudi-Arabië een stuk minder afhankelijk geworden van de import van aardappelen (80%), pluimvee (68%), tomaten (67%) – mede door Nederlandse bijdrage - en rood vlees (60%). Het is duidelijk dat de ingeslagen weg haar vruchten afwerpt.
Dit betekent eveneens dat het voor landbouwbedrijven minder interessant wordt eindproducten te leveren aan Saudi-Arabië, het land is immers op zoek naar partners die het kunnen helpen op eigen benen te staan. Daarnaast is er – mede versterkt door (indirecte) subsidies – een groeiende voorkeur voor ‘locally produced’ voedsel. Hierdoor daalt de vraag naar de buitenlandse variant van het lokale product. Toch is deze trend niet onwelgevallig. Het is namelijk in lijn met het Nederlands landbouwbeleid, minder export van eindproducten en meer lokale productie.
Bron: Arab News (2023)
Wat kan Nederland betekenen?
Het ultieme doel van de Saudische landbouwstrategie is het waarborgen van haar voedselzekerheid door zelfvoorzienend te worden, met daarnaast substantiële overproductie voor de export. Saudi-Arabië kijkt met interesse naar bedrijven met expertise in irrigatie, ontzilting, tuinbouw en gewassen die goed bestand zijn tegen zout water. Daarnaast zoekt het expertise op het gebied van vee (efficiëntie) en pluimvee. Nederlandse bedrijven zijn inmiddels succesvolle samenwerkingen gestart in de tuinbouw, pluimvee en watersector.
Aangezien Saudi-Arabië wil verworden tot een voedsel-exporterend land loont het om creatief te denken. Voeding die niet direct in het dieet van haar bewoners zit, kan alsnog uitermate geschikt zijn voor de export. Denk hierbij aan zeewier & algen, verscheidene vissoorten en aan eiwitvervangers. Opvallend weetje: sprinkhanen worden in delen van Saudi-Arabië gegeten als lekkernij!
Daarnaast wil Saudi-Arabië stappen maken betreffende het openbaar groen. De gevolgen van klimaatverandering zijn in het land des te meer voelbaar en worden verstrekt door het onwijs versteende straatbeeld. Middels het Middle East Green Initiative wil Saudi-Arabië tien miljard bomen planten in eigen land en verscheidene parken aanleggen. Kennis over zowel groenonderhoud (o.a. waterbesparende technologieën) als het aanleggen van dergelijke projecten is daardoor zeer gewenst. Met het oog op deze ontwikkelingen kan het exporteren van zaailingen eveneens aantrekkelijk zijn.
Toekomstige ontwikkelingen
Ondanks dat het importeren van eindproducten als geheel minder interessant wordt voor Saudi-Arabië zal de vraag naar luxeproducten waarschijnlijk toenemen. Zeker met het oog op de megaprojecten en de ambitie een luxe vakantiebestemming te worden. Achterliggende gedachte van de hervormingsagenda Vision 2030 is namelijk het worden van een nieuwe hub in het Midden-Oosten, vergelijkbaar met de huidige rol van de VAE.
Om aantrekkelijker te worden voor buitenlandse werknemers zal Saudi-Arabië de levenskwaliteit van haar inwoners moeten verhogen. Hierbij valt een flinke toename van high-end restaurants op te merken. Waar deze restaurants eerder enkel in Dubai opereerden, openen ze nu ook vestigingen in Saudi-Arabië. Daarom zal de vraag naar luxeproducten voorlopig blijven toenemen.
Wie om lucratieve overheidscontracten wil meedingen zal vanaf begin 2024 haar regionale hoofdkantoor moeten huisvesten in Saudi-Arabië. Dit beleid is mede ingevoerd om concurrentie met de VAE te voeren. De eerdere vriendschap zoals in eerdere agroberichten omschreven is inmiddels steeds meer een concurrentiestrijd geworden. Men doet er goed aan deze veranderende verhouding in acht te nemen.
Kortom, Saudi-Arabië biedt een oase aan kansen voor allerlei landbouwsectoren. Het loont om creatief te denken, zeker in een land dat openstaat voor nieuwe initiatieven. Meer informatie over ondernemen in Saudi-Arabië alsmede aanbevelingen betreffende IMVO vindt u hier.
Bron: Agroberichten Buitenland