Tholen - Wie in De Kwakel de kans krijgt binnen te kijken bij Lgem, ziet al snel overal algen rond golven door glazen buizen. Het gaat om volledig geautomatiseerde algenteeltsystemen. Die systemen heeft het bedrijf in verschillende formaten, vanaf 2,5 meter buislengte tot systemen waar tienduizenden liters water in zitten.
Alweer ruim vijftien jaar geleden begon men met het telen van algen in kassen. “De eerste algen die je met onze systemen niet kunt telen moeten we nog tegenkomen”, zegt Eugène Roebroeck. Hij stond mede aan de basis van Lgem en is tegenwoordig Science and Technology Strategy Officer.
Het meest bekend zijn twee demonstratieopstellingen waarin inmiddels meer dan tweeënhalf jaar non-stop spirulina-algen geteeld worden. Nauwelijks bekend is dat Lgem de stap naar daglichtloos telen aan het zetten is. Hiervoor zijn installateurs medio augustus druk bezig de installaties in het kassencomplex gereed te maken. Lgem maakt, samen met Synalgae met wie het bedrijf enkele jaren geleden fuseerde, werk van het opschalen en verkopen van algenteeltsystemen op hectareschaal.
Zelf is het bedrijf ook flink opgeschaald, van drie man in 2018 naar inmiddels een team van twintig mensen. Dit voorjaar werd bekend dat Navus Ventures in het bedrijf investeert. De bouw van de daglichtloze demoteelt is hier een zichtbaar gevolg van. De scale-up Lgem gebruikt de extra financiële mogelijkheden onder meer vooruitbreiding de AlgaeHUB, zoals men zelf de demo-opstellingen in de kas in De Kwakel noemt.
Eugène naast de verticale en horizontale opstellingen met algen
Omgekeerde knikkerbaan
Alle systemen van Lgem, of ze nu groot of kleiner zijn, werken volgens hetzelfde principe. Al snel tijdens de zoektocht naar hightech algenteelt wisten de algentelers een systeem te ontwikkelingen waarmee, zelfs bij een algenteelt met hoge dichtheid, er voldoende noodzakelijke CO2, in de buizen aanwezig is zonder dat de concentratie van geproduceerde zuurstof te hoog oploopt.
De inmiddels gepatenteerde methode om dit te bereiken is door zowel gas als water tegelijkertijd door de buizen te laten lopen waardoor er een twee-fase stroming ontstaat. Dit wordt bereikt door met CO2-verrijkte lucht in de buizen te blazen, te zien aan de luchtbellen in de buizen, hierdoor blijven de algen door de buizen circuleren. Zonder vloeistofpomp dus, benadrukt Eugene. Lang niet alle algen vinden het namelijk leuk om door een pomp getrokken te worden.
De buizen lopen lichtjes omhoog. Eugène noemt het ‘een omgekeerde knikkerbaan’. De temperatuur van het water in het daglichtloze teeltsysteem wordt automatisch stabiel gehouden. “Een stabiele temperatuur en volledige controle over het licht geeft ongeëvenaarde productieresultaten.” In totaal zit er per systeem 15 kilometer glazen buis. “Ook onze kleinere systemen kunnen gekoeld of verwarmd worden via een warmtewisselaar of via dubbelwandige glasbuizen. Daar zorgt koud of warm water voor de temperatuurbeheersing. Naast CO2 worden er ook nutriënten in de vorm van meststoffen toegevoegd, net als in de traditionele plantenteelten in de kas. “Wat wij doen is vergelijkbaar met substraatteelt. Bij ons groeien de algen echter ín het substraat, en dat is het water.” Het water kan zoet of zout zijn, afhankelijk van het soort alg.
Frisdrankje
Door de ‘cultuur’, zoals de algenspecialist het noemt, regelmatig te blijven verdunnen, slibt het systeem niet dicht. Iets waarmee telers in de tuinbouw soms ongewenst wel te maken krijgen als algen hun watersystemen verstoppen. Met de juiste verzorging kan een algencultuur heel lang mee, zelfs meer dan 2,5 jaar in het geval van Spirulina.
Sommige algensoorten kennen een kortere cyclus. De bloedregen alg bijvoorbeeld. “Die moet je bewust stress geven zodat de algen van groen naar rood kleuren. Deze alg staat te boek als producent van een krachtig anti-oxidant. De bloedregenalg teel je in zo’n drie à vier weken waarna je het systeem leeg oogst en een nieuwe teelt op kunt zetten.”
Spirulina is een bekende algensoort die al voor 1997 in Europa op de markt was en daarom geen ‘Novel Food’-toelating van de EU nodig heeft. Lgem oogst de spirulina uit de demonstratieopstellingen in de vorm van een ‘algenpasta’, waarmee in dit geval een producent van frisdrank een drankje maakt, waarin spirulina zit. Het oogsten kan op twee manieren, via filtreren en centrifugeren. Dit kun je automatiseren. De meeste arbeid zit hem volgens Eugene in het schoonmaken van de systemen. “Maar ook dit proces is Lgem volledig aan het automatiseren”
24/7 belichten, niet verwarmen
In de kas valt op dat er twee grote opstellingen met daarin de spirulinateelt staan. De ene is horizontaal ingericht, de andere verticaal. Productieverschillen zijn er nauwelijks tussen beide systemen, zegt Eugene. De algentelers hebben goed gelet op een goede lichtverdeling en voldoende ruimte voor de inval van natuurlijk licht van de zon die door het kasdek schijnt. Daarnaast hangen er LED-lampen boven het verticale systeem. Voor het horizontale systeem is gekozen voor belichting van onderen. “Dat is efficiënter.”
Voor de meeste algen is 24/7 belichten optimaal, weten de algenspecialisten bij Lgem. Vandaar dat er nu aan daglichtloze opstellingen wordt gebouwd. Het weglaten van gratis zonlicht lijkt gek, maar dat is het niet voor landen waar veel goedkope hernieuwbare energie opgewekt wordt en het buitenklimaat extreem kan zijn.
Eugène noemt Noorwegen als voorbeeld. Daar is elektriciteit uit waterkracht beschikbaar tegen lage prijzen. Verwarmen hoef je de indoor teelt niet. De warmte die er van de lampen, van een Scandinavische leverancier, afkomt is genoeg om temperaturen in de geïsoleerde kweekhal van 23 à 24 graden Celsius te halen.
Er wordt belicht met zo’n 400 micromol per vierkante meter. Meer kan, maar de vraag is volgens de algenspecialist tot wanneer algen al dat licht nog omzetten in groei. Met de lampen wordt in ieder geval de optimale temperatuur voor algenteelt makkelijk behaald. “Soms zal je alsnog warmte weg moeten koelen. Dat kan dan bijvoorbeeld met koudere buitenlucht. Zelfs in koude winters haal je de benodigde temperaturen voor de algenteelt makkelijk.”
Let op: de armaturen liggen hier onder de teeltopstelling
Tuinbouwparallellen
Als de faciliteit voor daglichtloze teelt, die naast de kasopstelling in de kas gebouwd wordt, af is, kunnen de algentelers van Lgem klanten de werking van de systemen laten zien. Ook kunnen de algentelers dan ervaring opdoen met de daglichtloze teelt, zodat klanten die de systemen gaan kopen niet alle kennis meer zelf hoeven te vergaren.
Het kweekvolume opschalen van een kleiner naar een groter systeem gaat stap voor stap. Lgem zelf doet dat in De Kwakel ook zo. Er is immers altijd uitgangsmateriaal nodig om een teelt mee te starten. Dat materiaal haalt Lgem uit een kleinere opstelling. Zou levering van uitgangsmateriaal aan startende telers ook nog een taak voor Lgem kunnen zijn? “De industrie moet nog volwassen worden”, zegt Eugène. “Wellicht dat er dan op termijn net als in glastuinbouw gespecialiseerde bedrijven voor de opkweek van uitgangsmateriaal komen.”
Ondertussen gaat ook het telen en testen in de kasopstelling door. “Hier willen we tussenbelichting nog gaan testen.” Nog een laatste tuinbouwparallel.
Voor meer informatie:
Eugène Roebroeck
Lgem
Tel.: +31 (0)85 7604736
[email protected]
www.lgem.com