Tholen - “Zoals dat gaat bij innovaties duurt het altijd even om iedereen voor iets nieuws te winnen. Uiteindelijk vinden telers innovatie echter heel vaak leuk.” Dat voorspelde Paul Grootscholten van Agro Care in het voorjaar van 2022 al over de introductie van de slimme software van Source.ag bij het tomatenteeltbedrijf. Het ervaringsverhaal van teler Tomasz Golisz, die tien hectare tomatenteelt in Rilland runt, getuigt hiervan. “Mijn dag begint en eindigt met Source. Ik houd van werken met moderne technieken.”
In Rilland begon het groeiverhaal van het tomatenteeltbedrijf dat in 2030 door wil groeien naar 1000 hectare. Met inmiddels meer dan 260 hectare verdeeld over Nederland, Frankrijk, Marokko en Tunesië is de grote tomatenteler goed op weg. Rilland was in 1997 de eerste teeltlocatie. Tomasz werkt er inmiddels al zestien jaar. Eerst als gewasbeschermingsmedewerker en nu als teler van mini-pruimtrostomaten van het ToBRFV-resistente ras Sunstream Lau.
Datagedreven telen moet Agro Care helpen in hun groeiambitie. Vanaf het begin van Source.ag was Agro Care een ontwikkelingspartner en betrokken bij de ontwikkeling van de producten die nu bekend zijn als Source Track en de Source Plant App. Agro Care nam Source Track in juli van 2022 in gebruik en implementeert het nu op al hun locaties. Eerst in Nederland, waaronder dus in de kas bij Tomasz.
Tijdsbesparing
In Rilland levert het Source Track-dashboard sleuteldata van drie teelten. Het biedt de mogelijkheid de teelt nauwgezet te volgen waardoor Tomasz een compleet en nauwkeurig overzicht heeft van alle belangrijke teeltparameters voor zijn gewas. Voorheen kostte dat veel tijd. Het meten van de planten was hier een oorzaak van. Handmatige berekeningen konden soms wel 27 minuten duren per 10 planten, weet Ernst van Bruggen, medeoprichter van Source. “Source haalt data uit verschillende systemen om die teeltparameters aan de teler te geven.” Een van die systemen is de plantregistratie. Een andere belangrijke bron is de klimaatcomputer.
“Het beste van Source Track is dat je alle belangrijke informatie en kritieke prestatie-indicatoren (KPI's) van al je teelten in één overzicht hebt met de flexibiliteit om zelf te kiezen welke informatie je wilt zien”, zegt de teler. “Daarnaast ben ik ook groot fan van de Source Plant App. Het is een grote verbetering ten opzichte van onze vorige manier van meten omdat het gebruiksvriendelijk, visueel aantrekkelijk en minder foutgevoelig is.”
Minder fouten
Voor de komst van Source moesten ze bij Agro Care plantmetingen handmatig in tabellen invoeren. “De Source Plant App laat je de hele plant digitaal zien, waardoor het makkelijk is om de plant te meten.” Berekeningen die voorheen handmatig werden gedaan, zijn nu geautomatiseerd met de Source Plant App.
Ernst: “Eerst schreven de telers bijvoorbeeld handmatig de datum op een label om de trosontwikkelingstijd van de vruchten te tracken. Nu wordt dit automatisch door Source berekend. Dit maakt data betrouwbaarder en minder foutgevoelig. Het is ook een waardevolle stap in de voorbereiding voor AI.” Source gebruikt de input van de metingen van de specifieke plantensoort en voedt dit naar de AI-modellen in Source Cultivate en Source Control, de volgende tools waarmee het Amsterdamse bedrijf de markt op gaat komen.
Oogstvoorspelling
Ook in het maken van oogstvoorspellingen ging veel tijd zitten. Bij Agro Care werden die voorspellingen gemaakt met behulp van verschillende Excel-bestanden. Dat was tijdsintensief. De voorspellingen zijn erg belangrijk, benadrukt Tomasz. “Bij ons verpakkingsbedrijf Greenpack willen ze graag exact weten wat er aan productie aankomt.”
Het ontbrak de telers aan een tool om alle data te consolideren, waardoor er geen overzicht van alle kassen was én ook het vergelijken van actuele teeltgegevens met het teeltplan niet mogelijk was. Met de tools van Source heeft Agro Care die mogelijkheden inmiddels wel. Hierdoor kunnen ook sneller eventuele veranderingen in de teelt doorgevoerd worden.
Groene tegels
Vorig jaar maakte Tomasz al een half jaar kennis met Source, maar voor zijn teelt van dit seizoen werkt hij voor het eerst met een via Source gemaakt teeltplan. Hiervoor heeft hij een uitgebreid bestand ingevuld met gegevens over onder meer plantafstand, plantdatum, zetting en bloeisnelheid. Die data heeft Source verwerkt in Source Track.
Het plan dat het resultaat is van berekeningen op basis van alle data volgt de teler. Source Track werkt met groene en rode ‘tegels’ waarmee de teler in één oogopslag de belangrijkste paramaters kan zien. Hoewel het een serieuze business is waarin het gaat om optimaal tomaten telen, heeft het wel wat weg van een spelletje. Toch is het niet zo dat telers er alles aan doen om altijd direct groene tegels te krijgen. Tomasz is realistisch. Hij gaat niet direct aan alle knoppen draaien als een tegel rood is en schrikt niet als een cijfer ‘een puntje onder de norm is’.
De teler volgt het uitgestippelde plan. Twee keer besloot hij dit seizoen wel iets aan te passen. Het teeltplan is onder meer gebaseerd op stralingssommen en weeromstandigheden. “We lopen 27% achter qua lichtinstraling ten opzichte van vorig jaar. Ik heb het vorige week (in week 33 red.) nog nagekeken.” Om goede oogstprognoses af te kunnen geven paste hij de kilo’s en de zetting bijvoorbeeld aan. “Een 1 of 2 tienden lagere bloeisnelheid geeft toch een tros minder na een aantal weken. Daar houd ik rekening mee. Gelukkig is onze productie niet ook bijna 30 procent lager. We hebben goede rassen en ook een goed kasklimaat helpt.”
Elke dag ‘on track’
Agro Care-teler Tomasz is zeer gemotiveerd om te blijven verbeteren en te leren van andere telers bij het tomatenteeltbedrijf. Het kunnen vergelijken van zijn teeltplan met dat van andere telers bij Agro Care is voor hem van hele grote waarde. Delen, bespreken en leren is makkelijker en efficiënter omdat iedereen hetzelfde dashboard in Source Track gebruikt.
Om hoeveel locaties gaat het eigenlijk, vragen we hem als hij op een zomerse augustusdag in zijn kantoortje achter zijn computer zit. Eén, twee, drie, tien, twintig, horen we hem hardop tellen op zijn computerscherm als hij inlogt in Source. “29 locaties kan ik zien.” In vergelijking met sommige Agro Care-collega’s die al tientallen jaren meelopen is hij een relatief jonge teler. Zes jaar heeft hij inmiddels die rol. “Ik kan van mijn collega’s leren. Daarom vind ik het ook leuk om via Source af en toe te zien ‘wie wat doet’.”
Argo Care kan nu efficiënt de verschillende KPI’s tussen kassen vergelijken, zoals de geoogste kilogrammen, afval en parameters over klimaat en irrigatie. In Source Track kan de teler aangeven wat de gewenste relatie is tussen etmaal en instraling. De teler heeft een streefwaarde op basis van verwachte instraling (zonlicht en lampen). Iedere ochtend kan de teler vervolgens zien of het optimale etmaal de dag ervoor is behaald op basis van de gerealiseerde totale instraling.
De tools van Source geven bijvoorbeeld de berekende 24-uurs temperatuur. Dat is een dynamisch doel voor kastemperatuur voor een periode van 24 uur gebaseerd op het ware aantal ontvangen straling in relatie tot de gerealiseerde 24-uurs temperatuur. Ook de gerealiseerde 24-uurstemperatuur is te zien. Dat is de gemiddelde temperatuur gemeten in de kas van zonsopgang tot zonsopgang de volgende dag.
Over irrigatie geven de tools van Source ook data. Bijvoorbeeld over het aantal beurten tot drain, intering en watergift per stralingssom. Ook het totale drainpercentage ten opzichte van de totale watergift gemeten in de periode van zonsopgang tot zonsopgang, is te zien.
Rondes door de kas
Het verschilt voor de teler per seizoen naar welke cijfers hij als eerste kijkt. “Het eerste wat ik in de ochtend doe, is in Source Track kijken naar mijn belangrijkste KPI’s. Ik wil gelijk weten wat er in de afgelopen dagen gerealiseerd is. Wat is de 24-uurs temperatuur? Wat was de pH van de drain?
Na het checken van mijn KPI’s maak ik mijn rondes in de kassen om te checken of mijn data klopt. Ik kijk bijvoorbeeld naar de irrigatie, vervolgens kijk ik naar mijn KPI’s in Source en check ik handmatig of mijn sensoren goed werken. Na mijn rondes en plantmetingen zit ik weer achter de computer om mijn KPI’s te checken en beslissingen te maken om de best mogelijke resultaten te halen voor mijn oogstseizoen. Mijn dag begint en eindigt met Source.”
Hogere luchtvochtigheid aangehouden
De flexibiliteit van Source Track in het kiezen van de in te vullen informatie bij het maken van een teeltplan, en welke informatie weg te laten, is voor telers van grote waarde, merkt Ernst. “Het geeft de teler de mogelijkheid zelf te bepalen welke KPI’s het waardevolst zijn om dat seizoen bij te houden, geeft inzicht om regelmatig aanpassingen te maken en optimaliseert de teeltplannen met de huidige resultaten.”
Source Track biedt telers een constante, nauwkeurige blik op de teelt en geeft Agro Care zo het inzicht om aanpassingen te maken gebaseerd op de leermomenten gedurende het seizoen. Tomasz geeft als voorbeeld dat hij met het inzicht van Source de luchtvochtigheid heef aangepast in het teeltplan van dit seizoen door deze op 80% te houden in plaats van 75% met goede gevolgen.
Nieuwe stappen
Agro Care en het team van Source ontmoeten elkaar, ook nu de grote tomatenteler inmiddels volop met de software werk, regelmatig om van elkaar te kunnen blijven leren. “De feedback aan het Source-team, tijdens deze sessies of op andere momenten, is nuttig”, vindt Ernst. “De suggesties worden vaak doorvertaald in nieuwe releases van de software.”
Voor de toekomst kijkt Tomasz uit naar het werken met Source Cultivate. Dit is de oplossing van Source om telers te ondersteunen in het bepalen van de beste teeltstrategie door de ontwikkelingen van de gewassen te simuleren. Dit leidt tot een zeer nauwkeurige oogstvoorspelling, licht Ernst alvast een klein tipje van de sluier. Tomasz kreeg er met zijn collega’s al trainingen over. “Een collega in Rilland is het ook kleinschalig al aan het testen.” Zelf gaat hij zich de komende tijd met hulp van Source alvast weer buigen over het teeltplan voor komend seizoen. “Ik ben er alvast over aan het nadenken en ga het plan in oktober echt maken.” Mooi op tijd om in november de nieuwe tomatenplanten te kunnen poten.
