Tholen – Of er nog gehandeld is in gas en elektriciteit vorig jaar, toen de prijzen zo hoog waren? Ja, zeker wel. Glastuinders zaten niet stil. Brainchild Commodity Intelligence (BCI) ondersteunt hen in de energiehandel, inmiddels alweer ruim tien jaar. Dat doet het bedrijf door telers rechtstreeks naar de beurs te brengen, de plek waar het vooral gebeurt tegenwoordig.
"Er is geen betere plek om te handelen", zegt Managing Director Wouter Alblas vanaf kantoor in Den Haag. "Ze krijgen er exact de prijs die wij voor ze maken", vult analist en handelaar Maickel Bonke vanaf kantoor in Oldenzaal aan. Dat komt omdat telers er rechtstreeks, zonder tussenstappen, handelen. "Met die propositie is het begonnen en dat is nog steeds zo", benadrukt Wouter, die zelf eerder nog zelfstandig energiehandelaar was. "Het maakt ons bedrijf onderscheidend." Daarnaast staat Brainchild telers bij met een stukje ondersteuning. Niet overbodig, zeker niet in een markt waarin de ontwikkelingen snel gaan, zoals iedereen heeft kunnen merken.
"OTC-markt droogt op"
Maickel is een van de handelaren die voor telers de uiteindelijk deals sluit. Dat doet hij voor gas op de TTF-markt, voor elektriciteit en voor emissierechten. "En op aanvraag kunnen we ook andere producten aanbieden, mits die op de ICE beschikbaar zijn." Het is de afkorting voor energie- en grondstoffenbeurs Intercontinental Exchange. Dat telers rechtstreeks op de beurs handelen komt nog maar weinig voor, weet Wouter. "Van oudsher is er veel gehandeld op de OTC-markt." Het is de 'Over-the-counter-markt', waarbij twee partijen buiten de beurs om handelen. "Hier zijn de risico's steeds groter geworden de afgelopen tijd, waardoor de volumes afnemen en de handel opdroogt."
Wouter en Maickel
Risico's financieel afdekken
Handelen is sowieso niet zonder risico, ook niet op de beurs. Het betekent dat Brainchild een onderpand vraagt. Het maakt dat een glastuinbouwbedrijf, overigens niet de enige sector die het bedrijf bedient, financiële middelen moet hebben. Hoeveel, dat hangt ook samen met welke gaspositie men bijvoorbeeld in wil nemen. Een grote tomatenteler doordrong een zaal collega's en energie-geïnteresseerden er vorig jaar december een energie-evenement ook al van. Met hoge prijzen werd het 'kapitaalintensiever' om voor latere winters gas vast te leggen, zei de teler. Wie inkoopt moet een onderpand neerleggen, maar net als de gasprijzen zelf was ook het onderpand gestegen. Met de huidige dalende prijzen daalt ook het onderpand weer.
Wouter knikt en herkent het beeld dat de teler schetste. Het gaat om honderdduizenden tot miljoenen euro's aan onderpand afhankelijk van de grootte van de positie en de bewegelijkheid van het contract "Plus vaak nog een stukje extra om de prijsbewegingen te kunnen managen." Hij benadrukt wel dat ook 'kleiner handelen' mogelijk is. Feit blijft dat de risico's afgedekt moeten worden. "Het werken met onderpand maakt het systeem veilig en zorgt dat het niet snel instort."
Spark spread-handel neemt toe
Het bovenstaande betekent dat tot nu toe vooral de grotere glastuinbouwbedrijven klant zijn. "Wel zien we dat er steeds meer vraag is naar handelen in spark spread." Hierbij spelen telers met het stoken van gas in op wat ze aan elektriciteit kunnen maken, en verkopen. "Dat is ook voor bedrijven met een minder grote energiebehoefte interessant. Ga maar uit vanaf een opgesteld vermogen van zo'n 5 megawatt."
Gereguleerd en transparant
Wat Wouter, Maickel en de rest van het team met energiespecialisten doen is eigenlijk werken met financiële instrumenten. Dat betekent dat het bedrijf onder toezicht staat van de Autoriteit Financiële Markten en dat ook De Nederlandse Bank meekijkt. "We zijn een volledig gereguleerde beleggingsonderneming. Dat is bijzonder. Dat zie je in de glastuinbouw niet", weet de Managing Director.
De energieprijzen bereikten grote hoogten afgelopen jaar en ook dit jaar deden zich al bijzonderheden voor, zoals recent nog met negatieve stroomprijzen. BCI volgt alles nauwgezet. Wouter wijst erop dat overheden het handelen op beurzen stimuleren. "Het is transparant en maakt dat overheden ook beter grip kunnen houden op de ontwikkelingen."
Altijd handel
Maickel en zijn collega's handelen alle dagen. "Wij stoppen niet als er heel veel beweging in de markt is en blijven open." Hij geeft een voorbeeld. "Het is vorig jaar veelvuldig voorgekomen dat bij OTC-partijen handel überhaupt niet mogelijk was en anders tegen sterk afwijkend prijzen t.o.v. de marktprijs van dat moment. Bij ons kan inkopen en verkopen voor de marktprijs dan wel, ook als de volatiliteit hoog is."
Net zo goed als dat het mogelijk is gas vast te leggen voor jaren waarin er nog een leveringscontract is. "Dat kunnen wij aanbieden omdat wij het financieel afhandelen", geeft Wouter aan. Hierdoor kan een teler bijvoorbeeld al voor 2026, 2027 of 2028 handelen, waarbij Maickel en zijn collega's de teler helpen de deal te sluiten. Het handelen met in feite financiële producten neemt niet weg dat BCI ook 'het fysieke aspect van levering' in huis heeft. "Dat doen voor elektriciteit", benadrukt de Managing Director.
Automatiseren
De focus van BCI ligt op Nederland. De glastuinbouw is de grootste groep met klanten, al ziet het bedrijf dat die groep in verhouding met het totaal aantal klanten wel iets minder wordt. Niet omdat minder telers interesse hebben in de diensten, maar omdat andere sectoren ook aankloppen.
"Als wij gaan groeien, dan is dat zeker ook in de glastuinbouw", verwacht Wouter. "Dat komt omdat energie een belangrijke rolt speelt in de sector. Het maakt dat wij er veel toegevoegde waarde hebben. Inkopen voor een fabriek die dagelijks hetzelfde nodig heeft is toch anders dan voor een teler waar het draait om dagelijks het optimaliseren van de WKK en bijvoorbeeld verschillen tussen zomer- en winterverbruik." Mocht het van internationale groei komen, dan kijkt men eerst naar buurlanden, waarbij Duitsland als eerst in beeld komt. Net als Frankrijk. België is 'lastiger'. "Dat is een heel illiquide markt", geeft Maickel aan.
Ook in de energiehandel komt er slimme software bij kijken. Maickel hoeft niet bang te zijn dat hij op termijn vervangen wordt door bijvoorbeeld kunstmatige intelligentie. "We zijn bezig met het volledig automatiseren van de handel", geeft Wouter wel aan. "De korte termijnhandel, met name de Intraday-handel, leent zich hier goed voor. Het aan- en uitzetten van WKk's of belichting, kun je goed programmeren." BCI is daarvoor ook in gesprek met techniekbedrijven in de sector. De echte deals sluiten, dat blijft mensenwerk, is de Managing Director overtuigd. Net als het via app, mail of telefoongesprek overleggen met de teler. Maickel en zijn collega's doen dat dagelijks. En zullen dat de komende jaren ook blijven doen. "Handelen op en via de beurs, dat is de tendens."
Voor meer informatie:
Wouter Alblas
Brainchild Commodity Intelligence
[email protected]
www.brainchildcommodity.com