Elektriciteit sneeuwt in deze energiecrisis misschien wat onder, qua aandacht. Dat zei Nico van Ruiten donderdagmiddag tijdens de jaarlijkse Meet&Greet Energie. Het gaat vandaag de dag heel veel over gas, maar daar 'moeten we vanaf', terwijl elektriciteit dan juist nog belangrijker wordt.
Reden voor Greenport West-Holland om drie sprekers extra op de rol van elektriciteit in de energietransitie in te laten zoomen. Achtereenvolgens Jeroen Larrivee van BlueTerra, Robert Kuik van TenneT en Eric van Heijningen van CombiVliet deden dat, waarna in een paneldiscussie Frank Binnekamp namens Juva de plek van Jeroen innam.
Voorsprong pakken
Voordat zij het woord kregen ten overstaan van een zaal met zo'n honderd aanwezigen, hadden dagvoorzitter Nico en daarna Meindert Stolk als voorzitter van de Greenport en gedeputeerde van de provincie Zuid-Holland al een kort woordje gedaan én was gastheer Edward Verbakel van VB in de gelegenheid gesteld iets over zijn nog steeds nieuwe onderkomen én de situatie in de tuinbouw te vertellen. We realiseren ons nu niet welke voorsprong we door de crisis uiteindelijk gaan pakken, stelde hij. "Al is het misschien niet helemaal gepast om dat tegen de teler in crisis nu te zeggen", voegde hij er wel aan toe.
Versnelling
Veel energieontwikkelingen zijn in een versnelling geraakt. De Greenport heeft, in reactie op het EnergieAkkoord dat in 2021 voor de komende vier jaar is afgesloten voor Greenport West-Holland, ook een versnellingsagenda opgesteld. Die wordt komend jaar verder uitgewerkt, vertelde Meindert. Hij stond ook stil bij 'lichtpunten' in crisistijd, waaronder volgens hem het pas getekende convenant, geld vanuit het Nationaal Groeifonds voor warmteprojecten en "de eerste buizen van WarmtelinQ die inmiddels de grond in gaan."
Elektrificatie
Jeroen Larrivee van BlueTerra trapte het sprekersgedeelde af. BlueTerra onderzoekt in opdracht van Greenport West-Holland hoe de elektriciteitsvoorziening in een klimaatneutrale glastuinbouw er in de toekomst uit kan zien.
Jeroen schetste enkele beelden uit het rapport 'Elektriciteit fluctueert, glastuinbouw balanceert'. Hij gaf aan richting 2040 vooral in Oostland nog groeipotentie te zien voor belichting, onder meer omdat die glastuinbouwregio op dat vlak nu nog wat achterblijft bij andere gebieden. De grootste veranderingen op het gebied van elektriciteit voorzien de energie-experts na 2030. Tot dan blijven de veranderingen 'beperkt' en heeft de WKK nog een belangrijke rol om het elektriciteitnet te balanceren.
Afstemming
Op termijn gaat de glastuinbouw zwaarder leunen op het elektriciteitsnet. Dat komt omdat vooral door een toename van inkoop van het net. Om te zorgen dat dat mogelijk is zit de crux hem volgens Jeroen erin dat er een goede afstemming is tussen afnemers en netbeheerders.
De uitdaging is gelijktijdigheid. Steeds meer telers weten raad met het handelen op de onbalans, maar daarmee ontstaan er op die momenten ook pieken. Het net moet dat wel aan kunnen. Slim omgaan met de mogelijkheden, maar eventueel ook aanpassing van de tariefstructuren zou dit alles in goede banen moeten leiden.
Eric van Heijningen pleitte in de laatste presentatie van de middag als Financieel Directeur van de grote tomatenteler CombiVliet voor het automatiseren van vraag, aanbod en flexibiliteitsvermogen van elektra. Op die manier moet het mogelijk worden bijvoorbeeld het aan- en uitzetten van WKK's en windmolens in de omgeving af te stemmen. Het leveren van noodvermogen aan netbeheerders is volgens Eric een kans voor telers.
Meer LED
Dagvoorzitter Nico vroeg zich na de eerste presentatie af hoe het kan dat de elektriciteitsvraag toeneemt als er toch veel meer LED-lampen in de kassen komen te hangen. Jeroen gaf aan dat BlueTerra verwacht dat de elektrificatie in de sector toeneemt, dat ook bij een teelt onder LED er zaken als (extra) ontvochtigen bij komen kijken én dat investeren in LED niet per se een besparing betekent, omdat het soms ook mogelijk is meer uren te belichten voor dezelfde hoeveelheid stroom.
Geen zorgen
Namens TenneT, de landelijk netbeheerder in Nederland (en deels ook actief in Duitsland en op zee), sprak hoofd netplanning Robert Kuik. Hij kon de zaal geruststellen. Over de door Jeroen geschetste groei van de vraag naar elektriciteit uit de sector "maak ik me geen zorgen."
Zeker als de grote verandering na 2030 plaatsvindt, zit het wel snor. En zelfs als het daarvoor is, ziet Robert genoeg mogelijkheden om als netbeheerder daarop aan te passen. Voor de netbeheerder is het wel belangrijk om te weten waar en voor wanneer er precies investeringen plaats moeten vinden. "We kunnen niet alles vooruit investeren."
Congestieonderzoek
13 miljard euro trekt de netbeheerder tot en met 2030 uit om het elektriciteitsnet klaar te maken voor de toekomst. In Zuid-Holland liggen niet de grootste knelpunten, gaf hij aan. Wel komt er in de Zuidplaspolder een nieuw energieverdeelstation.
Collega elektriciteitsspecialist Frank Binnekamp van Juva, waaronder ook Westland Infra valt, "werd ook niet heel onrustig" van het door Jeroen geschetste beeld. Wel gaf hij aan dat er momenteel congestieonderzoek loopt nu veel WKK's draaien en elektriciteit terugleveren op het net, terwijl de lampen in de kassen vaker uit blijven. "Januari wordt cruciaal", gaf hij aan.
Minder belichten
Namens de grote tomatenteler CombiVliet liet Eric van Heijningen zien hoe de praktijk, de telers, naar het energievraagstuk en de energiecrisis kijken. Hij schetste, in zijn presentatie die hier uitgebreider aan bod komt, hoe het bedrijf omgaat met actuele situatie. Door aanpassingen in de teelt, minder belichten (deze winter 24 van de normaal 111 hectare) en terugleveren van stroom kan CombiVliet de gevolgen van hoge energieprijzen goed opvangen. Van Heijningen gaf aan de geschetste ontwikkelingen te herkennen.
Het bedrijf investeert de komende jaren, naast in LED-belichting en het in 2023 bouwen van 12 hectare kas in Middenmeer, in e-boilers en zonnepanelen op verschillende locaties. In Rilland onderzoekt het bedrijf het gebruik van restwarmte die vrijkomt bij de productie van waterstof vanuit een in de omgeving geplande elektrolyser.
Nico gaf in plaats van het spreekwoordelijke stokje het boekje 'Nieuwe Energie' aan opvolger Martin door
Nieuwe Programmaregisseur EnergieAkkoord
Aan het slot van de middag maakte de zaal kennis met Martin van der Hout als nieuwe Programmaregisseur EnergieAkkoord van Greenport West-Holland. Hij volgt scheidend programmaregisseur Nico van Ruiten op, die door Jolanda Heistek als programmadirecteur van de Greenport in het zonnetje werd gezet, net als zijn collega Menno Laan die stopt als Themacoördinator Energie en in Nellie-Anne Guijt een opvolger heeft.
Als teken dat telers ondanks de uitdagingen niet stil zitten gingen de sprekers naar huis met een groentekistje met daarin ook kasbloemkool. Chrysantenteler Bert toonde zich creatief en besloot de kas zonder chrysanten tijdelijk te vullen met kasbloemkool.
Jolanda overhandigt Nico een versie van het vorig jaar door de Greenport West-Holland gelanceerd boekje met daarop voor de gelegenheid Nico's foto'. Ook Menno Laan kreeg eenzelfde presentje.