Stel, je vindt als fruitimporteur 400 kilo cocaïne tussen een partij bananen. Een uiterst onaangename verrassing, maar je doet wat je moet doen: je belt de politie. Die komt de verdovende middelen halen en begint aan een onderzoek. Je denkt: “Opgeruimd staat netjes. Voor mij is de kous hiermee af.” Tot je een week later een sms’je krijgt met dreigementen tegenover bedrijf, familie en medewerkers als geen geldelijke compensatie wordt geleverd voor de “verloren gegane” partij drugs.
Het overkwam fruithandel De Groot Fresh Group in mei 2019 en het luidde het begin in van een meer dan twee jaar durende terreurcampagne, waarin blijk werd gegeven van totale lak aan wetgeving, fatsoen en zelfs menselijk leven. Want als bij wonder zijn er geen doden gevallen bij het beschieten en het in brand steken van huizen van (oud-)medewerkers van het bedrijf. Er werd begin 2020 zelfs een handgranaat die op scherp stond achtergelaten bij een appartementencomplex. Wat als iemand die had opgepakt, een kind bijvoorbeeld… Hedel en omstreken, de thuisbasis van De Groot Fresh Group en haar vele medewerkers, werd zwaar bewaakt en leefde al die tijd in angst.
Door het lot aangeduid
Niemand bij het groente- en fruitbedrijf had ook maar iets te maken met de lading drugs. Onderzoek heeft dat ondertussen meer dan genoeg uitgewezen. Zoals de directie van elke onderneming haalde het management van De Groot Fresh Group alles uit de kast om ervoor te zorgen dat het bedrijf kon groeien en bloeien, en de personeelsleden van hun kant stonden elke dag op post om een cent te verdienen en zo hun droom van een huis, een gezin, een hobby of een reis waar te maken. Daar werkt een mens voor. Maar de werknemers van De Groot Fresh Group hadden de pech dat hun bedrijf, hun huizen en hun levens van de ene op de andere dag in het vizier werden genomen door niets ontziende criminelen die – op hun manier – ook een cent wilden bijverdienen. Het had eender welk bedrijf kunnen overkomen, maar het lot duidde De Groot Fresh Group uit Hedel aan.
Op vakantie in Spanje
“Het zal wel altijd een litteken blijven,” zegt eigenaar Ben de Groot in het novembernummer van vakblad Primeur. “Het was mijn broer William die het sms’je binnenkreeg. Ik herinner me het nog goed. Het was op een zondagavond en William was toen op vakantie in Spanje. Er werd € 1,2 miljoen euro geëist, anders waren we het doelwit van mogelijke aanslagen. We lichtten gelijk de politie in en toen kwamen we in een rollercoaster terecht. Alles moest geheim gehouden worden, we mochten niets zeggen. Aan niemand. Ook niet aan het gezin. Dat is een heel vervelend gevoel, zeer beangstigend. Ondertussen bleven de berichten maar binnenstromen en word je met de dag zenuwachtiger. Terwijl het bedrijf gewoon verder moest draaien.”
“En dan was er uiteraard het contact met de politie en justitie. Ik had in heel mijn leven niets meer met de politie te maken gehad sinds ik als jonge kerel mijn brommertje had opgevoerd en het mocht gaan uitleggen. Ook nu vroegen ze van ons een verklaring en werden we grondig ondervraagd. Wat ook logisch is natuurlijk, maar prettig is anders. Ik belde onze vaste advocaat die ons bijstaat bij overnames en andere zakelijke kwesties. Wie moest ik bellen? Andere advocaten ken ik niet,” vertelt Ben.
Safehouse
“En toen werd het grimmig. Er moest met geld over de brug worden gekomen. We werden naar een safehouse gebracht met de familie, zelfs mijn moeder. Mijn vader heeft het niet meer moeten meemaken. Hij was onlangs overleden. William en ik moesten de onderhandelingen opstarten en opeens moest iedereen van onze familie weg. Dat was vreselijk. En we mochten nog steeds niets zeggen. Er kwam ook niets door van justitie en je blijft eigenlijk verdacht. Ik ging terug naar kantoor. Het personeel wist van niets. Maar jij zit daar met een wit gezicht en het enige waar je aan denkt, is dat iedereen gevaar loopt,” blikt Ben terug. In september 2019 werd bekendgemaakt dat de eigenaren al sinds mei werden afgeperst door iemand die zich voordeed als eigenaar van de cocaïne.
Van de regen in de drup
“We kregen toen te maken met allerlei instanties van justitie waarvan je niet eens weet dat ze bestaan. We moesten alles doorgeven, zo werd een medewerkerslijst gevorderd. En uiteindelijk is het die lijst die door een blunder van het Openbaar Ministerie in het najaar van 2019 in het strafdossier terechtkwam, zodat ook de verdachten er inkijk in hadden. En dat is eigenlijk het verhaal, want die hebben daar misbruik van gemaakt. Alle namen en adressen stonden erin.” Justitie gaat ervan uit dat er op basis van die lijst in 2020 en 2021 aanslagen werden gepleegd in Hedel en omliggende dorpen.
“Toen het duidelijk werd dat die menselijke fout was gemaakt, kwam de officier van justitie langs in het bedrijf om indirect toe te geven dat er een flater was geslagen, maar dat gebeurde in een jargon dat helemaal niet de taal van de mensen van de vloer was. Bovenop de angst, was er nu ook boosheid en woede. Toen heb ik heel veel werknemers aan mijn tafel zien passeren. Ik ben dag en nacht bezig geweest. Gelukkig had ik op dat moment al een heel competent beveiligingsbedrijf in de arm genomen, zodat ik verder kon werken en de zaken regelen. Maar de situatie was ondertussen wel heel gevaarlijk geworden.”
Een reeks aanslagen
Vooral in de zomer, herfst en winter van 2020 volgden de aanslagen zich op, met als dieptepunt het volledig uitbranden van een woning van twee oud-medewerkers in de gemeente Hedel. Ze konden zich ternauwernood in veiligheid brengen. Enkele verdachten waren op dat moment weer op vrije voeten.
Tot begin 2021 werden er dreig-sms’jes gestuurd. In het voorjaar van dat jaar werd de man die verantwoordelijk werd gehouden voor het leggen van de handgranaat veroordeeld, maar in diezelfde lente werden weer meerdere huizen beschoten in Kerkdriel, Velddriel, Hedel en Waardenburg. Hoofdverdachte Ali G. uit Naarden, die toen al enkele maanden vastzat op verdenking het brein te zijn achter de bedreigingen en aanslagen, zei tegen de rechtbank: “Ondertussen zijn er weer allemaal nieuwe aanslagen gepleegd. Jullie kijken allemaal naar mij, terwijl hij (de vermeende opdrachtgever, red.) buiten verdergaat.”
Volgens justitie ging Ali G. echter ook in de gevangenis door met het organiseren van aanslagen. Via een medegedetineerde zou hij opdracht hebben gegeven voor de beschietingen op de woningen en voor het in brand steken van een huis in Tiel in 5 juni 2021. Op dezelfde dag nog werden toen 4 mannen aangehouden voor het uitvoeren van die opdracht.
Veroordelingen
In totaal zijn ondertussen een twintigtal personen veroordeeld, van opdrachtgever tot handlangers en uitvoerders van de aanslagen. De veroordelingen vonden plaats in februari, april en september van dit jaar. Eind september werd Ali G. veroordeeld tot 19 jaar en 10 maanden cel voor poging tot afpersen van fruitbedrijf De Groot, het bedreigen van en aanzetten tot aanslagen op medewerkers. Het Openbaar Ministerie had in juli 26 jaar en 7 maanden geëist. Voor de veroordelingen baseerde justitie zich op verklaringen van medeverdachten, tapgesprekken en de adressenlijst waar Ali G. aantekeningen op maakte.
Samen gingen we er voor!
“Als ik terugkijk, is alles goed gekomen, maar het is een heel zware periode geweest. Mensen zagen overal het gevaar op de loer liggen, konden niet meer slapen of durfden niet meer thuis te slapen. Er waren veel mensen nog verdrietiger en angstiger dan ik. Dan moet je veel praten, omarmen, een hart onder de riem steken, het positieve erin houden. Er was evenwel geen ziekteverzuim bij de werknemers, er zijn geen mensen weggegaan, integendeel. We vormden een hechte groep. We gingen er samen voor. Onze medewerkers waren fantastisch, maar iedereen was natuurlijk bang.”
Een diepe buiging
“Gelukkig had ik thuis ook een familierecherche die ons ondersteunde, zodat ik me puur kon focussen op het bedrijf. In de buurt werd er enorm veel gesurveilleerd. De beveiliging was extreem. Het is vermoedelijk de grootste dergelijke case in Nederland geweest. Een derde van de capaciteit van de recherche zat erop, want ze konden er lang geen grip op krijgen. Los van het feit van die jammerlijke fout van de adressenlijst – maar in elk bedrijf worden fouten gemaakt – maak ik een diepe buiging voor wat justitie en recherche voor ons hebben gedaan. Ze hebben ons enorm geholpen, ook om ons voort te stuwen als bedrijf, vanuit de optiek dat we niet mogen afglijden door toedoen van boeven.”
Zwijgplicht
“Een van de lastige punten was evenwel dat we niet transparant mochten zijn, niet tegenover onze leveranciers en afnemers, niet tegenover de pers, maar ook niet tegenover onze werknemers. We mochten nergens over praten. Maar wanneer een aanslag was gebeurd, wilden we wel als eerste onze eigen mensen informeren voordat het in de krant kwam. Soms haalden wij als management ook meer info uit de pers dan uit het onderzoek zelf.”
Medeleven en scepticisme
“We hebben enorm veel medeleven gehad van mensen in het dorp, van mensen die ik ken en niet ken. Ook van onze leveranciers of klanten hebben we geen kritische geluiden gehoord. We hebben op dat vlak zelfs veel ondersteuning gekregen. Dat zijn ook mensen met wie we vaak al jaren samenwerken en die weten gewoon wie wij zijn. Maar de reacties – of eerder het gebrek aan reacties en steun – vanuit een deel van de branche viel wel wat tegen en dat is best opmerkelijk, want die mensen zouden het best in onze huid moeten kunnen kruipen. Het is immers niet de eerste keer en het zal ook niet de laatste maal zijn dat er drugs wordt gevonden bij het lossen van een partij fruit. Ik vermoed dat enige stemmingmakerij en de eeuwige twijfel daar wel voor iets tussen zitten. Maar nu de zaak voorbij is en onze naam is gezuiverd, krijgen we wel duizenden berichten, bloemen en kaartjes.”
De rol van de pers
Die twijfels werden volgens Ben gevoed door de berichtgeving in bepaalde kranten, vooral op basis van info van de dader zelf. “Hij speelde het spel heel slim en stuurde de berichtgeving aan. Net voor de zomer van vorig jaar werd bijvoorbeeld duidelijk geïnsinueerd dat mijn broer William er iets mee te maken zou hebben. Afschuwelijk was dat. Dan heb je echt wel zin alles achter te laten en het op te geven. Want je kunt je ook niet verweren, niet tegenover je mensen en niet in de pers. We mochten immers niet communiceren in het belang van het onderzoek. Eén krant schrijft iets en heel Nederland neemt hetzelfde verhaal over, dat is echt iets bizars. En ik vermoed dat het beeld dat de dader van ons heeft opgehangen, namelijk dat wij met die cocaïne te maken hadden, bij sommigen toch nog enigszins blijft voortleven. Dat soort dingen achtervolgen je en dat is heel vervelend.”
“Als ik zo nu terugkijk op de hele zaak, dan denk ik aan de ene kant dat we beter van meet af aan betaald hadden, want dan hadden we ons al die ellende bespaard. Maar aan de andere kant weet je dan nooit waar het stopt. Want dan geef je de afpersers vrij spel en wordt het waarschijnlijk alleen maar erger. En eerlijk, wat die hoofdverdachte met ons heeft gedaan, is eigenlijk ook maar één voorbeeld – maar wel eentje dat kan tellen – van wat er vandaag de dag gebeurt in de maatschappij,” reflecteert Ben.
Ondertussen is de controle op de containers bij De Groot Fresh Group nog veel strenger geworden dan voorheen al het geval was. “We kijken nu nog beter uit met wie we samenwerken en welke producten we importeren. Het is spijtig dat dit zo moet, maar we achten het noodzakelijk. Er zijn immers bepaalde risicolanden en -producten. Sommige import doen we niet meer, en ja, dat zet een zekere rem op onze onderneming. Gelukkig is ons bedrijf gezond en groot en kunnen we zeker nog verder groeien. Nu alles achter de rug is, kunnen we ons weer volledig focussen op onze job en werken we opnieuw vol goede moed aan de toekomst, voor ons bedrijf, onze partners en onze werknemers,” besluit Ben.
Dit artikel verscheen eerder in editie 11, 36e jaargang van Primeur. Zie hiervoor www.agfprimeur.nl.